Lãng phí tài sản công
Ở Huế, một tòa nhà 3 tầng, diện tích xây dựng 312m², trên một khu 'đất vàng' rộng hơn 600m², được bàn giao cho một đơn vị sự nghiệp công lập thuộc ngành xây dựng từ đầu năm 2023. Sau hơn 30 tháng, công trình bị bỏ hoang, xuống cấp nghiêm trọng; nhiều hạng mục tài sản công bị mất mát, đập phá.

Sau đúng 30 tháng kể từ ngày bàn giao, công trình không những không được đưa vào sử dụng mà trái lại đã bị đập phá, lấy cắp, biến thành bãi rác, ngập mùi xú uế. (Ảnh: DƯƠNG QUANG TIẾN)
Quan sát hiện trường cho thấy hàng chục khung cửa nhôm kính chỉ còn giữ lại 9 bộ. Hệ thống trần thạch cao của cả tòa nhà bị phá hủy; toàn bộ dây dẫn, công tắc, bóng đèn chiếu sáng cho hàng chục phòng làm việc trên 3 tầng lầu đã biến mất. Thiết bị vệ sinh bị đập nát. Tòa nhà xuống cấp, hư hỏng nghiêm trọng.
Cơ quan tài chính địa phương đã ra quyết định xử phạt hành chính đối với đơn vị quản lý về hành vi tháo dỡ, xử lý tài sản công trái quy định và buộc khôi phục hiện trạng trong một thời hạn nhất định. Chưa kể, tòa nhà này được giao, trong khi đơn vị chưa có nhu cầu sử dụng, minh chứng là để bỏ phí hơn hai năm, không được bảo vệ, quản lý thỏa đáng. Ngay khi phát hiện mất mát, đơn vị tiếp nhận chỉ cho tháo dỡ, cất nốt một số bộ cửa còn sót rồi bỏ mặc công trình...
Tình trạng quản lý, bàn giao rồi để tài sản công hoang hóa, hư hỏng là biểu hiện của lỗ hổng trong cơ chế quản lý, giám sát và trách nhiệm người đứng đầu. Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2013 đã quy định rõ: Cơ quan, tổ chức, cá nhân được giao quản lý tài sản nhà nước phải sử dụng đúng mục đích, tiết kiệm, hiệu quả; người đứng đầu chịu trách nhiệm khi để xảy ra lãng phí.
Quan điểm chỉ đạo của Đảng và Nhà nước cũng đã nhiều lần khẳng định: Phòng, chống lãng phí là nhiệm vụ trọng tâm, không thua kém tham nhũng về mức độ nguy hại; việc để thất thoát, lãng phí tài sản công là làm suy yếu niềm tin và cản trở phát triển. Vì vậy, xử lý vụ việc như một sự kiện mang tính thủ tục thì không đủ. Phải công khai, minh bạch con số thiệt hại; phải tiến hành giám định độc lập; phải làm rõ trách nhiệm quản lý; nếu có dấu hiệu hình sự phải chuyển hồ sơ tới cơ quan điều tra.
Từ bài học này, cần rà soát hai nhóm vấn đề, đó là củng cố cơ chế bàn giao, tiếp nhận, đưa vào sử dụng hoặc có phương án bảo vệ tức thì đối với tài sản được bàn giao nhưng chưa sử dụng. Tiếp đó là hoàn thiện quy trình giám định thiệt hại, bảo đảm tính khách quan khi con số thiệt hại là căn cứ pháp lý để xử lý hành chính hoặc truy cứu hình sự.
Một tòa nhà bỏ hoang là tổn thất về tài sản. Nhưng tổn thất lớn hơn là xói mòn niềm tin của dân vào tính nghiêm minh của việc quản lý tài sản công. Nếu không xử lý thấu đáo,hệ quả sẽ không chỉ là mất mát vật chất mà còn là suy giảm kỷ cương, làm tổn hại đến trách nhiệm quản lý nhà nước.