Lan tỏa những mô hình xung kích của tuổi trẻ thành phố

Sinh viên đồng hành cùng Ủy ban nhân dân phường Sài Gòn hỗ trợ người dân, doanh nghiệp trong thực hiện thủ tục hành chính.

Nhận thức được trách nhiệm và tích cực phát huy sức trẻ, sức sáng tạo, sinh viên, tuổi trẻ của thành phố đã triển khai, duy trì nhiều đội hình tình nguyện “Đồng hành cùng địa phương” hỗ trợ các Trung tâm hành chính công phường, xã và đặc khu.

Chủ động đồng hành cùng địa phương

Hội Sinh viên Trường đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh vừa chuyển giao công trình ứng dụng trí tuệ nhân tạo hướng dẫn quy trình thực hiện thủ tục hành chính cho UBND phường Sài Gòn. Với công trình này, người dân chỉ cần thao tác vài bước đơn giản trên máy để nhận kết quả hoặc hướng dẫn chi tiết, thay vì phải đăng ký và chờ đợi như trước. Phó Chủ tịch Hội Sinh viên Phạm Thị Gia Mỹ cho biết, phần mềm có thao tác đơn giản, tiết kiệm thời gian, ngay cả người lớn tuổi cũng có thể dễ dàng sử dụng khi được hướng dẫn. Công trình do Khoa Công nghệ Thông tin, Trường đại học Khoa học Tự nhiên thực hiện theo đơn đặt hàng của UBND phường Sài Gòn, nhằm xây dựng hệ thống hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục hành chính thuận tiện, dễ thao tác, kể cả với người không rành công nghệ. Sau thời gian triển khai, chị Trần Thị Thùy Linh, chuyên viên Trung tâm Dịch vụ hành chính công phường Sài Gòn, cho biết: Nhiều người dân đã tra cứu thông tin qua công cụ này trước khi giao dịch, giúp cán bộ, công chức giảm đáng kể thời gian hướng dẫn trực tiếp.

Tại Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, Đoàn Thanh niên và Hội Sinh viên trường phối hợp với các tổ chức Đoàn phường, xã trên địa bàn triển khai nhiều hoạt động tình nguyện gắn với chuyên môn của sinh viên. Khi các trung tâm phục vụ hành chính công quá tải, đội hình tình nguyện chuyên trách từ các khoa nhanh chóng hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục hành chính, thao tác trên cổng dịch vụ công quốc gia, cài đặt và sử dụng VNeID, ứng dụng Công dân số thành phố. Ngoài ra, sinh viên còn tham gia tuyên truyền pháp luật, tập huấn kỹ năng số, tư vấn sử dụng thiết bị công nghệ và hỗ trợ địa phương quảng bá du lịch, gìn giữ bản sắc văn hóa.

Tăng cường hiệu quả về chiều sâu

Mô hình chính quyền cơ sở mới sau sáp nhập đòi hỏi nâng cao năng lực quản trị, nhất là về kỹ thuật, quản lý công và chuyển đổi số. Đây cũng là những “đơn đặt hàng” tri thức từ địa phương dành cho sinh viên, tuổi trẻ thành phố. Thực tế đó buộc đoàn-hội trường học phải phát huy vai trò tiên phong, chuyển từ hoạt động phong trào sang hỗ trợ chuyên môn hóa thực chất, bền vững. Các đội hình như “Chuyển đổi số”, “Tập sự phục vụ nhân dân”, “Hỗ trợ trung tâm hành chính công” đã chứng minh hiệu quả, thể hiện vai trò của sinh viên trong việc ứng dụng kiến thức chuyên môn vào thực tiễn. Điều này góp phần vào thành công của quá trình cải cách, sáp nhập và vận hành mô hình chính quyền hai cấp.

Tuy nhiên, để công tác này đạt kết quả thực chất, đi vào chiều sâu, cần tăng cường phối hợp giữa các trường đại học và chính quyền địa phương, khắc phục hạn chế trong nội dung và phương thức hoạt động. Đại diện Đoàn Thanh niên Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng: Nếu trước đây nhiều hoạt động mang tính ngắn hạn, phong trào, thì nay, yêu cầu phát triển đô thị thông minh, chính quyền số và nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân đòi hỏi sự tham gia của đoàn viên, thanh niên phải liên tục, bền vững, có hàm lượng tri thức cao. Sinh viên có lợi thế về tuổi trẻ, năng lực công nghệ, kiến thức chuyên ngành và tinh thần xung kích, là nguồn lực quan trọng đồng hành cùng chính quyền trong vận hành hiệu quả mô hình chính quyền hai cấp. Vì vậy, cần sớm hình thành cơ chế phối hợp thường xuyên, hai chiều giữa nhà trường và địa phương để duy trì, phát triển các hoạt động trong suốt năm học, bảo đảm tính kế thừa và lan tỏa của mô hình thanh niên tình nguyện gắn với chuyên môn, nghiệp vụ.

Cùng với đó, cần xây dựng các mô hình phối hợp điểm tại một số phường, xã đặc thù để làm cơ sở nhân rộng. Chẳng hạn, phường trung tâm du lịch có thể triển khai công trình thanh niên “du lịch số”; phường vùng ven triển khai “bình dân học vụ số”; phường đông công nhân tổ chức chương trình chăm sóc sức khỏe tâm thần, tư vấn pháp luật… Bên cạnh đó, nên hình thành cơ chế đặt hàng nghiên cứu chuyên sâu từ địa phương để sinh viên có thể ứng dụng kiến thức chuyên môn, ngành học vào thực tiễn một cách thiết thực, hiệu quả.

Ở góc độ hoàn thiện khung pháp lý trong vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Thầy Đặng Thái Bình, giảng viên Khoa Luật Dân sự, Trường đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng: Mô hình này xác định rõ trách nhiệm chính của chính quyền cấp xã là trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước gắn với đời sống dân sinh, bảo đảm phương châm “gần dân, sát dân” và xử lý kịp thời các yêu cầu của người dân, tổ chức, doanh nghiệp. Để mô hình vận hành thực chất và hiệu quả, cần sớm hoàn thiện khung pháp lý đồng bộ, khoa học. Theo đó, các cơ quan có thẩm quyền cần: Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, phân định rõ thẩm quyền giữa các cấp; ban hành cơ chế tài chính và phân bổ nguồn lực hợp lý. Cần thực hiện chính sách đào tạo, bố trí cán bộ phù hợp với đặc thù địa phương; thiết lập cơ chế giám sát, chuyển tiếp và thí điểm linh hoạt, bảo đảm quá trình chuyển đổi bền vững, hiệu quả và bảo vệ quyền lợi người dân.

Bài và ảnh: QUANG QUÝ