Lan tỏa nhận thức về tiết kiệm năng lượng

Quang cảnh hội nghị. Ảnh: Thanh Vũ-TTXVN

Thông tin trên được ông Mã Khai Hiền, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và phát triển về tiết kiệm năng lượng cho biết trong chuỗi hoạt động trọng điểm của Bộ Công Thương gắn liền với mục tiêu thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và lan tỏa nhận thức về tiết kiệm năng lượng trong toàn xã hội, lễ ra mắt Cộng đồng Hiệu quả năng lượng Việt Nam tại TP. Hồ Chí Minh chiều 18/11 do Bộ Công Thương tổ chức.

Theo ông Mã Khai Hiền để đạt được mức tiết kiệm trên, mức giảm tổn thất điện năng giai đoạn 2019-2025 cả nước xuống còn 6,5%; giảm mức tiêu thụ năng lượng bình quân trong các ngành công nghiệp so với giai đoạn 2015-2018 gồm: Thép giảm từ 3-10%, hóa chất giảm 7%, nhựa giảm từ 18-22,46%, xi măng giảm 7,5%, dệt may giảm 5%, bia và đồ uống giảm 3-6,88%, giấy giảm 8-15,8% và đã có 70% số khu công nghiệp và 50% số cụm công nghiệp được tiếp cận và áp dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng…

Ông Đặng Hải Dũng, Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công, Bộ Công Thương phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Thanh Vũ-TTXVN

Cũng, trong giai đoạn 2019-2025, 100% cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm áp dụng hệ thống quản lý năng lượng; 100% doanh nghiệp vận tải trọng điểm có chương trình phổ biến kỹ năng, giải pháp kỹ thuật điều khiển phương tiện theo hướng tiết kiệm năng lượng; 80 công trình được chứng nhận công trình xanh; xây dựng chương trình chuyển đổi thị trường hiệu suất năng lượng cho ít nhất 5 sản phẩm phổ biến; đào tạo và cấp chứng chỉ cho 3.000 cán bộ quản lý/kiểm toán viên năng lượng 90% các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương xây dựng và phê duyệt chương trình tiết kiệm năng lượng; phát triển mạng lưới các đơn vị tiết kiệm năng lượng tại ít nhất 50 tỉnh thành…

Trong giai đoạn 2 (2026-2030), để đạt mục tiêu tiết kiệm 8-10% tổng mức tiêu thụ năng lượng quốc gia, ông Hiền cũng đề xuất tập trung giảm tổn thất điện năng xuống còn 6%; tiếp tục giảm mức tiêu thụ năng lượng bình quân trong các ngành công nghiệp so với giai đoạn 2015-2018 và tạo điều kiện để 90% số khu công nghiệp và 70% số cụm công nghiệp được tiếp cận và áp dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng.

Đại diện các doanh nghiệp tham gia thảo luận tại hội nghị. Ảnh: Thanh Vũ-TTXVN

Ngoài ra, cả nước cần giảm 5% lượng xăng, dầu tiêu thụ trong lĩnh vực giao thông vận tải; 150 công trình được chứng nhận công trình xanh; dán nhãn năng lượng 50% vật liệu xây dựng cần cách nhiệt; đào tạo và cấp chứng chỉ cho 5.000 chuyên gia tiết kiệm năng lượng và kiểm toán viên năng lượng; 100% các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương xây dựng và phê duyệt chương trình sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Để tiết kiệm 8-10% trong giai đoạn 2026-2030, ông Hiền cũng khuyến nghị các doanh nghiệp ngay từ bây giờ cần tăng cường công tác quản lý về sử dụng năng lượng; nâng cấp các thiết kiệm công nghệ liên quan tới việc hiệu quả năng lượng, các công nghệ liên quan đến ít phát thải. "Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, mà còn tăng cường tính cạnh tranh, nhất là khi mình sử dụng năng lượng tốt, hiệu quả, giúp giảm chi phí và giá thành sản xuất, nâng cao tính cạnh tranh hơn…", ông Hiền chia sẻ.

Khái quát những chính sách mới của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (Luật số 77/2025/QH15 ngày 18/6/2025 của Quốc hội) có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, ông Trương Minh Tú, đại diện Vụ pháp chế Bộ Công Thương cho biết, điểm sửa đổi nổi bật là bổ sung Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, mở rộng đối tượng dán nhãn năng lượng, thúc đẩy thị trường tổ chức dịch vụ năng lượng (ESCO) và các quy định về chính sách của nhà nước.

"Những điểm mới của luật này hướng đến tăng cường trách nhiệm quản lý và chế tài; trong đó, nhấn mạnh sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là một chỉ tiêu bắt buộc trong kế hoạch phát triển kinh tế xã hội quốc gia, tỉnh thành phố và cơ sở sử dụng năng lượng và địa phương. Về phân cấp về quản lý sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, luật cũng đã phân cấp về cấp chứng chỉ kiểm toán viên năng lượng; phát triển tổ chức dịch vụ năng lượng, hợp đồng hiệu quả năng lượng, xây dựng cơ chế hỗ trợ, khuyến khích để hình thức hệ thống dịch vụ năng lượng, quy định đầu tư kinh doanh kiểm toán năng lượng…", ông Tú chia sẻ.

Theo ông Phạm Thành Trung, Phó Vụ trưởng Vụ pháp chế, Bộ Công Thương, biến đổi khí hậu đã và đang tác động sâu rộng đến phát triển kinh tế - xã hội, an ninh năng lượng và phúc lợi của người dân. Cam kết của Việt Nam tại COP26 về mục tiêu phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050 khẳng định quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ trong tiến trình chuyển dịch năng lượng công bằng, bền vững.

Trong bối cảnh đó, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả không chỉ là một giải pháp kỹ thuật – quản trị, mà còn là "nguồn năng lượng thứ nhất", chi phí thấp, phát huy ngay, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh, giảm phát thải khí nhà kính và bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.

Đặc biệt những năm gần đây, cả hệ thống chính trị vào cuộc cùng sự nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp và người dân, công tác sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đã đạt nhiều kết quả tích cực. Nhiều địa phương đã xây dựng kế hoạch hành động; nhiều doanh nghiệp triển khai quản trị năng lượng, thay thế thiết bị hiệu suất cao, tham gia kiểm toán năng lượng định kỳ; phong trào hộ gia đình, tòa nhà xanh, chiếu sáng hiệu quả tiếp tục lan tỏa.

"Tuy nhiên, trước yêu cầu mới về tăng trưởng xanh, chuyển dịch năng lượng và thị trường carbon, chúng ta vẫn còn không ít khó khăn: Chi phí đầu tư ban đầu lớn, thiếu mô hình tài chính phù hợp; năng lực quản trị năng lượng chưa đồng đều; dữ liệu, đo lường – báo cáo – thẩm tra (MRV) cần được chuẩn hóa; nhận thức xã hội ở một số nơi còn hạn chế", ông Trung chia sẻ.

Từ thực tiễn, ông Trung cũng đề xuất cần chuẩn hóa kiểm toán năng lượng và quản trị năng lượng doanh nghiệp; thúc đẩy quản lý nhu cầu điện và chuyển đổi số dữ liệu năng lượng; nâng chuẩn hiệu suất năng lượng và mở rộng dán nhãn năng lượng; huy động tài chính xanh và mô hình thị trường tổ chức dịch vụ năng lượng (ESCO). Đồng thời lồng ghép sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả với lộ trình giảm phát thải và thị trường carbon và ruyền thông – nâng cao nhận thức và đào tạo nguồn nhân lực…

Cùng với các hoạt động, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, Bộ Công Thương cũng chính thức ra mắt Cộng đồng Hiệu quả năng lượng Việt Nam. Đây là nền tảng trực tuyến chuyên biệt được thiết kế để kết nối cộng đồng các cá nhân - tổ chức, chia sẻ tri thức, kinh nghiệm; lan tỏa nhận thức và các công nghệ, giải pháp, mô hình sáng tạo trong lĩnh vực tiết kiệm năng lượng.

Theo ông Đặng Hải Dũng, Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công, Bộ Công Thương, Cộng đồng Hiệu quả năng lượng Việt Nam - nền tảng được xây dựng và vận hành trong khuôn khổ Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 - 2030 (VNEEP3).

"Cộng đồng này là một không gian tri thức mở - nơi kết nối, chia sẻ và hợp tác giữa những con người cùng chung khát vọng vì một nền năng lượng xanh, sạch và bền vững hơn. Tại đây, các chuyên gia có thể trao đổi kinh nghiệm, các doanh nghiệp có thể tiếp cận giải pháp công nghệ, còn cơ quan quản lý nhà nước có thêm kênh thông tin để lắng nghe thực tiễn và phản hồi chính sách kịp thời. Đây còn là nơi chia sẻ thông tin, những câu chuyện điển hình và kinh nghiệm thực tế từ các chuyên gia, góp phần lan tỏa tinh thần sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong toàn xã hội", ông Hải chia sẻ./.

Thanh Vũ/vnanet.vn