Làm rõ nội hàm, tiêu chí và cơ chế đặc thù tài chính của cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện

Thúc đẩy phát triển kinh tế báo chí

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng trình bày tóm tắt Tờ trình dự án Luật Báo chí (sửa đổi). Theo đó, việc sửa đổi Luật Báo chí hiện hành nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về báo chí, đặc biệt là định hướng của Đại hội XIII của Đảng: “Xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại” và quy định của Hiến pháp năm 2013. Bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, luật hóa những vấn đề đã rõ, đã được thực tế kiểm nghiệm; rà soát, xác định rõ phạm vi những vấn đề cần sửa đổi, bổ sung để khắc phục những tồn tại, hạn chế, vướng mắc phát sinh.

Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 có nhiều điểm mới nổi bật. Theo đó, về thủ tục hành chính trong Luật, dự kiến trong quá trình xây dựng Nghị định, Thông tư để quy định chi tiết Luật, sẽ cắt giảm 20 thủ tục hành chính. Theo đó, dự thảo Luật chỉ còn quy định tổng số 48 thủ tục hành chính, so với Luật hiện hành là 68 thủ tục. Đơn giản hóa, giảm điều kiện, giảm thời gian giải quyết, giảm chi phí tuân thủ thủ tục hành chính 20 thủ tục hành chính so với hiện hành.

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng trình bày Tờ trình. (Ảnh: quochoi.vn)

Về bổ sung quy định vị trí của báo chí, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, báo chí ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là báo chí cách mạng. Để khẳng định tính lịch sử, tính cách mạng của báo chí, hướng đến xây dựng nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại mà Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã đề ra.

Dự thảo Luật bổ sung quy định về mô hình hoạt động, quy định mở rộng không gian hoạt động của báo chí trên không gian mạng. Cơ chế, chính sách để phát triển báo chí, thúc đẩy phát triển kinh tế báo chí, trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu thông tin, tuyên truyền trong kỷ nguyên mới. Dự thảo Luật bổ sung nguyên tắc phát triển báo chí gắn với trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ và đạo đức nghề nghiệp, đảm bảo cho báo chí thực hiện sứ mệnh định hướng, dẫn dắt thông tin trong xã hội.

Cần cân nhắc bổ sung cơ quan báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện

Trình bày Báo cáo tóm tắt thẩm tra dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh nêu rõ: Ủy ban Văn hóa và Xã hội tán thành với sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Báo chí; cơ bản nhất trí với phạm vi, đối tượng điều chỉnh của dự thảo Luật. Việc sửa đổi Luật nhằm tiếp tục thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại, khắc phục những hạn chế, bất cập của Luật hiện hành và trong công tác báo chí thời gian qua.

Về các loại hình báo chí, dự thảo Luật tiếp tục xác định có 4 loại hình báo chí, đồng thời, sửa đổi tên gọi thành báo chí in, báo nói, báo hình và báo chí điện tử. Ủy ban cho rằng việc thay đổi cách gọi trên cần xem xét kỹ lưỡng để bảo đảm thống nhất với thuật ngữ chuyên ngành, mang tính phổ quát; đề nghị nghiên cứu sử dụng các khái niệm báo in, phát thanh, truyền hình, báo điện tử để phù hợp với thực tiễn tại Việt Nam và quốc tế. Có ý kiến đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, quy định phù hợp hơn về các loại hình báo chí, đáp ứng yêu cầu phát triển của các loại hình báo chí trong kỷ nguyên số.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày Báo cáo thẩm tra. (Ảnh: quochoi.vn)

Đối với quy định về cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện (khoản 6 Điều 16), Ủy ban Văn hóa và Xã hội cơ bản thống nhất với việc bổ sung các quy định về “cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện”. Tuy nhiên, đề nghị tiếp tục nghiên cứu, làm rõ nội hàm, tiêu chí xác định và cơ chế đặc thù tài chính của các cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện.

Có ý kiến cho rằng ngoài 6 cơ quan báo chí được xác định theo Quyết định 362/QĐ-TTg ngày 3/4/2019 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025, cần cân nhắc bổ sung cơ quan báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện ở một số địa phương hoặc một số đơn vị đã xây dựng được uy tín, có vị trí nhất định trong hoạt động báo chí.

Thẩm tra các nội dung liên quan đến “kinh tế báo chí”, Ủy ban Văn hóa và Xã hội nhất trí với các quy định nhằm tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí có thêm nguồn thu, tăng thêm nguồn lực tài chính để bảo đảm và nâng cao chất lượng hoạt động như dự thảo Luật. Tuy nhiên, đề nghị tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, làm rõ hơn khái niệm “kinh tế báo chí” và các quy định liên quan đến đầu tư công, cơ chế tự chủ, những quy định về nguồn thu từ hoạt động kinh doanh của cơ quan báo chí.

Về hoạt động báo chí trên không gian mạng, Ủy ban đề nghị nghiên cứu, bổ sung các quy định nhằm thúc đẩy hoạt động của báo chí trên không gian mạng; Bổ sung quy định về trách nhiệm pháp lý của các nền tảng mạng xã hội nước ngoài trong trường hợp kênh nội dung trên không gian mạng của cơ quan báo chí bị xâm nhập, sửa đổi thông tin có nội dung vi phạm pháp luật; xử lý đối với trường hợp để nội dung vi phạm xuất hiện trên kênh này; Nghiên cứu có quy định nguyên tắc về cơ chế thực hiện thỏa thuận, trách nhiệm của cơ quan báo chí và cơ quan, tổ chức liên quan trong việc bảo đảm quyền tác giả, quyền liên quan đối với tác phẩm báo chí trên không gian mạng, tác phẩm báo chí có sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI)…

Minh Hòa