Làm giàu từ con cáy

Nhờ con cáy, nhiều gia đình ở xã Trung Chính có thêm nguồn thu nhập, cải thiện cuộc sống.

Chúng tôi có dịp về thăm xã Trung Chính, một vùng quê chiêm trũng, nơi người dân quanh năm bám trụ từng “bờ xôi ruộng mật” để sinh kế. Được sự quan tâm, hỗ trợ của chính quyền địa phương, một số hộ gia đình mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, xây dựng và phát triển các mô hình kinh tế. Trong đó, mô hình nuôi cáy tự nhiên nhờ tận dụng nguồn nước thủy triều lên xuống tự nhiên đang được nhân rộng, phát triển. Toàn xã có gần 10 hộ tham gia nuôi cáy, trong đó hơn 6 hộ nuôi lớn diện tích trên 2ha trở lên. Từ con cáy, nhiều gia đình đã cải thiện đời sống, có nguồn thu nhập ổn định, từng bước xóa đói, giảm nghèo.

Khi bắt tay vào cải tạo ao nuôi, bờ bãi, ông Lê Huy Điệp (SN 1958, trú tại thôn 5) không nghĩ sẽ làm giàu nhờ con cáy. Chia sẻ về việc nuôi cáy, ông Diễn cho biết: "Hồi trẻ sau thời gian trong quân ngũ, tôi về quê làm trưởng công an xã, rồi chủ tịch hội cựu chiến binh xã và về “hưu” năm 2017. Vốn có niềm đam mê làm trang trại, sau khi bàn bạc với gia đình, năm 2018, ngoài số vốn ít ỏi, tôi mạnh dạn vay mượn thêm từ họ hàng, người thân mua lại trang trại hiện nay với diện tích hơn 2ha. Thời điểm bấy giờ, khu trang trại hoạt động với mô hình chăn nuôi tổng hợp cá, bò và một số cây trồng khác... nhưng không hiệu quả. Năm 2020, tôi quyết định nuôi thêm cáy thương phẩm và duy trì từ đó đến nay".

Để cáy sinh trưởng tốt, theo ông Điệp ngoài để ý tập tính sống và nguồn thức ăn, người nuôi còn phải theo dõi mật độ phân bổ cáy ở đồng, bãi, từ đó điều chỉnh lại dòng nước cho phù hợp. Cáy là loài giáp xác sống hoang dã, có sức sống mãnh liệt, ưa môi trường sạch, bởi vậy việc tạo môi trường tự nhiên để chúng sống, trú ẩn là điều rất quan trọng. Đến nay, cáy thương phẩm sau khi thu hoạch trung bình đạt 3 tấn/năm, cộng thêm thu nhập từ chăn nuôi bò, cá, gia đình ông Điệp cho doanh thu gần 200 triệu đồng/năm.

Bên cạnh việc nuôi cáy, một số hộ dân trong xã đã sản xuất mắm cáy vừa phục vụ bữa ăn hằng ngày, vừa bán ra thị trường.

Là một trong những hộ tiên phong nuôi cáy thương phẩm của xã, sau hơn 8 năm nuôi cáy, ông Lê Đăng Diễn (67 tuổi, thôn 6) đã mở rộng, duy trì diện tích nuôi trên 4ha. Không chỉ vậy, ông còn tạo dựng được một thương hiệu riêng cho mình, khi xuất bán được người tiêu dùng tin tưởng nhờ chất lượng cáy to, khỏe, thơm ngon.

“Lợi thế từ việc nuôi cáy là chi phí đầu tư ít, cáy có sức sống tốt, không có bệnh, thức ăn chủ yếu là rêu, tảo tự nhiên... Đặc biệt, không sử dụng thuốc diệt cỏ, phân hóa học mà hoàn toàn chỉ dùng các loại phân hữu cơ để cáy sinh sôi, nảy nở theo tự nhiên. Thông thường, thời điểm thu hoạch cáy diễn ra từ tháng 3 đến tháng 8 âm lịch hằng năm. Tháng cao điểm trang trại thu hoạch trên 1,4 tấn cáy, bán ra thị trường dao động từ 75.000 - 95.000 đồng/kg. Trừ chi phí, gia đình tôi thu về hàng trăm triệu đồng”, ông Diễn cho biết.

Ngoài việc tận dụng bờ, bãi nuôi cáy thương phẩm trên diện tích 25.000m2, hằng năm cho thu nhập gần 60 triệu đồng, ông Lê Trọng Mạnh (SN 1971, thôn 5) còn chế biến thành món mắm cáy với hương vị vừa dân dã mà lại vô cùng đậm đà, khiến ai chỉ ăn một lần là nhớ mãi. Để làm ra món mắm cáy ngon, chất lượng, gia đình phải thực hiện rất nhiều công đoạn, từ khâu chọn nguyên liệu đến khâu chế biến, ủ mắm. Ông Mạnh cho biết: Nếu trước đây con cáy và mắm cáy chỉ phục vụ cho số ít người thì nay đã trở thành sản phẩm được người tiêu dùng yêu thích. Dù đã có nhiều máy móc hỗ trợ sản xuất, nhưng gia đình vẫn lựa chọn hình thức làm bằng thủ công 100%. Trung bình, mỗi ngày có thể xuất bán 5 - 6 lít mắm cáy, với giá 130.000 đồng/lít.

Gần 70 tuổi, ông Lê Huy Điệp (trú tại thôn 5, xã Trung Chính) vẫn bám trụ với mô hình nuôi cáy.

Ông Nguyễn Hồng Điệp, Chủ tịch UBND xã Trung Chính cho biết: Để phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập cho người dân, thời gian qua, Đảng ủy cũng đã chỉ đạo UBND xã phối hợp phòng, ban chuyên môn đẩy mạnh áp dụng khoa học - kỹ thuật, thực hiện các mô hình trong sản xuất nông nghiệp, như: mô hình chăn nuôi vịt sinh sản theo hướng VietGAP ở thôn Lai Thịnh; mô hình tích tụ đất đai, liên kết sản xuất lúa quy mô lớn ứng dụng công nghệ cao ở thôn Thanh Sơn; mô hình cơ giới hóa đồng bộ trong sản xuất lúa thương phẩm gắn với chuỗi giá trị tại HTX dịch vụ nông nghiệp Hoàng Giang; mô hình trồng dưa lưới trong nhà màng ứng dụng công nghệ cao tại thôn Thái Bình; mô hình nuôi cáy thương phẩm... Hiệu quả hoạt động từ các mô hình đang mang lại tín hiệu tích cực, góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập, giúp người dân làm giàu chính đáng trên quê hương.

Bài và ảnh: Lê Trung