Lạm dụng thuốc giảm cân, trắng da 'siêu tốc', người trẻ nguy cơ suy thận cấp

Theo bác sĩ Đoàn Dư Mạnh thuộc Hội Bệnh Mạch máu Việt Nam, thận là cơ quan dễ bị hủy hoại không chỉ bởi bệnh lý nền mà còn từ thói quen dùng thuốc tùy tiện - tình trạng ngày càng phổ biến ở người trẻ.

Những nhóm thuốc tưởng như quen thuộc như kháng sinh, giảm đau, kháng viêm không steroid, lợi tiểu; đặc biệt là các chế phẩm giảm cân, tăng cơ, làm trắng da "cấp tốc" trôi nổi đều có thể gây tổn thương thận theo nhiều cơ chế khác nhau.

Một số loại kháng sinh tạo tinh thể rắn kết tủa trong ống thận, cản trở dòng nước tiểu; số khác mang hoạt chất độc cho tế bào thận khi cơ thể cố đào thải chúng. Thuốc lợi tiểu, vốn được chỉ định cho người tăng huyết áp hoặc phù nề, có thể gây mất nước và làm tăng nguy cơ sỏi thận nếu tự ý dùng. Thuốc giảm đau thuộc nhóm NSAIDs được cảnh báo có thể làm tăng khoảng 50% nguy cơ tổn thương thận cấp khi sử dụng kéo dài.

Việc tự dùng kháng sinh, giảm đau, lợi tiểu, thuốc giảm cân và làm trắng da trôi nổi khiến thận âm thầm tổn thương, nguy cơ suy cấp tăng nhanh. (Ảnh minh họa)

Bác sĩ Mạnh đặc biệt lo ngại tình trạng lạm dụng thuốc giảm cân “siêu tốc”. Nhiều sản phẩm không rõ nguồn gốc khiến người dùng tiểu nhiều bất thường, sụt tới 10% cân nặng chỉ trong 1-2 tuần trước khi rơi vào suy thận cấp, suy gan, phù toàn thân. Không ít trường hợp uống trà hoặc bột giảm cân trôi nổi, chỉ hơn một tháng đã diễn tiến đến suy thận nặng.

Tương tự, viên uống làm trắng da chứa glutathione được quảng cáo rộng rãi nhưng nếu dùng liều cao, không có giám sát y khoa, có thể gây suy thận cấp – đặc biệt nguy hiểm với người đã có nền bệnh thận. Thuốc nhuận tràng và thuốc ức chế bơm proton như omeprazol, vốn rất phổ biến ở người trẻ, cũng bị ghi nhận liên quan đến nguy cơ suy thận mạn tính khi dùng bừa bãi.

Nghiêm trọng hơn, nhiều thực phẩm chức năng và thuốc giảm cân trên thị trường bị phát hiện chứa sibutramine hoặc phenolphthalein - các chất từng bị cấm do nguy cơ gây rối loạn tim mạch, thần kinh, gan, thận.

Cơ chế “giảm mỡ nhanh” của các sản phẩm này thực chất là lợi tiểu mạnh, làm mất nước, rối loạn chuyển hóa và giảm hấp thu dinh dưỡng, dẫn đến nhiễm độc acid, suy thận cấp, thậm chí tử vong.

Bác sĩ khuyến cáo người dân tuyệt đối không tự mua thuốc điều trị khi chưa tham khảo ý kiến nhân viên y tế, đặc biệt là người bệnh thận, trẻ nhỏ và người cao tuổi. Việc sử dụng thuốc đúng chỉ định, đúng liều và đúng thời gian là yếu tố then chốt để bảo vệ thận khỏi những tổn thương âm thầm nhưng nguy hiểm.

Như Loan