Làm chủ AI - cơ hội để Gen Z bứt phá trong kỷ nguyên số

Vượt trì hoãn để kiến tạo kỷ nguyên số

Việt Nam đang bước vào một giai đoạn phát triển mới, thời kỳ của những cơ hội lớn song hành cùng thách thức chưa từng có. Đây chính là thời khắc để thế hệ trẻ khẳng định vai trò rường cột, trở thành những kiến trúc sư của một Việt Nam số hóa, hiện đại và hội nhập.

Chương trình Aptech Talk: “Vươn cao Việt Nam trong kỷ nguyên AI” diễn ra ngày 23/8, diễn ra tại Hà Nội. Ảnh: N.H

Tuy nhiên, thực tế khảo sát từ nhiều trường đại học cho thấy hơn 50% sinh viên rơi vào trạng thái trì hoãn, thiếu định hướng và động lực học tập, làm việc. Trong khi đó, theo nghiên cứu của Hiệp hội chuyên gia thẩm định rủi ro Hoa Kỳ (SOA), có tới 68% học sinh, sinh viên Việt Nam mong muốn được theo đuổi ngành nghề mang lại giá trị tích cực cho xã hội. Khoảng cách giữa “mong muốn” và “hành động” phần lớn đến từ việc các bạn trẻ chưa có lộ trình phát triển rõ ràng.

Tại Chương trình Aptech Talk: “Vươn cao Việt Nam trong kỷ nguyên AI” diễn ra ngày 23/8, một không gian đối thoại cởi mở đã diễn ra với những trăn trở rất thật của người trẻ như: chưa xác định được hướng đi nghề nghiệp, thiếu động lực, dễ bỏ cuộc, lo ngại nguy cơ thất nghiệp, mong muốn thay đổi nhưng chưa biết bắt đầu từ đâu, chưa biết làm thế nào để nổi bật trên một thị trường lao động cạnh tranh khốc liệt.

Không chỉ truyền cảm hứng, các diễn giả tham gia chương trình còn mang đến “công thức” để Gen Z tự tìm lời giải cho mình: vượt qua sự trì hoãn, kiên trì theo đuổi đam mê, bắt đầu hành động từ hôm nay và biến năng lực cá nhân thành giá trị đóng góp cho cộng đồng, đất nước.

Cựu vô địch billiards SEA Games 25 Nguyễn Phúc Long chia sẻ: Tôi đến với Billiards cũng giống như nhiều người có câu chuyện riêng. Xuất phát điểm là vì mải chơi, rồi dần dần tôi tìm thấy con đường đúng cho mình. Thành công có được phần nhiều là may mắn, nhưng chính những nỗ lực trên hành trình ấy mới giúp tôi trưởng thành.

Chiếc huy chương Vàng năm 2009 mang lại cho tôi nhiều may mắn. Thực tế, chiến thắng khi ấy có được một phần nhờ đối thủ mắc sai lầm, chứ không hẳn vì tôi đã ở trình độ cao nhất. Nhưng đó là cột mốc quan trọng, đặt nền móng để tôi được chú ý nhiều hơn, có cơ hội thi đấu quốc tế và nhận ra mình còn kém xa thế giới. Từ đó, tôi càng nỗ lực hơn để học hỏi, rèn luyện. Đến nay, trình độ của tôi đã vượt xa so với thời điểm giành huy chương, nhưng dấu mốc ấy vẫn là viên gạch đầu tiên.

Thời điểm đó, công nghệ chưa phát triển, tư liệu hình ảnh khan hiếm nên rất khó để học hỏi. Nhưng chúng tôi có đam mê, có khát vọng, dám dấn thân và thừa nhận mình còn yếu để rồi dồn toàn bộ nguồn lực học tập, cọ xát, rút ra kinh nghiệm. Chính tinh thần ấy giúp chúng tôi từng bước rút ngắn khoảng cách và có lúc vượt lên.

Tiếp tục dấn thân để nhìn nhận những điểm còn thiếu, bổ sung kiến thức và rèn luyện để bắt kịp xã hội. Xa hơn, anh Nguyễn Phúc Long muốn vươn đến một đẳng cấp cao hơn, đó là làm chủ hệ thống, thậm chí thoát ra khỏi hệ thống. “Nếu không có AI, TikTok hay Facebook, chúng ta có thể sống tốt không? Muốn vậy, trước hết phải hiểu hệ thống, nắm được cách vận hành rồi mới dần thoát khỏi sự lệ thuộc”, anh Nguyễn Phúc Long nói.

Con người là trung tâm, AI chỉ là công cụ để tăng tốc

Trả lời câu hỏi về việc hiện nay, rất nhiều người quan tâm đến AI và mong muốn được học, nhưng còn băn khoăn không biết nên bắt đầu từ đâu và lộ trình học tập như thế nào? Theo ông Chu Tuấn Anh, Giám đốc Hệ thống Đào tạo lập trình viên quốc tế Aptech, để học và ứng dụng AI, người trẻ cần ba yếu tố: Động lực thực sự, xuất phát từ nhu cầu áp dụng AI trong công việc và đời sống; kiến thức và kỹ năng cơ bản được trang bị bài bản; thói quen ứng dụng thường xuyên, biến AI thành công cụ thiết yếu trong đời sống hằng ngày, giống như việc tra cứu Google.

“AI bản chất chỉ là công cụ hỗ trợ con người, giống như điện hay thép, những nền tảng chúng ta đã dựa vào suốt nhiều thập kỷ. Thay vì lo sợ bị thay thế, hãy học cách thành thạo và khai thác AI hiệu quả. Khi đó, chúng ta mới thực sự làm chủ công nghệ và thích ứng bền vững với thay đổi”, ông Chu Tuấn Anh nhấn mạnh.

Thực tế cho thấy, AI đang tạo ra bước nhảy vọt về năng suất. Những công việc từng mất hàng tháng với cả đội ngũ chuyên môn, nay có thể hoàn thành trong vài ngày, thậm chí vài giờ nếu ứng dụng đúng cách. Đây chính là cơ hội để Việt Nam bứt phá.

Về chiến lược phát triển AI, các chuyên gia cho rằng, Việt Nam cần đi theo hướng song song, vừa mạnh dạn ứng dụng ngay những nền tảng AI toàn cầu vào các lĩnh vực như pháp luật, hành chính, sản xuất…, vừa từng bước đầu tư nghiên cứu để hình thành công nghệ lõi “Made in Vietnam”. Cách tiếp cận này giúp Việt Nam tận dụng lợi thế trước mắt, đồng thời chuẩn bị nền tảng cho sự chủ động và bứt phá trong tương lai.

Theo ông Nguyễn Phúc Long, thời đại hôm nay là thời đại của công nghệ số, kỷ nguyên số, nhưng khái niệm “công nghệ” không chỉ bó hẹp trong phần mềm, máy tính hay các chương trình lập trình.

“Việc ủ men để làm bánh ngon cũng là một dạng công nghệ”, ông Long lấy ví dụ và cho rằng, điều quan trọng là cần có tư duy cởi mở, tránh giới hạn bản thân trong vai trò những “công nhân” chỉ biết viết đoạn mã mà quên đi mục tiêu lớn lao như “xây dựng cả ngôi nhà”. Để mở rộng tư duy, người trẻ phải bắt đầu từ ước mơ lớn, tầm nhìn rộng, nhưng đồng thời sẵn sàng kiên nhẫn đi bằng những bước chân nhỏ. Tương lai chắc chắn sẽ xuất hiện những công nghệ mới, đi cùng cả cơ hội lẫn thách thức, nhưng con người mới là yếu tố đi trước.

Nguyễn Hạnh