Lá chắn 4 tầng của 'Vòm Vàng' chưa từng có trong lịch sử

Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra thông báo về hệ thống phòng thủ tên lửa Vòm Vàng tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng ngày 20/5. Ảnh: Reuters.

Hệ thống phòng thủ tên lửa “Vòm Vàng” - dự án trọng điểm của chính quyền Trump - sẽ bao gồm bốn tầng bảo vệ, trong đó một tầng đặt trên vệ tinh và ba tầng trên mặt đất, với 11 tổ hợp tên lửa tầm ngắn bố trí khắp lục địa Mỹ, Alaska và Hawaii, theo thông tin này xuất hiện trong bộ slide trình chiếu của chính phủ Mỹ về dự án.

Quy mô chưa từng có

Bộ slide mang khẩu hiệu “Go Fast, Think Big!” (Hành động nhanh, nghĩ lớn) được giới thiệu trước 3.000 nhà thầu quốc phòng tại Huntsville, bang Alabama, tuần trước, hé lộ quy mô và mức độ phức tạp chưa từng có của hệ thống, đồng thời phải chạy đua với thời hạn hoàn thành đầy tham vọng vào năm 2028 do ông Trump đặt ra.

Chi phí dự án ước tính khoảng 175 tỷ USD, nhưng cấu trúc cơ bản vẫn chưa hoàn thiện do chưa xác định số lượng bệ phóng, tên lửa đánh chặn, trạm mặt đất và vị trí triển khai.

“Họ có rất nhiều tiền, nhưng chưa có mục tiêu cụ thể về chi phí”, một quan chức Mỹ nhận xét. Tính đến nay, Quốc hội đã duyệt 25 tỷ USD cho “Vòm Vàng” trong gói chi tiêu - cắt giảm thuế được thông qua tháng 7, cùng khoản 45,3 tỷ USD khác nằm trong đề xuất ngân sách 2026 của ông Trump.

Lấy cảm hứng từ “Vòm Sắt” của Israel nhưng ở quy mô lớn hơn nhiều, “Vòm Vàng” được thiết kế để bảo vệ toàn bộ lãnh thổ Mỹ trước nhiều loại đe dọa khác nhau.

Theo tài liệu, hệ thống gồm 4 lớp tích hợp: một tầng cảm biến - định vị trên không gian để cảnh báo và theo dõi mục tiêu; ba tầng trên mặt đất gồm các tên lửa đánh chặn, mảng radar và có thể cả vũ khí laser.

Bản vẽ mô tả các tầng bảo vệ của "Vòm Vàng". Ảnh: Lockheed Martin.

Một điểm đáng chú ý là kế hoạch xây dựng bãi phóng tên lửa mới quy mô lớn ở khu vực Trung Tây, dành cho Tên lửa Đánh chặn Thế hệ Mới (NGI) của Lockheed Martin, sẽ kết hợp cùng hệ thống THAAD và Aegis - cũng do hãng này sản xuất - tạo nên “tầng trên” của lá chắn.

NGI là phiên bản hiện đại hóa của mạng lưới Phòng thủ Giai đoạn giữa (GMD), hiện là lá chắn tên lửa chính của Mỹ chống lại tên lửa đạn đạo xuyên lục địa từ các quốc gia thù địch.

Hiện Mỹ vận hành hai điểm phóng GMD ở miền Nam California và Alaska; kế hoạch mới sẽ bổ sung thêm một điểm ở Trung Tây để tăng khả năng đối phó mối đe dọa.

Huy động mọi nguồn lực

Tài liệu cũng nêu thách thức về độ trễ truyền tin trong “chuỗi tiêu diệt” của hệ thống. Các nhà thầu như Lockheed Martin, Northrop Grumman, RTX và Boeing đang sở hữu nhiều công nghệ phòng thủ tên lửa khác nhau.

Đáng chú ý, không thấy SpaceX của Elon Musk trong danh sách, dù trước đó hãng này cùng Palantir và Anduril từng tham gia đấu thầu hợp đồng liên quan.

Lầu Năm Góc cho biết đang thu thập thông tin từ “ngành công nghiệp, giới học thuật, phòng thí nghiệm quốc gia và các cơ quan chính phủ khác” để hỗ trợ dự án, nhưng khẳng định “chưa thể tiết lộ thêm” khi chương trình còn ở giai đoạn đầu.

Một mục tiêu then chốt của “Vòm Vàng” là đánh chặn tên lửa ngay trong “giai đoạn tăng tốc”, khi mục tiêu rời bệ phóng và còn di chuyển chậm trong khí quyển. Kế hoạch hướng tới việc triển khai các tên lửa đánh chặn đặt trên quỹ đạo, giúp rút ngắn thời gian phản ứng.

Bản trình chiếu nhấn mạnh Mỹ từng chế tạo tên lửa đánh chặn và phương tiện tái nhập khí quyển, nhưng chưa từng phát triển phương tiện vừa chịu được nhiệt tái nhập vừa dẫn hướng để tiêu diệt tên lửa đối phương.

Một bệ phóng tên lửa Patriot đang ổn định để diễn tập bắn đạn thật trong cuộc tập trận năm 2021 tại Queensland (Australia). Ảnh: US Army.

Lớp phòng thủ cuối cùng, gọi là “tầng dưới” và “bảo vệ khu vực hạn chế”, sẽ gồm radar mới, hệ thống Patriot hiện tại và bệ phóng “phổ dụng” mới - có thể phóng cả tên lửa hiện có và thế hệ tương lai chống mọi loại đe dọa.

Những hệ thống dạng mô-đun, có thể di chuyển, sẽ giảm phụ thuộc vào vị trí cố định và cho phép triển khai nhanh tại nhiều chiến trường.

Tướng Michael Guetlein, Tư lệnh Lực lượng Vũ trụ Mỹ, được bổ nhiệm lãnh đạo dự án từ 17/7. Ông có 30 ngày để lập nhóm, 60 ngày để trình thiết kế ban đầu và 120 ngày để công bố kế hoạch triển khai đầy đủ, bao gồm chi tiết vệ tinh và trạm mặt đất, theo một bản ghi nhớ của Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth mà Reuters tiếp cận.

Phương Linh