Kỳ vọng gỡ vướng về tuyển dụng giáo viên

Thống kê của Bộ GDĐT cho thấy, hết năm học 2024-2025, cả nước có gần 1,28 triệu giáo viên từ mầm non đến THPT, tăng gần 22.000 người so với năm học trước. Tuy nhiên, tính đến tháng 5/2025, cả nước vẫn thiếu gần 120.000 giáo viên các cấp, trong đó có gần 45.000 giáo viên mầm non. Đặc biệt, trong số 66.000 chỉ tiêu biên chế được giao, các địa phương mới chỉ tuyển được gần 6.000 giáo viên trong suốt ba năm qua.

Cô trò Trường THCS Thành Công (Hà Nội). Ảnh: NTCC

Theo ông Vũ Minh Đức - Cục trưởng Cục Nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục (Bộ GDĐT), việc thiếu giáo viên có một số nguyên nhân như do các địa phương đã không giao đủ chỉ tiêu theo định mức giáo viên cho các cấp học, phù hợp với yêu cầu mới, một số nơi thực hiện một cách cơ học việc cắt giảm 10% biên chế sự nghiệp của các địa phương gây nên tình trạng thiếu giáo viên cục bộ ở một số địa bàn, cấp học, môn học. Bên cạnh đó, tình trạng di dân, tăng dân số cơ học ở một số độ tuổi tại một số địa bàn khiến cho quy mô giáo dục gia tăng cũng là lý do gây thiếu giáo viên khu vực đó. Chương trình giáo dục phổ thông 2018 quy định một số môn học mới ở các cấp học nên các trường chưa tuyển đủ, tuyển kịp do thiếu nguồn tuyển.

Sau ngày 1/7, quá trình sáp nhập khiến một số địa phương phát sinh tình trạng thiếu giáo viên, trong khi việc luân chuyển giữa các trường gặp khó khăn do địa lý xa xôi. Trước thực tế này, Thông tư 15/2025 do Bộ GDĐT ban hành ngày 24/7 đã phân định rõ chức năng, nhiệm vụ giữa các cấp quản lý giáo dục. Theo đó, Phòng Văn hóa - Xã hội thuộc UBND cấp xã sẽ tham mưu, trình kế hoạch tuyển dụng giáo viên và quản lý cơ cấu, vị trí việc làm tại địa phương. Sự điều chỉnh này thể hiện xu hướng tăng cường phân cấp, nâng cao tính tự chủ và trách nhiệm của chính quyền cơ sở trong quản lý giáo dục – điều được nhiều chuyên gia đánh giá là phù hợp với thực tiễn phát triển hiện nay.

Về phía Sở GDĐT sẽ có trách nhiệm tuyển dụng, điều động giáo viên. Đây sẽ là đơn vị tổ chức thi, xét tuyển tập trung và mỗi ứng viên sẽ có nhiều nguyện vọng, tương tự như đăng ký xét tuyển đại học. Nếu ứng viên trượt nguyện vọng vào xã A có thể tiếp tục xét nguyện vọng vào xã B, xã C ở vị trí kế tiếp thay vì phải chờ cơ hội sau sang xã B, xã C thi lại, mất thời gian cho ứng cử viên trong khi ngành giáo dục đang thiếu giáo viên.

Trước đây, cả nước có 705 cấp huyện, quận, là 705 đầu mối quản lý cán bộ, giáo viên nên việc tuyển dụng cũng do các đơn vị này thực hiện. Nay giao về các sở, sẽ chỉ có 34 hội đồng thi được kỳ vọng sẽ mở rộng cơ hội trúng tuyển cho các giáo viên xứng đáng, hạn chế được tình trạng nơi tuyển ít thi đông người đăng ký trong khi địa bàn cần số lượng lớn giáo viên lại ít ứng cử viên đăng ký.

Cô giáo Đinh Thị Thoa chia sẻ, suốt 5 năm thi vào biên chế giáo viên ngoại ngữ tại huyện Thanh Trì (Hà Nội) – nơi cô sinh sống sau khi lập gia đình đều không trúng tuyển do tỷ lệ cạnh tranh quá cao. Năm 2024, cô chuyển sang đăng ký thi tại huyện Mê Linh – quê nhà, gần nhà ngoại và đã trúng tuyển. “Nếu trước đây có cơ chế xét tuyển theo nguyện vọng, tôi đã không phải chờ đợi lâu đến vậy. Dù đi xa hơn, gia đình tôi đã thu xếp ổn thỏa và tôi yên tâm công tác” - cô Thoa cho biết.

Ông Trần Thế Cương - Giám đốc Sở GDĐT Hà Nội cho rằng, để việc tuyển dụng giáo viên đạt hiệu quả, cần linh hoạt hơn trong yêu cầu thực hành sư phạm, thay vì áp dụng cứng nhắc. Cụ thể, ông Cương đề xuất nên mở rộng hình thức thực hành sư phạm, có thể bao gồm các nội dung như soạn giáo án, xử lý tình huống sư phạm để các địa phương chủ động lựa chọn phương án phù hợp với quy mô tuyển dụng và điều kiện thực tế.

Lâm An