Kỳ tích tại Bệnh viện TWQĐ 108: Bố hiến gan cứu con dù khác nhóm máu

17 năm đối mặt với căn bệnh viêm đường mật xơ cứng tiên phát

Cô gái trẻ đã có 17 năm chống chọi với căn bệnh viêm đường mật xơ cứng tiên phát, luôn sống trong tình trạng mệt mỏi, vàng da, đau bụng và phải trải qua nhiều phương pháp điều trị để duy trì chức năng gan.

Theo lời kể của ông C. - bố bệnh nhân, khi 3 tuổi, con gái ông xuất hiện vàng da, vàng mắt và được điều trị tại Bệnh viện Nhi Trung ương. Năm 2015, bệnh nhân được sinh thiết gan, chẩn đoán viêm đường mật xơ cứng tiên phát. Năm 2017 và 2019, bệnh nhân được điều trị xơ gan bằng tế bào gốc hai lần.

Trước khi nhập Bệnh viện TWQĐ 108 một tuần, bệnh nhân vàng da tăng, củng mạc mắt vàng nhiều và đau âm ỉ vùng hạ sườn phải.

PGS.TS Vũ Văn Quang cho biết, người bệnh bị viêm đường mật xơ cứng nguyên phát (Primary Sclerosing Cholangitis - PSC), bệnh viêm mạn tính gây xơ hóa và hẹp tiến triển hệ thống đường mật trong và ngoài gan, dẫn đến ứ mật, nhiễm trùng đường mật tái phát, cuối cùng xơ gan và suy gan. Ghép gan là phương pháp duy nhất giúp cải thiện tiên lượng cho người bệnh.

Ông C. luôn là chỗ dựa tinh thần của con gái. Nhớ lại hành trình điều trị, ông nghẹn ngào kể:

“Năm con gái tôi 10 tuổi, cháu giật mình tỉnh dậy, nói: Con ngủ mơ, con dậy không thấy bố đâu.”

“Lúc ấy cháu khóc… tôi động viên: Bố mẹ sẽ không bao giờ bỏ con.”

Khi bác sĩ thông báo phương án ghép gan, ông nói: “Gia đình đã xác định rõ tư tưởng, bố sẽ hiến gan cho con.”

Tuy nhiên, bố và con lại bất tương hợp nhóm máu, một rào cản lớn, khiến việc ghép gan trở thành thách thức cực kỳ phức tạp.

7 giờ phẫu thuật căng thẳng với độ chính xác tuyệt đối

Cho đến nay, Bệnh viện TWQĐ 108 đã thực hiện 3 ca ghép gan bất đồng nhóm máu, gồm 2 trường hợp ở trẻ em và 1 trường hợp ở người lớn. Theo các chuyên gia, ghép gan bất tương hợp nhóm máu ở người lớn phức tạp hơn nhiều so với trẻ nhỏ.

Bệnh nhân được điều trị Rituximab và thay huyết tương trước phẫu thuật. Ảnh: BVCC

PGS.TS Vũ Văn Quang - Phó Chủ nhiệm Khoa Phẫu thuật Gan - Mật - Tụy, Bệnh viện TWQĐ 108 cho biết, ở người lớn, hệ miễn dịch đã hoàn thiện nên nồng độ kháng thể kháng A/B cao, nguy cơ thải ghép dịch thể và phá hủy mảnh ghép lớn hơn.

Ngược lại, trẻ nhỏ (đặc biệt dưới 1-2 tuổi) có hệ miễn dịch chưa trưởng thành, lượng kháng thể thấp nên an toàn hơn khi ghép khác nhóm máu.

Đồng thời, người lớn đã hình thành “bộ nhớ miễn dịch”, tế bào B và tương bào phát triển đầy đủ, nên đáp ứng miễn dịch thứ phát rất mạnh. Vì vậy, bệnh nhân trưởng thành phải được dùng Rituximab và thay huyết tương để hạ nồng độ kháng thể anti-A/B xuống dưới 1:16 hoặc 1:32 trước khi ghép, trong khi trẻ em đôi khi chỉ cần Rituximab đơn thuần hoặc thậm chí không cần can thiệp đặc hiệu.

Bên cạnh đó, ở người lớn nguy cơ biến chứng đường mật, tổn thương mạch máu và nhiễm trùng sau ghép cũng cao hơn, đặc biệt khi có bệnh nền đi kèm.

Ê-kíp ghép gan tiến hành ca phẫu thuật cho 02 bố con bệnh nhân. Ảnh: BVCC

Trước ca mổ, hai bố con vẫn luôn động viên tinh thần cho nhau. Ông C. nắm tay con gái và nói: “2 bố con cùng cố gắng, mỗi bố con cố gắng một ít, bố tin kết quả sẽ tốt đẹp.”

Bệnh nhân được điều trị Rituximab và thay huyết tương để tối ưu điều kiện trước phẫu thuật. Trong mổ, ê-kíp phẫu thuật chú trọng bảo vệ nội mô, rửa gan, đảm bảo tưới máu mảnh ghép và nối đường mật chuẩn xác.

Sau ghép, bệnh nhân được theo dõi nồng độ kháng thể, dùng thuốc chống thải ghép mạnh và kiểm soát nguy cơ nhiễm trùng, biến chứng.

Ca phẫu thuật kéo dài 7 giờ, với sự tham gia của nhiều chuyên ngành. Người bố được phẫu thuật nội soi để lấy mảnh gan phải, yêu cầu độ chính xác cao trong từng thao tác.

Sau ghép 1 tuần, cả hai bố con đều hồi phục tốt, chức năng gan ổn định.

Một tuần sau mổ, cuộc gặp đầu tiên khiến cô gái bật khóc khi thấy bố bước vào phòng. Những giọt nước mắt ấy chứa đầy yêu thương, biết ơn và nhẹ nhõm khi thấy bố mạnh khỏe.

Cô gái không cầm được nước mắt khi thấy bố. Ảnh: BVCC

“Em mong sau ghép, sẽ không phải đi viện nữa. Em mong bố khỏe mạnh…” - cô nghẹn ngào.

Người bố nhẹ nhàng dặn con cố gắng ăn uống, sớm hồi phục để cùng nhau trở về nhà.

PGS.TS Vũ Văn Quang chia sẻ: “Nhìn thấy hai bố con bệnh nhân hồi phục từng ngày là niềm hạnh phúc của toàn bộ kíp ghép. Đây là trường hợp đầu tiên ghép bất đồng nhóm máu ở người lớn tại Bệnh viện (là trường hợp thứ 2 trên cả nước), cũng là trường hợp có nhiều khó khăn. Tuy nhiên, chúng tôi đã giải quyết, xử lý được những khó khăn đó.”

Thấy người bệnh hồi phục từng ngày là niềm hạnh phúc của mỗi người thầy thuốc. Ảnh: BVCC

Thành công của ca ghép không chỉ mang lại cuộc sống mới cho bệnh nhân, mà còn mở ra cơ hội cho nhiều trường hợp đang chờ ghép gan nhưng không có người hiến tặng cùng nhóm máu.

Đây là niềm tự hào của Bệnh viện TWQĐ 108 và ngành y tế Việt Nam, khẳng định tinh thần tiên phong, dám làm những kỹ thuật khó, “tất cả vì người bệnh” của đội ngũ thầy thuốc quân y.

Mạnh Hưng