Kỷ niệm 108 năm Cách mạng Tháng Mười Nga (7/11/1917 - 7/11/2025):Giá trị thời đại gợi mở cho sự phát triển của Việt Nam trong kỷ nguyên mới

Đối với Việt Nam, bài học và tinh thần của Cách mạng Tháng Mười Nga vẫn tiếp tục mang ý nghĩa định hướng sâu sắc trên con đường đổi mới, hội nhập và khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Ý nghĩa thời đại của Cách mạng Tháng Mười Nga

Cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917 đã tạo ra một bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử nhân loại thế kỷ XX, đánh dấu sự ra đời của nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới - Nhà nước Xô viết do lãnh tụ V.I.Lênin và Đảng Bônsêvích lãnh đạo. Lần đầu tiên trong lịch sử, giai cấp công nhân và nhân dân lao động đứng lên giành chính quyền, thiết lập một kiểu nhà nước mới - nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân, đặt nền móng cho một hình thái kinh tế - xã hội mới.

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười đã chấm dứt sự thống trị hàng thế kỷ của chế độ phong kiến và tư bản ở Nga, mở ra thời đại mới trong lịch sử loài người - thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội. Từ đây, chủ nghĩa xã hội trở thành hiện thực sinh động trong đời sống xã hội. Cách mạng Tháng Mười chứng minh rằng, giai cấp công nhân và nhân dân lao động hoàn toàn có khả năng trở thành lực lượng sáng tạo lịch sử, có thể tự mình lãnh đạo, tổ chức và xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ và nhân văn hơn.

Không chỉ làm thay đổi vận mệnh nước Nga, Cách mạng Tháng Mười còn tác động sâu sắc đến tiến trình phát triển của nhân loại, thức tỉnh các dân tộc bị áp bức vùng lên giành độc lập, tự do; đồng thời, thúc đẩy mạnh mẽ phong trào cách mạng vô sản và phong trào giải phóng dân tộc trên toàn thế giới. Đối với các dân tộc thuộc địa, trong đó có Việt Nam, ánh sáng của Cách mạng Tháng Mười Nga đã soi rọi, mở ra con đường đấu tranh mới, con đường giải phóng dân tộc gắn liền với giải phóng giai cấp và xây dựng xã hội xã hội chủ nghĩa.

Giá trị lớn nhất mà Cách mạng Tháng Mười Nga mang lại chính là sự khẳng định tính tất yếu của con đường xã hội chủ nghĩa như một bước tiến tự nhiên trong sự phát triển của lịch sử nhân loại. Cuộc cách mạng ấy chứng minh rằng, chủ nghĩa tư bản, dù đạt đến trình độ phát triển cao, vẫn không thể giải quyết triệt để những mâu thuẫn cơ bản của xã hội - giữa lao động và tư bản, giữa bóc lột và công bằng, giữa thiểu số thống trị và đa số bị trị. Sự ra đời của nhà nước Xô viết đã mở ra khả năng thực tiễn để xây dựng một xã hội mới, nơi người lao động thực sự làm chủ, nơi tự do và bình đẳng không chỉ là khẩu hiệu, mà trở thành hiện thực sống động.

Chính vì vậy, Cách mạng Tháng Mười Nga không chỉ là một sự kiện chính trị, mà là một cuộc cách mạng toàn diện về xã hội, tư tưởng và văn minh nhân loại, mở đầu cho thời đại mới - thời đại nhân dân lao động vươn lên làm chủ vận mệnh của mình, hướng tới những giá trị cao đẹp của chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.

Giá trị gợi mở đối với sự phát triển của Việt Nam

Hơn một thế kỷ đã trôi qua, nhưng những giá trị tư tưởng và nhân văn mà Cách mạng Tháng Mười Nga khởi xướng vẫn tỏa sáng, giữ nguyên sức sống và ý nghĩa định hướng sâu sắc đối với con đường phát triển của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Trên con đường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội và thách thức mới: Hội nhập sâu rộng, Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, biến đổi khí hậu, an ninh phi truyền thống và đặc biệt là yêu cầu phát triển nhanh, bền vững, không để ai bị bỏ lại phía sau. Từ những giá trị của Cách mạng Tháng Mười Nga, có thể rút ra một số gợi mở quan trọng:

Trước hết, Cách mạng Tháng Mười Nga khẳng định sức sống bền bỉ của lý tưởng xã hội chủ nghĩa - con đường phát triển vì con người, do con người và cho con người. Trong bối cảnh chủ nghĩa tư bản hiện đại ngày càng bộc lộ những mâu thuẫn nội tại gay gắt như: Bất bình đẳng xã hội, phân hóa giàu nghèo, khủng hoảng đạo đức, môi trường và giá trị tinh thần, thì mô hình phát triển hướng tới công bằng, nhân văn, lấy con người làm trung tâm mà Cách mạng Tháng Mười Nga đặt nền móng vẫn mang ý nghĩa thời đại. Đối với Việt Nam, điều đó củng cố niềm tin vững chắc vào con đường xã hội chủ nghĩa mà Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lựa chọn, đồng thời đòi hỏi phải không ngừng đổi mới tư duy phát triển, bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa trong nền kinh tế thị trường, gắn kết hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế với tiến bộ, công bằng xã hội và phát triển bền vững.

Cách mạng Tháng Mười Nga đã nêu cao vai trò lịch sử của Đảng kiểu mới - đội tiên phong chính trị của giai cấp công nhân, được vũ trang bằng lý luận khoa học và gắn bó mật thiết với nhân dân. Bài học ấy có ý nghĩa đặc biệt sâu sắc với Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, khi công cuộc xây dựng và chỉnh đốn Đảng đang được đẩy mạnh toàn diện. Việc giữ vững bản chất cách mạng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, kiên quyết đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, “lợi ích nhóm”, củng cố niềm tin của nhân dân chính là điều kiện tiên quyết để Đảng tiếp tục xứng đáng với vai trò cầm quyền, lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Bởi lẽ, sức mạnh của cách mạng bao giờ cũng bắt nguồn từ nhân dân, và chỉ khi Đảng thật sự trong sạch, vững mạnh, hành động vì lợi ích của nhân dân, thì niềm tin ấy mới được củng cố, lan tỏa và trở thành động lực cho sự phát triển.

Cùng với đó, Cách mạng Tháng Mười Nga là một minh chứng về vai trò sáng tạo lịch sử của quần chúng nhân dân. Chính nhân dân chứ không phải cá nhân lãnh tụ hay tầng lớp tinh hoa, mới là lực lượng sáng tạo ra lịch sử. Đây là bài học có ý nghĩa phương pháp luận sâu sắc đối với Việt Nam trong quá trình đổi mới và hội nhập quốc tế hiện nay. Mọi chủ trương, chính sách chỉ thực sự hiệu quả khi xuất phát từ lợi ích, nhu cầu và khát vọng chính đáng của nhân dân. Do đó, việc phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, mở rộng quyền tham gia của nhân dân vào quản lý nhà nước, giám sát và phản biện xã hội, coi hạnh phúc và phẩm giá con người là thước đo cao nhất của mọi chính sách phát triển là yêu cầu tất yếu trong quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Cho đến ngày nay, Cách mạng Tháng Mười Nga vẫn tiếp tục gợi mở bài học quý báu về mối quan hệ biện chứng giữa lý luận, khoa học và thực tiễn cách mạng. Trong thời đại Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số toàn cầu, việc phát triển kinh tế tri thức, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất lao động, năng lực cạnh tranh quốc gia chính là sự tiếp nối tinh thần cách mạng ấy trong điều kiện mới. Đó cũng là con đường để Việt Nam khẳng định vị thế và bản sắc của mình trên trường quốc tế.

Như vậy, giá trị thời đại của Cách mạng Tháng Mười Nga không chỉ nằm trong ký ức lịch sử, mà đang hiện hữu sinh động trong hiện thực Việt Nam hôm nay - trong tư duy đổi mới, trong xây dựng Đảng, phát triển kinh tế, củng cố niềm tin nhân dân và nuôi dưỡng khát vọng phát triển đất nước giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.

Tiến sĩ Phạm Ngọc Hùng - Tạp chí Cộng sản