Kỷ lục buồn của nước Mỹ: Khi trò chơi quyền lực chưa có hồi kết

Chính phủ Mỹ đang trải qua đợt tê liệt hoạt động lâu nhất trong lịch sử. Ảnh: The New York Times

Cuộc khủng hoảng ngân sách tại Washington tiếp tục leo thang khi chính phủ Mỹ chính thức bước sang ngày thứ 36 trong tình trạng đóng cửa, trở thành lần gián đoạn hoạt động dài nhất trong lịch sử quốc gia này. Trong khi hàng triệu người lao động liên bang chưa nhận được lương, các chương trình phúc lợi xã hội đứng trước nguy cơ tê liệt, Tổng thống Donald Trump vẫn kiên quyết không nhượng bộ trong cuộc đối đầu với phe Dân chủ.

“Kỷ lục buồn”

Kể từ khi ngân sách liên bang hết hạn, chính quyền Tổng thống Donald Trump và phe Dân chủ đã bế tắc quanh việc gia hạn các khoản trợ cấp y tế và chi tiêu công. Bước sang ngày thứ 36, ông Trump vẫn chưa có động thái đàm phán, mặc dù đây là lần đóng cửa chính phủ kéo dài hơn cả kỷ lục 34 ngày trong nhiệm kỳ đầu của chính ông.

Thay vì tìm kiếm thỏa hiệp, Nhà Trắng lại phát tín hiệu cứng rắn hơn. Trên mạng xã hội, Tổng thống đe dọa ngừng chi trả các khoản hỗ trợ thực phẩm cho hơn 42 triệu người Mỹ - một biện pháp thuộc Chương trình Hỗ trợ Dinh dưỡng Bổ sung (SNAP) - cho đến khi phe Dân chủ “mở lại chính phủ”. Mặc dù sau đó người phát ngôn Nhà Trắng Karoline Leavitt khẳng định chính quyền sẽ tuân thủ phán quyết của tòa án và chi trả một phần trợ cấp trong tháng 11, phát biểu của ông Trump được xem là dấu hiệu cho thấy ông sẵn sàng gia tăng áp lực.

Tổng thống Donald Trump rời West Palm Beach để trở về Washington vào cuối tuần qua. Trong nhiều tuần, ông Trump vẫn kiên quyết không nhượng bộ trong cuộc đối đầu với phe Dân chủ. Ảnh: The New York Times

Cùng lúc, Bộ trưởng Giao thông Sean Duffy cảnh báo khả năng “đóng một phần không phận quốc gia” do thiếu nhân viên kiểm soát không lưu, có thể dẫn đến sự hỗn loạn hàng loạt trong hoạt động hàng không. Nhà Trắng cũng để ngỏ khả năng chưa thực hiện nghĩa vụ hoàn trả tiền lương cho hàng trăm nghìn nhân viên liên bang bị tạm nghỉ việc, dù quy định này đã được luật pháp bảo đảm.

Thông điệp được chính quyền Tổng thống Trump phát đi rất rõ ràng: nếu phe Dân chủ không chấp thuận kế hoạch chi tiêu tạm thời của đảng Cộng hòa, hậu quả kinh tế - xã hội sẽ còn nặng nề hơn.

Trách nhiệm thuộc về ai?

Trước những diễn biến căng thẳng, dư luận Mỹ chia rẽ về bên phải chịu trách nhiệm cho tình trạng tê liệt tại Washington. Tuy nhiên, phần lớn khảo sát gần đây cho thấy người dân nghiêng về nhận định rằng đảng Cộng hòa phải chịu trách nhiệm nhiều hơn.

“Tôi cố tránh biến việc này thành câu chuyện thắng - thua, vì thực ra chẳng ai thắng cả”, Thượng nghị sĩ John Thune, lãnh đạo phe Cộng hòa tại Thượng viện thừa nhận. “Đóng cửa chính phủ là điều ngu ngốc. Tôi đã trải qua vài lần rồi, và chưa bao giờ thấy ai chiến thắng”.

Trong khi đó, lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện, ông Chuck Schumer, cáo buộc chính Tổng thống là người phải chịu trách nhiệm vì “từ chối thảo luận bất kỳ giải pháp nào”. Ông cho biết một số cuộc tiếp xúc không chính thức vẫn diễn ra, song “Tổng thống hoàn toàn đứng ngoài cuộc”.

Thượng nghị sĩ Chuck Schumer, lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện ngày 6/11 cho biết đảng Dân chủ đang xem xét mọi phương án để chấm dứt tình trạng đóng cửa chính phủ.Ảnh: The New York Times

Tại Hạ viện, ông Hakeem Jeffries, lãnh đạo phe Dân chủ nhấn mạnh, đảng của ông sẽ không lùi bước cho đến khi đạt được thỏa thuận cải thiện các chương trình phúc lợi y tế. “Tổng thống Donald Trump đang vi phạm pháp luật khi giữ lại hàng tỷ USD tiền trợ cấp lương thực của 42 triệu người Mỹ, trong đó có 16 triệu trẻ em”, ông nói. “Không có gì đáng lạc quan khi chính quyền và đảng Cộng hòa tiếp tục gây đau khổ cho người dân”.

Ông Jeffries cũng cho rằng, chiến thắng của phe Dân chủ trong các cuộc bầu cử thống đốc tại Virginia và New Jersey là dấu hiệu cho thấy công chúng đang dần mất kiên nhẫn với chính quyền. “Mọi chuyện đã kết thúc với họ rồi”, ông nói, “và điều đó sẽ tiếp tục thể hiện trong các cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ”.

Tăng áp lực, chia rẽ sâu sắc

Trong suốt nhiều tuần qua, chính quyền Tổng thống Trump nỗ lực duy trì nguồn lực cho quân đội và cơ quan thực thi pháp luật - những nhóm cử tri truyền thống của đảng Cộng hòa - trong khi cắt giảm hoặc ngừng cấp vốn cho các chương trình tại những bang do phe Dân chủ kiểm soát. Chiến lược này nhằm duy trì sự ủng hộ trong nội bộ đảng và đẩy áp lực sang phía đối lập.

Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang nỗ lực duy trì sự ủng hộ trong nội bộ đảng và đẩy áp lực sang phía đối lập. Ảnh: The New York Times

Phát biểu trong một cuộc họp báo, người phát ngôn Karoline Leavitt cho rằng “chính phe Dân chủ đã cố tình gây tổn hại cho các gia đình, người lao động và doanh nghiệp Mỹ”. Khi được hỏi ông Trump đang làm gì để chấm dứt bế tắc, bà Leavitt trả lời rằng Tổng thống “đang thúc giục các nghị sĩ Cộng hòa tiếp tục bỏ phiếu cho dự luật ngân sách”, đồng thời xác nhận ông sẽ gặp toàn bộ các thượng nghị sĩ Cộng hòa tại Nhà Trắng.

Các thông báo mới nhất gửi đến nhân viên liên bang đã bỏ đoạn cam kết trả lại lương sau khi chính phủ mở cửa, điều từng được bảo đảm trong đạo luật do chính ông Trump ký năm 2019. Khi được hỏi về vấn đề này, bà Leavitt nói chính quyền “chưa đưa ra quyết định cuối cùng” và coi đây là “một phần của quá trình thương lượng”.

“Chúng tôi sẵn sàng thảo luận với phe Dân chủ về mọi khía cạnh liên quan đến việc duy trì hoạt động của chính phủ”, bà nói.

Hệ lụy chưa có hồi kết

Trong bối cảnh này, nhiều chuyên gia cảnh báo rằng việc kéo dài tình trạng đóng cửa chính phủ có thể gây hậu quả nghiêm trọng đối với nền kinh tế Mỹ, đặc biệt là với các hộ gia đình có thu nhập thấp đang phụ thuộc vào trợ cấp lương thực và y tế. Sự gián đoạn trong hoạt động của các cơ quan liên bang cũng làm tê liệt nhiều dịch vụ thiết yếu, từ kiểm soát không lưu đến xử lý thuế và phê duyệt các khoản vay.

Dù các bên đều tuyên bố “đứng về phía người dân”, cuộc đối đầu này đang phản ánh sự chia rẽ sâu sắc trong chính trường Mỹ. Khi không bên nào chịu nhượng bộ, “kỷ lục buồn” của lần đóng cửa chính phủ dài nhất lịch sử vẫn chưa có dấu hiệu sẽ sớm kết thúc.

Hồng Nhung