Kỳ II: Đi tìm giải pháp xây dựng cơ sở giết mổ tập trung

Các cơ sở giết mỏ nhỏ lẻ nằm trong khu dân cư thuận lợi cho tiểu thương vận chuyển, giảm chi phí, tăng doanh thu nhưng cũng tồn tại nguy cơ ô nhiễm môi trường cao

Thu hút đầu tư vào giết mổ tập trung

Theo đánh giá của Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản, việc giết mổ gia súc, gia cầm tại các điểm giết mổ nhỏ lẻ không bảo đảm yêu cầu vệ sinh thú y, hoạt động giết mổ được thực hiện dưới nền nhà, nền sân, ở các địa điểm được tận dụng trong khuôn viên gia đình với diện tích chật hẹp; xây dựng, thiết kế điểm giết mổ không đồng bộ; chất thải, nước thải chưa được xử lý, thải trực tiếp ra môi trường gây ô nhiễm. Người giết mổ gia súc, gia cầm chưa được đào tạo, tập huấn kiến thức và hiểu biết về vệ sinh, an toàn thực phẩm, chưa có ý thức chấp hành các quy định về vệ sinh thú y trong quá trình sản xuất, chưa ý thức được tầm quan trọng của vệ sinh, an toàn thực phẩm. Thực tế kết quả xét nghiệm mẫu thực phẩm lấy tại các điểm giết mổ này cho thấy, các chỉ tiêu vi sinh vật gây ô nhiễm đều vượt quá mức cho phép, tiềm ẩn nhiều nguy cơ lây lan dịch bệnh, gây mất vệ sinh, an toàn thực phẩm.

Việc thu hút các doanh nghiệp, cá nhân đầu tư vào xây dựng cơ sở giết mổ tập trung gặp rất nhiều khó khăn. Nguyên nhân, các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ thường kiêm luôn tiểu thương bán thịt tại các chợ, quy mô giết mổ chỉ từ 1-2 con/ngày, trong khi địa bàn rộng, vận chuyển gia súc sống đến lò mổ, sau đó vận chuyển thịt đến chợ cộng với công giết mổ khiến chi phí tăng lên từ 500.000-600.000 đồng/con. Một nguyên nhân khác là lực lượng kiểm dịch viên tại các địa phương hiện nay quá mỏng, không đáp ứng được yêu cầu kiểm dịch giết mổ.

Theo quy định, tất cả các cơ sở giết mổ đều phải có nơi nuôi nhốt gia súc, gia cầm tập trung, động vật giết mổ phải được nhốt và kiểm tra lâm sàng ít nhất 24h trước khi đưa vào giết mổ. Hầu hết các cơ sở giết mổ hiện nay đều chưa đáp ứng được quy định này. Đồng thời, khi giết mổ phải có kiểm dịch viên chứng kiến, đóng dấu vào sản phẩm sau khi hoàn thành. Tất cả các cơ sở giết mổ đều hoạt động từ 2-3 giờ sáng, vì thế kiểm dịch viên phải có mặt rất sớm.

Trong khi đó, hầu hết cán bộ Thú y đủ điều kiện để kiểm dịch đều thuộc các Trạm Thú y (trước đây, chỉ làm việc trong giờ hành chính). Còn hiện nay, sau khi các Trạm Chăn nuôi và Thú y, Trung tâm dịch vụ Nông nghiệp giải thể thì tại các xã vẫn chưa kiện toàn được bộ máy cán bộ Thú y, kiểm dịch viên, khuyến nông khiến việc kiểm dịch giết mổ tại các gặp nhiều khó khăn.

Các cơ sở giết mổ gia cầm nhỏ lẻ tồn tại ngay trong các chợ truyền thống khiến người tiêu dùng cảm thấy tiện lợi, cản trở sự phát triển của cơ sở giết mổ tập trung

Theo Thông tư số 101/2020/TT-BTC của Bộ Tài chính, chi phí kiểm dịch giết mổ động vật đối với lợn, dê.. là 7.000 đồng/con, trâu, bò, ngựa... 17.000 đồng/con, gia cầm 200 đồng/con. Bình quân mỗi lò giết mổ tập trung hiện nay chỉ mổ từ 5-6 con lợn, 30-40 con gia cầm/ngày. Mức chi phí này quá thấp để thực hiện giết mổ, do đơn vị còn phải chi phí tiền điện, nước, trả công cho công nhân, vận chuyển chất thải sau giết mổ.

Đặc biệt, việc xây dựng cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm tập trung đòi hỏi kinh phí lớn, thực hiện nhiều thủ tục như thu hồi, giải phóng mặt bằng, chuyển đổi mục đích sử dụng đất, xây dựng dự án; xử lý chất thải, nước thải, địa điểm cách xa khu dân cư... nên rất khó để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này.

Vì vậy, để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này cần tập trung tháo gỡ, giải quyết những khó khăn, vướng mắc của các nhà đầu tư trong quá trình xây dựng các dự án giết mổ gia súc, gia cầm bảo đảm tiến độ, theo thẩm quyền quản lý của các cơ quan chuyên môn. Có chính sách hỗ trợ kịp thời các cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm tập trung đáp ứng các tiêu chí hỗ trợ theo các chính sách, quy định hiện hành.

Xây dựng song hành với công tác quản lý

Trước những diễn biến phức tạp của dịch bệnh trong chăn nuôi và sự cần thiết của việc xây dựng các cơ sở giết mổ tập trung, ngày 17/10 vừa qua, UBND tỉnh đã ban hành quyết định về việc tăng cường kiểm tra công tác quản lý hoạt động giết mổ, kiểm tra vệ sinh thú y bảo đảm an toàn dịch bệnh, an toàn thực phẩm. Trong đó có yêu cầu các ngành chức năng và các địa phương nghiên cứu, đề xuất chính sách hỗ trợ, khuyến khích đầu tư xây dựng các cơ sở giết mổ tập trung đáp ứng các quy định của pháp luật về vệ sinh thú y, an toàn dịch bệnh, bảo vệ môi trường. Đồng thời, tăng cường công tác quản lý hoạt động của cơ sở giết mổ động vật tập trung; hoạt động sơ chế, chế biến, vận chuyển, kinh doanh động vật, sản phẩm động vật và vệ sinh thú y trên địa bàn theo thẩm quyền quy định

Ông Hoàng Mạnh Thông, Chi cục chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản cho biết: Để đạt được mục tiêu đề ra, cần xây dựng những quy định chỉ những sản phẩm gia súc, gia cầm có nguồn gốc rõ ràng, xuất phát từ những cơ sở được cơ quan chuyên môn kiểm soát, đáp ứng các điều kiện về an toàn thực phẩm mới được tiêu thụ trên địa bàn. Tiếp tục có sự phân cấp trong lĩnh vực quản lý giết mổ gia súc, gia cầm đối với mỗi loại hình giết mổ khác nhau. Ban hành chế tài bắt buộc các cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm nhỏ lẻ không đảm bảo điều kiện vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm phải di dời vào cơ sở giết mổ tập trung có kiểm soát; chấm dứt việc giết mổ trong khu dân cư tại các địa phương; chấm dứt việc vận chuyển thịt gia súc, gia cầm không đảm bảo vệ sinh. Đồng thời có cơ chế, chính sách đặc thù (về đất đai, đầu tư hạ tầng... ) trong việc thu hút, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư xây dựng cơ sở giết mổ và chế biến gia súc, gia cầm công nghiệp, bán công nghiệp tập trung và xây dựng chuỗi giá trị. Bên cạnh đó cần có các cơ chế, chính sách hỗ trợ, xã hội hóa việc xây dựng các chợ đầu mối bán sản phẩm thịt gia súc, gia cầm đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

Tăng cường công tác quản lý, giám sát giết mổ tập trung là giải pháp hiệu quả để phòng chống dịch bệnh lây lan như trong thời gian vừa qua

Ngành chức năng tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm; đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cán bộ, đầu tư trang thiết bị và nguồn lực cho công tác kiểm soát giết mổ, kiểm tra vệ sinh thú y. Đồng thời, quản lý nguồn gốc gia súc, gia cầm bằng hệ thống thông tin điện tử, đề xuất điều chỉnh mức phí kiểm soát giết mổ nhằm hạn chế dần hoạt động giết mổ nhỏ lẻ.

Với các giải pháp đồng bộ và sự vào cuộc của chính quyền cùng người dân, công tác kiểm soát giết mổ gia súc, gia cầm trên địa bàn tỉnh sẽ có chuyển biến tích cực, góp phần phòng chống dịch bệnh, bảo đảm an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng.

Quân Lâm