Kỳ họp thứ mười, Quốc hội khóa XV: Mở và siết quyền với viên chức

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên thảo luận về dự án Luật Viên chức (sửa đổi).

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp.

Một trong những thay đổi của dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) so với luật hiện hành là quy định viên chức có quyền ký hợp đồng thực hiện hoạt động nghề nghiệp và hoạt động kinh doanh.

Cụ thể, dự thảo luật quy định, viên chức được góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp, hợp tác xã, bệnh viện, cơ sở giáo dục, tổ chức nghiên cứu khoa học ngoài công lập, trừ trường hợp pháp luật về phòng, chống tham nhũng hoặc pháp luật chuyên ngành có quy định khác.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hải Phòng) cho rằng, đây là quy định mở với viên chức, tạo cơ hội cho viên chức khai thác và phát huy năng lực, khuyến khích sử dụng năng lực của mỗi cá nhân để đóng góp cho xã hội, tận dụng chất xám và trình độ chuyên môn của đội ngũ viên chức trong khu vực tư nhân.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga phát biểu.

Tuy nhiên, theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, song song với việc mở rộng quyền này, cần siết chặt các quy định về cơ chế kiểm soát, phòng chống tham nhũng. Quy định này có thể tiềm ẩn một số nguy cơ, như sự xung đột lợi ích giữa vị trí công tác trong khu vực công và khu vực tư, dẫn tới sự lợi dụng chức vụ trong khu vực công để trục lợi cho đơn vị mình quản lý ở khu vực tư.

Từ đó, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề nghị bổ sung quy định không cho phép viên chức quản lý tham gia quản lý, điều hành các cơ sở kinh doanh, hoạt động tư nhân thuộc cùng lĩnh vực đang công tác; quy định cơ chế kê khai, minh bạch, giám sát và giải trình hoạt động góp vốn, tham gia quản lý của viên chức tại khu vực tư.

Đại biểu Vương Thị Hương phát biểu.

Liên quan tới quyền từ chối thực hiện công việc, nhiệm vụ nếu viên chức "cho rằng công việc hoặc nhiệm vụ đó trái với quy định của pháp luật”, đại biểu Vương Thị Hương (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tuyên Quang) phân tích, từ “cho rằng” mang tính chủ quan, chưa có tiêu chí hay căn cứ cụ thể để xác định thế nào là “trái với quy định của pháp luật”. Nếu không quy định rõ ràng, viên chức có thể lạm dụng quyền từ chối để né tránh nhiệm vụ. Ngược lại, nếu không có cơ chế bảo vệ rõ ràng, người dám từ chối thực hiện nhiệm vụ trái với pháp luật có thể bị trù dập, đánh giá không hoàn thành nhiệm vụ.

Đại biểu Vương Thị Hương kiến nghị quy định theo hướng: “Khi nhận thấy công việc hoặc nhiệm vụ được giao có dấu hiệu trái với quy định của pháp luật, viên chức có quyền báo cáo bằng văn bản nêu rõ căn cứ cho người giao nhiệm vụ và người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập. Người đứng đầu có trách nhiệm xem xét, trả lời bằng văn bản trong thời hạn nhất định. Trong thời gian chờ kết luận, viên chức được tạm hoãn thực hiện nhiệm vụ trong phạm vi không gây hậu quả nghiêm trọng; nếu người đứng đầu yêu cầu thực hiện bằng văn bản thì viên chức phải chấp hành, nhưng không phải chịu trách nhiệm pháp lý nếu có hậu quả phát sinh”.

CHIẾN THẮNG