Kỳ cuối: Bảo Tín Minh Châu bị phạt hơn 2,6 tỷ đồng

Chấn chỉnh trong hoạt động kinh doanh

Theo Kết luận Thanh tra của NHNN, việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng tại Ngân hàng TMCP Xuất Nhập khẩu Việt Nam (Eximbank) còn những thiếu sót, vi phạm tập trung vào các nội dung: Về việc chấp hành chính sách pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, kết quả kiểm tra cho thấy nhân viên Eximbank rút ngắn thao tác trong việc kiếm đếm và giao vàng, nhận vàng; rút ngắn thao tác kiểm đếm, thu - chi tiền VND với khách hàng, chênh lệch VND từ các giao dịch mua bán vàng trong cùng ngày khách hàng nộp/rút tiền mặt từ tài khoản thanh toán VND của khách hàng, tạo điều kiện cho khách hàng thực hiện giao dịch mua, giao dịch bán với cùng số lượng vàng miếng trong cùng một thời điểm với thực tế khách hàng và nhân viên giao dịch của Eximbank không cần giao nhận vàng và tiền (chỉ ký chứng từ nhận vàng và tiền), chỉ thực hiện giao dịch tiền của phần chênh lệch giá vàng nhằm mục đích sinh lời.

Công ty Bảo Tín Minh Châu

Hoạt động này cũng làm tăng doanh số mua bán vàng miếng của Eximbank (3 khách hàng chiếm 15% doanh số mua bán vàng miếng của Eximbank trong thời kỳ 3 khách hàng trên thực hiện giao dịch mua, bán liên tục cùng số lượng trong cùng một thời điểm với Eximbank), không phản ánh đúng bản chất doanh số mua, bán vàng miếng của Eximbank.

Cũng theo Kết luật Thanh tra NHNN, việc chấp hành quy định pháp luật về phòng, chống "rửa tiền", Eximbank vi phạm về không báo cáo một số giao dịch mua, bán vàng có giá trị lớn phải báo cáo theo quy định của pháp luật về phòng, chống "rửa tiền". Việc chấp hành các quy định pháp luật về chế độ kế toán, lập và sử dụng hóa đơn, chứng từ; về kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế, Eximbank vi phạm về không lập hóa đơn theo quy định khi bán vàng miếng cho khách hàng đối với một số giao dịch, vi phạm về lập hóa đơn bán hàng không đúng thời điểm theo quy định đối với một số hóa đơn.

Chánh Thanh tra NHNN đã ban hành Quyết định xử phạt vị phạm hành chính đối với Eximbank về hành vi vi phạm quy định của pháp luật về hoạt động phòng, chống "rửa tiền" với số tiền phạt là 400 triệu đồng. Kết luận Thanh tra cũng nêu kiến nghị đối với Eximbank: chấn chỉnh trong việc chấp hành chưa nghiêm túc quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, còn để xảy ra các vi phạm, thiếu sót. Yêu cầu Eximbank chấm dứt ngay các hành vi vi phạm hành chính về hoạt động phòng, chống "rửa tiền"; nghiêm túc chấp hành các quy định liên quan.

Bán vàng cao hơn giá niêm yết

Ngoài các vi phạm về chế độ hóa đơn, chứng từ kế toán, thuế... trong hoạt động kinh doanh vàng tại Công ty TNHH Bảo Tín Minh Châu (Công ty BTMC), Thanh tra NHNN đã báo cáo, trình Thống đốc NHNN phê duyệt và có văn bản chuyển thông tin vụ việc vi phạm sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý; Công ty BTMC còn có những thiếu sót, vi phạm, tập trung vào các nội dung như: việc chấp hành chính sách, pháp luật về hoạt động kinh doanh vàng, vi phạm về chấp hành chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng; vi phạm về giao dịch bán vàng với giá bán cao hơn giá niêm yết.

Công ty BTMC còn vi phạm quy định về thương mại điện tử, sử dụng công nghệ số để kinh doanh vàng, cụ thể như: không công bố trên website thông tin vận chuyển và giao nhận; không công bố quy trình tiếp nhận, trách nhiệm xử lý khiếu nại của khách hàng và cơ chế giải quyết tranh chấp liên quan đến hợp đồng được giao kết trên website thương mại điện tử; không xây dựng, ban hành chính sách bảo đảm an toàn, an ninh cho việc thu thập và sử dụng thông tin cá nhân của người tiêu dùng trên website của Công ty BTMC; không xây dựng chính sách bảo vệ thông tin cá nhân người tiêu dùng trên trang chủ website thương mại điện tử "website: btmc.vn". Công ty BTMC có dấu hiệu đưa thông tin gây nhầm lẫn về sản phẩm, hàng hóa do doanh nghiệp cung cấp nhằm thu hút khách hàng của doanh nghiệp khác, liên quan đến hành vi cạnh tranh không lành mạnh.

Bảo Tín Minh Châu bán vàng giá cao hơn niêm yết (ảnh minh họa)

Đối với chấp hành quy định pháp luật về hoạt động phòng, chống "rửa tiền", Công ty BTMC ban hành quy định nội bộ về phòng, chống "rửa tiền" sai thẩm quyền, không đầy đủ nội dung theo quy định; không thực hiện lưu trữ thông tin liên quan đến khách hàng, giao dịch phải báo cáo. Công ty BTMC vi phạm một số quy định của pháp luật về hoạt động phòng, chống "rửa tiền" như: ban hành quy định nội bộ có nội dung không đây đủ; không có hệ thông quản lý để xác định khách hàng nước ngoài là cá nhân có ảnh hưởng chính trị.

Đồng thời, không thực hiện báo cáo giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo liên quan đến hoạt động kinh doanh vàng; không thực hiện nhận biết thông tin khách hàng; không thực hiện phân loại khách hàng theo mức độ rủi ro về "rửa tiền"; không đào tạo, bồi dưỡng về phòng, chống "rửa tiền" hoặc đào tạo, bồi dưỡng về phòng, chống "rửa tiền", phòng, chống tài trợ khủng bố không đúng quy định của pháp luật; không thực hiện việc đánh giá rủi ro về "rửa tiền"; không phân công hoặc không đăng ký phân công cán bộ, bộ phận chịu trách nhiệm về phòng, chống "rửa tiền", phòng chống tài trợ khủng bố.

Chấp hành nghiêm quy định của pháp luật

Tại việc chấp hành các quy định pháp luật về chế độ kế toán, lập và sử dụng hóa đơn, chứng từ; về kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế, Công ty BTMC hạch toán chi phí quà tặng vào giá vốn của hàng hóa dịch vụ mua vào không đúng quy định, dẫn đến giảm số thuế giá trị gia tăng phải nộp. Theo Kết luận Thanh tra NHNN, nguyên nhân xảy ra các vi phạm, sai sót tại Công ty BTMC là do: "Người đại diện theo pháp luật, lãnh đạo, nhân viên Công ty BTMC chưa nghiêm túc chấp hành một số quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, phòng, chống "rửa tiền" và hạch toán kế toán, lập và sử dụng chứng từ kế toán, kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế".

Ngay khi kết thúc thanh tra trực tiếp, Thanh tra NHNN đã có báo cáo một số vụ việc qua thanh tra hoạt động kinh doanh vàng tại Công ty BTMC có vi phạm pháp luật, dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, Thống đốc NHNN đã phê duyệt và có văn bản chuyển thông tin sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý. Chánh Thanh tra NHNN đã ban hành Quyết định xử phạt vị phạm hành chính đối với Công ty BTMC liên quan đến một số vi phạm quy định về hoạt động phòng, chống "rửa tiền" và chế độ thông tin báo cáo mua, bán vàng miếng với tổng số tiền phạt hơn 2,6 tỷ đồng.

Nhiều biện pháp chấn chỉnh, khắc phục trong hoạt động thị trường vàng

Thanh tra NHNN cũng yêu cầu Công ty BTMC chấm dứt ngay các hành vi vi phạm hành chính, nghiêm túc chấn chỉnh và kịp thời khắc phục, chỉnh sửa các thiếu sót, vi phạm trong hoạt động kinh doanh vàng, phòng, chống "rửa tiền" và chấp hành pháp luật thuế, hóa đơn, chứng từ. Nghiêm túc chấp hành các quy định pháp luật về chế độ thông tin báo cáo số liệu mua, bán vàng miếng, niêm yết giá mua, bán vàng và hoạt động thương mại điện tử, sử dụng công nghệ số trong hoạt động kinh doanh vàng; thực hiện đúng, đầy đủ các quy định pháp luật về phòng, chống "rửa tiền"; chấp hành nghiêm các quy định pháp luật về chế độ kế toán, lập và sử dụng hóa đơn, chứng từ, kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế theo đúng quy định pháp luật.

Cũng liên quan đến chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, theo báo cáo về Ngân hàng TMCP Tiên Phong - TPBank, đơn vị này đã chấp hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính là 380 triệu đồng. Theo đó, Chánh Thanh tra NHNN đã ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với TPBank liên quan đến một số vi phạm quy định về hoạt động phòng, chống "rửa tiền"; về chế độ thông tin báo cáo mua, bán vàng miếng, trạng thái vàng hàng ngày và không thực hiện thủ tục niêm phong, không ghi số seri vàng nhận giữ hộ của khách hàng.

VĂN TOÀN