Kỳ 5: Đổi mới để phụng sự người dân, doanh nghiệp tốt hơn

Khi người dân, doanh nghiệp là “điểm đến” của mọi cải cách

Từng bước chân vào trụ sở tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính Công an xã Nhân Chính (Lý Nhân) hay xã Bắc Lý (Lý Nhân), người ta dễ bắt gặp hình ảnh các cán bộ Công an vừa hướng dẫn bà con cài đặt VNeID, vừa thao tác hỗ trợ trên máy tính, vừa ân cần giải thích các thủ tục hành chính đã được số hóa.

Nhờ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Công an tỉnh Hà Nam đang tập trung thu thập mẫu ADN cho thân nhân các liệt sỹ tuổi cao, sức yếu.

Không còn cảnh chen chúc, chờ đợi, mang theo một “tập giấy tờ” dày cộp như trước kia. Chỉ với căn cước gắn chip và một mã định danh điện tử duy nhất, người dân có thể thực hiện từ đăng ký khai sinh, đăng ký kết hôn, khai tử, đến tạm trú, tạm vắng tất cả trên nền tảng số, nhanh gọn và minh bạch.

“Tôi 62 tuổi, hồi trước còn tưởng phải đi mãi lên huyện, hóa ra giờ đăng ký tạm trú cho cháu chỉ ngồi ngay ở nhà trên dịch vụ công làm chưa đầy 10 phút là xong. Cán bộ còn chỉ cách tra cứu kết quả qua điện thoại rất thuận tiện”, bà Trần Thị Hòa (phường Minh Khai, TP. Phủ Lý) chia sẻ.

Thượng tá Nguyễn Thị Hồng Minh, Phó trưởng Phòng Cảnh sát Quản lý hành chính về TTXH, Công an tỉnh Hà Nam tâm sự, hình ảnh những “trung tâm phục vụ số cấp xã” dù chỉ là một góc nhỏ trong trụ sở Công an xã đang dần trở thành điểm tựa mới, kết nối chính quyền với nhân dân bằng công nghệ, nhưng thấm đượm tình người.

Sự đổi mới không dừng lại ở cải cách hành chính. Nhờ dữ liệu dân cư được chuẩn hóa, làm giàu liên tục đặc biệt từ lực lượng Công an xã Hà Nam đã bước vào một giai đoạn quản trị mới: từ quản lý theo hộ khẩu sang phục vụ theo dữ liệu sống. Một trẻ em có hoàn cảnh gia đình khó khăn, mẹ đi làm xa được tự động xác lập chế độ trợ cấp bảo trợ xã hội nhờ hệ thống phát hiện mối liên hệ nhân thân và hoàn cảnh gia đình. Một hộ gia đình vừa ra khỏi diện nghèo được hỗ trợ vay vốn khởi nghiệp mà không cần phải chứng minh thu nhập bởi toàn bộ thông tin đã được đồng bộ hóa với hệ thống tín dụng chính sách. Một người cao tuổi sống độc thân được chính quyền địa phương ưu tiên chăm sóc, khám sức khỏe định kỳ bởi dữ liệu đã chỉ rõ: người ấy không có con cái cư trú cùng.

“Dữ liệu không chỉ phục vụ quản lý. Dữ liệu phải sống, phải chạm đến từng người, từng hoàn cảnh. Nhờ đó, chính sách không bị ‘dò dẫm’ mà đi đúng, đã đi đến đúng người, đúng lúc, đúng nhu cầu”, lãnh đạo Công an tỉnh Hà Nam đánh giá.

Phục vụ bằng dữ liệu, sự thấu hiểu, sẻ chia

Một trong những thành tựu nổi bật của Hà Nam là kết nối an sinh xã hội với định danh điện tử, chấm dứt tình trạng trùng lặp, gian lận trong chi trả chính sách. Trước đây, không ít trường hợp lợi dụng việc “có nhiều nơi cư trú” để nhận hỗ trợ nhiều lần. Nay, với mã định danh duy nhất và xác thực sinh trắc học, mỗi chính sách chỉ có một người thụ hưởng duy nhất không thể gian lận, không thể bỏ sót. Sự công bằng không còn là lý tưởng xa vời, mà được đảm bảo bằng đạo đức công vụ và bởi chính công nghệ, chuyển đổi số, bởi những dòng dữ liệu đã được “nuôi sống” và gìn giữ từ cơ sở.

Nhờ có dữ liệu, chuyển đổi số, Đề án 06, nhiều thân nhân các liệt sỹ đã được lấy mẫu ADN để xác định danh tính cho liệt sỹ.

Thành công của Hà Nam còn nằm ở chỗ chuyển đổi số không làm tăng khoảng cách, mà thu hẹp khoảng cách giữa công nghệ với người dân, giữa chính quyền với đời sống. Từ việc tích hợp dịch vụ công vào VNeID, triển khai trạm khai báo lưu động, đến các lớp tập huấn “Công dân số” hay “Bình dân học vụ số” cho người dân nông thôn Hà Nam đang chứng minh rằng đổi mới không phải là thay đổi cho chính quyền dễ làm, mà là thay đổi để nhân dân dễ tiếp cận, để tất cả người dân, doanh nghiệp là trung tâm của phục vụ và thụ hưởng thành quả đó.

Giữa những thay đổi mạnh mẽ của thời đại, Hà Nam đang xây dựng một nền hành chính hiện đại nhưng không vô cảm, một hệ thống dữ liệu sống nhưng không lạnh lùng. Đằng sau mỗi dòng dữ liệu là một con người cụ thể, một hoàn cảnh cụ thể. Và chính những cán bộ Công an xã từ người rà soát dữ liệu dân cư đến người hỗ trợ đăng ký định danh đang âm thầm góp phần hiện thực hóa điều đó. Phụng sự nhân dân không phải là khẩu hiệu. Đó là hành động từ mỗi dòng dữ liệu được cập nhật, mỗi thủ tục được rút ngắn, mỗi người dân được bảo đảm quyền lợi một cách chính xác, công bằng, nhân văn.

Hoàng Phong