Kỳ 3: Đổi mới công nghệ hóa chất – Vinachem xanh hóa nông nghiệp, đồng hành cùng nông dân

Song song với nhiệm vụ sản xuất kinh doanh, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) luôn chú trọng đến khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo nhằm nâng cao hiệu quả, hướng tới phát triển bền vững trong lĩnh vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Các đơn vị thành viên của Vinachem không chỉ cung ứng sản phẩm phân bón đơn thuần, mà còn tích cực nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới và phổ biến kiến thức canh tác cho bà con nông dân – tất cả đều theo định hướng “xanh hóa” nền nông nghiệp, tức là phát triển nông nghiệp hiệu quả, thân thiện với môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Đột phá khoa học công nghệ phục vụ tam nông

Xác định khoa học công nghệ (KHCN) là động lực phát triển, Vinachem đã đầu tư mạnh mẽ cho công tác nghiên cứu và triển khai trong ngành hóa chất nói chung và lĩnh vực phân bón nói riêng. Toàn Tập đoàn hiện có hàng chục trung tâm nghiên cứu, phòng thí nghiệm, trung tâm ứng dụng... tập trung vào việc cải tiến quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm và sáng tạo sản phẩm mới. Nhờ đó, Vinachem đã đạt được nhiều thành tựu ấn tượng: xây dựng mô hình nhà máy thông minh, áp dụng công nghệ số hóa để tối ưu hóa sản xuất; triển khai các dự án tăng trưởng xanh, giảm phát thải; và đặc biệt là sở hữu hàng trăm bằng độc quyền sáng chế, giải pháp hữu ích và giải thưởng KHCN trong nước và quốc tế. Những thành tựu này không chỉ khẳng định vị thế tiên phong của Vinachem trong ngành hóa chất, mà quan trọng hơn, chúng được ứng dụng trực tiếp vào thực tiễn sản xuất nông nghiệp, giúp nâng cao hiệu quả canh tác và bảo vệ môi trường.

Nhà máy tuyển Tằng Loỏng - Công ty Apatit Việt Nam chủ động áp dụng các giải pháp tuần hoàn nước thải

Một ví dụ điển hình về đổi mới công nghệ phục vụ nông nghiệp là Khu nghiên cứu – thực nghiệm nông nghiệp công nghệ cao của Công ty CP Phân bón Bình Điền (đơn vị thành viên Vinachem) tại Long An. Đây là trung tâm nghiên cứu hiện đại, nơi các kỹ sư và chuyên gia nông học của Vinachem cùng hợp tác với các viện trường để nghiên cứu, ứng dụng những ý tưởng khoa học mới, cho ra đời nhiều loại phân bón hiệu quả cao. Tại đây, hàng loạt sản phẩm tiên tiến đã được phát triển như phân bón thông minh, phân chậm tan, phân hữu cơ sinh học, phân vi sinh, phân bón lá thế hệ mới, phân thủy canh… đồng thời thử nghiệm các mô hình canh tác mới trước khi chuyển giao cho thực tiễn. Mục tiêu của những nỗ lực này là tạo ra các loại phân bón có hiệu quả tối ưu cho từng vùng đất, từng loại cây và từng giai đoạn sinh trưởng. Chẳng hạn, Bình Điền đã nghiên cứu các công thức phân bón tiết kiệm đạm, lân, kali nhưng cây trồng vẫn đạt năng suất cao, hay các loại phân chuyên dùng cho lúa thơm, thanh long xuất khẩu, cây dược liệu… Mỗi sản phẩm mới trước khi thương mại hóa đều được kiểm tra kỹ lưỡng về hiệu quả nông học. Sau khi thành công, các tiến bộ kỹ thuật này sẽ được Vinachem phổ biến đến nông dân thông qua việc huấn luyện, tập huấn tại địa phương. Có thể nói, Vinachem đã tạo nên cầu nối vững chắc từ phòng thí nghiệm đến ruộng đồng, đảm bảo rằng các sáng kiến khoa học nhanh chóng đi vào cuộc sống, mang lại lợi ích cho người nông dân.

Bên cạnh việc tạo ra sản phẩm mới, Vinachem cũng chú trọng đổi mới công nghệ trong chính quy trình sản xuất nhằm giảm thiểu tác động môi trường và tiết kiệm tài nguyên. Nhiều nhà máy phân bón của Tập đoàn đã đầu tư nâng cấp công nghệ theo hướng hiện đại, sạch hơn. Điển hình là Công ty Phân lân nung chảy Văn Điển, đơn vị sản xuất phân lân nổi tiếng với định hướng “sản xuất xanh”. Trước áp lực chuyển đổi xanh của ngành, Công ty đã mạnh dạn áp dụng hàng loạt giải pháp kỹ thuật: cải tiến lò cao, thay thế động cơ cũ bằng thiết bị biến tần tiết kiệm điện, lắp đặt đồng hồ điện tử giám sát để tối ưu hiệu suất… Đặc biệt, công ty đã đầu tư hệ thống xử lý và tuần hoàn nước làm mát gần 100%, không còn xả thải nước ra ngoài môi trường; tận thu 50.000 tấn quặng apatit mịn mỗi năm để tái sử dụng làm nguyên liệu; nhờ đó tiết kiệm khoảng 5 triệu kWh điện mỗi năm và không phải khai thác thêm tới 15 triệu m³ nước ngầm. Những cải tiến này giúp Phân lân Nung chảy Văn Điển tiết kiệm hàng chục tỷ đồng, giảm đáng kể phát thải CO₂ và khí thải độc hại, trở thành doanh nghiệp tiên phong đóng góp vào mục tiêu quốc gia về tăng trưởng xanh. Kết quả là, dù đối mặt nhiều thách thức, 9 tháng năm 2025 công ty vẫn hoàn thành vượt mức kế hoạch sản xuất kinh doanh của năm 2025, tăng trưởng 15% giá trị sản xuất công nghiệp so với năm 2024.

Những con số ấn tượng của các đơn vị thành viên Vinachem là minh chứng thuyết phục cho hiệu quả của chiến lược sản xuất bền vững mà Vinachem đang theo đuổi: doanh nghiệp phát triển nhưng không đánh đổi môi trường, ngược lại còn góp phần bảo vệ hệ sinh thái nông nghiệp về lâu dài.

Đồng hành cùng nông dân xây dựng nền nông nghiệp xanh

Với phương châm kinh doanh gắn liền với trách nhiệm xã hội, Vinachem và các công ty thành viên luôn đồng hành sát cánh cùng người nông dân trong hành trình đưa khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Hằng năm, hàng trăm lớp tập huấn kỹ thuật, hội thảo đầu bờ, mô hình trình diễn… được Vinachem phối hợp với các cơ quan nông nghiệp địa phương tổ chức trên khắp cả nước. Thông qua đó, nông dân được hướng dẫn trực tiếp về phương pháp canh tác tiên tiến, cách sử dụng phân bón hiệu quả và an toàn. Chẳng hạn, Công ty CP Phân bón Bình Điền nhiều năm qua đã triển khai chương trình “Canh tác lúa thông minh – giảm phát thải” ở Đồng bằng sông Cửu Long: xây dựng các mô hình giảm lượng giống gieo sạ, bón phân hiệu quả (sử dụng phân Đầu Trâu TE A1, A2), không đốt rơm rạ mà ủ thành phân hữu cơ… Nhờ những giải pháp đồng bộ này, dự án đã giúp nông dân tăng lợi nhuận tối thiểu 15%, giảm ít nhất 15% chi phí đầu vào (giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật) và giảm phát thải khí nhà kính rõ rệt. Quan trọng hơn, tất cả các mô hình đều gắn với việc đào tạo, truyền thông rộng rãi: nông dân tham gia dự án được tập huấn thường xuyên, có video hướng dẫn, bài viết trên báo chí để lan tỏa kinh nghiệm cho nhiều người khác. Đến nay, sau nhiều vụ triển khai, Công ty CP Phân bón Bình Điền và đối tác đã góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp lúa gạo “xanh” trên vùng nguyên liệu xuất khẩu chính của cả nước. Đây là bước đi thiết thực để nông dân vừa tăng thu nhập, vừa bảo vệ môi trường, hướng tới nền sản xuất bền vững trước biến đổi khí hậu.

Cảng Nhà máy Super Phốt Phát Long Thành

Cũng cần nhấn mạnh rằng, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam rất chú trọng phổ biến kiến thức sử dụng phân bón hiệu quả, tránh lạm dụng phân bón đến bà con nông dân. Các chuyên gia nông hóa thổ nhưỡng hàng đầu thường xuyên được mời tham gia cùng doanh nghiệp đi về cơ sở. Họ giúp nông dân hiểu rằng bón thừa phân, nhất là phân đạm, không những lãng phí chi phí mà còn gây tác hại: cây dễ bị sâu bệnh hơn, nông sản tồn dư hóa chất, đất đai thoái hóa và nguồn nước bị ô nhiễm. Vì vậy, Vinachem khuyến cáo nông dân áp dụng nguyên tắc “bón phân cân đối, hợp lý”, kết hợp sử dụng phân hữu cơ, phân vi sinh để cải thiện đất. Nhiều chương trình như “Đồng hành cùng nhà nông”, “Cùng nông dân làm giàu”, “Canh tác thông minh” được các công ty như Phân bón Bình Điền, Supe Lâm Thao, Phân lân Văn Điển thực hiện, qua đó gắn kết nhà khoa học với nông dân một cách hiệu quả. Các nhà khoa học trực tiếp “cầm tay chỉ việc” cho bà con trên đồng ruộng, chia sẻ từ việc chọn giống, làm đất đến bón phân, phòng trừ sâu bệnh. Không ít nông dân sau khi tham gia các lớp học đã trở thành hạt nhân tiên phong, tiếp tục hướng dẫn lại cho cộng đồng địa phương cùng làm theo.

Nhờ những nỗ lực đồng hành đó, nhận thức của người nông dân về sản xuất nông nghiệp bền vững ngày càng nâng cao. Nông nghiệp xanh – sạch không còn là khẩu hiệu xa vời, mà đang dần hiện hữu qua những vụ mùa giảm phân hóa học, tăng phân hữu cơ vi sinh; những cánh đồng lúa không còn mùi khói đốt rơm; những vườn cây ăn trái sử dụng phân bón tiết kiệm và hệ sinh thái đất được cải thiện. những đơn vị thành viên Vinachem – những đơn vị dẫn đầu phong trào này – khẳng định cam kết sẽ tiếp tục đồng hành cùng bà con xây dựng nền nông nghiệp xanh, sạch ở các vùng trọng điểm nông sản của Việt Nam. Đây cũng chính là định hướng chung của toàn Vinachem: phát triển sản xuất hóa chất nhưng không tách rời thực tiễn tam nông, luôn đặt lợi ích và sức khỏe của người nông dân, cộng đồng lên hàng đầu.

Thảo Hiền