Kỳ 2: SJC và PNJ - thương hiệu nổi tiếng sai sót gì?

SJC cạnh tranh không lành mạnh

Tại Kết luận Thanh tra, giám sát ngân hàng về thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng đối với tổ chức tín dụng, doanh nghiệp tại Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn - SJC (Công ty SJC), phát hiện nhiều vi phạm, thiếu sót.

Công ty SJC vi phạm về chấp hành chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng; có dấu hiệu đưa thông tin gây nhầm lẫn về sản phẩm, hàng hóa do doanh nghiệp cung cấp nhằm thu hút khách hàng của doanh nghiệp khác, liên quan đến hành vi cạnh tranh không lành mạnh. Kết quả xác minh khách hàng cho thấy có dấu hiệu Công ty SJC vi phạm quy định của pháp luật về thuế. Căn cứ quy định của pháp luật, NHNN đã có văn bản chuyển thông tin sang cơ quan có thẩm quyền để xem xét, xử lý theo quy định.

Vàng trang sức

Điều đáng nói, Công ty SJC có giá mua, giá bán vàng do Tổng giám đốc quyết định và chỉ đạo trực tiếp về giá mua, giá bán vàng khi không có quy định, quy trình nội bộ về các chỉ tiêu, căn cứ cụ thể trong cơ chế xác định giá mua, giá bán vàng, không phân tách trách nhiệm của các bộ phận có liên quan trong quá trình tham mưu xác định giá. Như vậy, việc quyết định giá mua, giá bán vàng do một cá nhân là Tổng giám đốc quyết định khi không có các chỉ tiêu, căn cứ cụ thể dẫn đến rủi ro trong việc xác định giá ảnh hưởng đến hoạt động của Công ty SJC cũng như thị trường vàng do công ty này chiếm thị phần tương đối lớn.

Bên cạnh đó, Công ty SJC cũng vi phạm một số quy định pháp luật về phòng, chống "rửa tiền" mà Kết luận Thanh tra NHNN chỉ ra. Cụ thể, SJC ban hành quy định nội bộ có nội dung không đầy đủ theo quy định; không có hệ thống quản lý rủi ro để xác định khách hàng nước ngoài là cá nhân có ảnh hưởng chính trị; không báo cáo các giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo liên quan đến hoạt động kinh doanh vàng; không thực hiện kiểm toán nội bộ về phòng, chống "rửa tiền" theo quy định; không đào tạo, bồi dưỡng về phòng, chống "rửa tiền" theo quy định; không thực hiện đánh giá, không cập nhật kết quả đánh giá rủi ro "rửa tiền"...

Vàng miếng SJC

Bị phạt hơn 2,1 tỷ đồng

Việc chấp hành các quy định pháp luật về chế độ kế toán, lập và sử dụng hóa đơn, chứng từ, kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế, Công ty SJC vi phạm về lập hoặc thay thế và phát hành một số hóa đơn bán hàng nhưng không có mã của cơ quan thuế; chưa thực hiện các thủ tục xử lý hóa đơn sai sót đối với một số hóa đơn; hạch toán khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho vào giá vốn hàng bán dẫn đến thiếu thu nhập tính thuế thu nhập doanh nghiệp, làm giảm thuế thu nhập doanh nghiệp của công ty, không ghi đầy đủ thông tin hoặc thông tin có thế chưa chính xác về thông tin cá nhân của một số khách hàng trên bảng kê.

Thanh tra NHNN cũng chỉ ra nguyên nhân dẫn đến nhiều sai phạm, sai sót tại SJC, như người đại diện theo pháp luật, lãnh đạo, nhân viên Công ty SJC chưa nghiêm túc chấp hành một số quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, phòng chống "rửa tiền" và hạch toán kế toán, lập và sử dụng chứng từ kế toán, kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế.

Ngay khi kết thúc thanh tra trực tiếp, NHNN đã có văn bản chuyển thông tin vụ việc vi phạm về chế độ hóa đơn, chứng từ kế toán, thuế có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự tại Công ty SJC sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý. Chánh Thanh tra NHNN đã ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty SJC về các hành vi vi phạm quy định của pháp luật về chế độ thông tin báo cáo mua, bán vàng miếng và hoạt động phòng, chống "rửa tiền" với tổng số tiền phạt hơn 2,1 tỷ đồng.

Kết luận Thanh tra đã đưa ra một số kiến nghị như: chấn chỉnh Công ty SJC trong việc chấp hành chưa nghiêm túc quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, còn để xảy ra các vi phạm, thiếu sót; chấm dứt ngay hành vi vi phạm hành chính về chấp hành chế độ thông tin báo cáo; nghiêm túc chấp hành đúng chế độ thông tin báo cáo và số liệu báo cáo NHNN trong hoạt động kinh doanh vàng; chấm dứt ngay các hành vi vi phạm hành chính về hoạt động phòng, chống "rửa tiền"; nghiêm túc chấp hành các quy định liên quan đến hoạt động phòng, chống "rửa tiền".

Thanh tra NHNN phát hiện SJC vi phạm quy định của pháp luật về thuế

PNJ cũng bị phạt tiền tỷ

Tại Công ty cổ phần Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (Công ty PNJ) cũng bị chỉ ra nhiều thiếu sót, vi phạm tập trung vào các nội dung như: việc chấp hành chính sách pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, vi phạm về chấp hành chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng; có dấu hiệu đưa thông tin gây nhầm lẫn về sản phẩm, hàng hóa do doanh nghiệp cung cấp nhằm thu hút khách hàng của doanh nghiệp khác, liên quan đến hành vi cạnh tranh không lành mạnh; có dấu hiệu vi phạm về nhãn hàng hóa theo quy định đối với sản phẩm vàng trang sức, mỹ nghệ...

Kết quả xác minh của Thanh tra NHNN cũng cho thấy PNJ có dấu hiệu vi phạm quy định của pháp luật về thuế. Căn cứ quy định của pháp luật, NHNN đã có văn bản chuyển thông tin sang cơ quan có thẩm quyền để xem xét, xử lý theo quy định. Việc chấp hành quy định của pháp luật về phòng, chống "rửa tiền", Công ty PNJ cũng vi phạm; không báo cáo các giao dịch có giá trị lớn; không thực hiện kiểm toán nội bộ về phòng, chống "rửa tiền" theo quy định.

PNJ cho biết đã chủ động khắc phục các điểm mà Đoàn thanh tra nêu

Ngoài ra, chưa có quy định về việc phong tỏa tài khoản, niêm phong, phong tỏa hoặc tạm giữ tài sản; chưa có hướng dẫn cụ thể để thực hiện đánh giá rủi ro về "rửa tiền"; chưa quy định thẩm quyền phê duyệt báo cáo; hình thức phổ biến báo cáo trong toàn hệ thống; chưa có quy định về các trường hợp nhận biết khách hàng; chưa quy định cụ thể về tần suất cập nhật thông tin nhận biết khách hàng; chưa có quy định về thu thập thông tin chủ sở hữu hưởng lợi, mục đích và bản chất của mối quan hệ kinh doanh của khách hàng với đối tượng báo cáo.

Trong khi đó, Công ty PNJ có thực hiện nhận biết khách hàng, lưu giữ thông tin nhận biết khách hàng nhưng không đầy đủ theo quy định của pháp luật. Việc chấp hành quy định của pháp luật về chế độ kế toán, lập và sử dụng hóa đơn, chứng từ, về kê khai, thực hiện nghĩa vụ thuế, Công ty PNJ vi phạm về lập hóa đơn bán hàng không đúng thời điểm đối với một số hóa đơn; một số giao dịch thiếu thông tin hoặc có thể không phải thông tin của khách hàng trên bảng kê. Do vậy, ngay khi kết thúc thanh tra trực tiếp, NHNN đã có văn bản chuyển thông tin vụ việc vi phạm về chế độ hóa đơn, chứng từ kế toán, thuế có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự tại Công ty PNJ sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý.

Về vi phạm hành chính, Chánh Thanh tra NHNN đã ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty PNJ số tiền hơn 1,3 tỷ đồng; đồng thời kiến nghị cần chấn chỉnh trong việc chấp hành chưa nghiêm túc quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, còn để xảy ra các vi phạm, thiếu sót. Yêu cầu Công ty PNJ chấm dứt ngay hành vi vi phạm hành chính về chấp hành chế độ thông tin báo cáo; nghiêm túc chấp hành đúng chế độ thông tin báo cáo và số liệu báo cáo NHNN trong hoạt động kinh doanh vàng...

(Còn tiếp...)

Quốc Phong