Kpop và tham vọng toàn cầu: Nhóm nhạc mới của THE BLACK LABEL chạm 'vạch đỏ' văn hóa?

Ngày 8/6, THE BLACK LABEL đã công bố nhóm nhạc mới mang tên ALLDAY Project, ngay lập tức gây chú ý nhờ đội hình hỗn hợp gồm ba nữ và hai nam. Việc lựa chọn mô hình nhóm nhạc không phân biệt giới tính đã đánh dấu bước đi táo bạo giữa bối cảnh thị trường Kpop vẫn quen thuộc với các nhóm đơn giới.

ALLDAY Project - nhóm nhạc tân binh vừa được THE BLACK LABEL giới thiệu.

Tuy nhiên, thay vì được tán dương vì sự đột phá, ALLDAY Project lại vướng phải tranh cãi khi một thành viên của nhóm là người mẫu Lee Chaewon (nghệ danh Tarzzan) bị cáo buộc chiếm đoạt văn hóa vì để kiểu tóc tết mang dấu ấn văn hóa người da đen.

Được biết, Tarzzan không phải gương mặt xa lạ với công chúng mạng xã hội. Anh từng góp mặt trong MV Supernatural của NewJeans và thường xuyên chia sẻ hình ảnh thời trang cá tính trên Instagram cá nhân. Trong nhiều bức ảnh, Tarzzan xuất hiện với các kiểu tóc tết cornrows - một đặc điểm nhận diện rõ nét trong văn hóa người da đen, gắn liền với bản sắc, đấu tranh và cộng đồng.

Một bức ảnh quảng bá mới nhất của ALLDAY Project tiếp tục cho thấy Tarzzan sử dụng kiểu tóc này, khiến nhiều khán giả quốc tế phản ứng mạnh mẽ. Trên nền tảng X (trước đây là Twitter) và Reddit, người hâm mộ bày tỏ sự thất vọng:

- Tôi đã chờ nhóm này vì có Youngseo và Annie Moon, nhưng kiểu tóc đó khiến tôi cảm thấy không thể tiếp tục ủng hộ.

- Một nhóm ra mắt toàn cầu mà lại thiếu nhạy cảm với văn hóa như vậy?

Làn sóng chỉ trích nhanh chóng lan rộng, yêu cầu THE BLACK LABEL phải có động thái phản hồi, đồng thời đặt ra câu hỏi lớn hơn: Vì sao Kpop - một ngành công nghiệp vốn được xem là chuyên nghiệp và toàn cầu vẫn mắc lại sai lầm cũ?

Trên thực tế, đây không phải lần đầu tiên Kpop vướng vào cáo buộc appropriation. Trong thập kỷ qua, người hâm mộ quốc tế đã nhiều lần chỉ ra những biểu hiện thiếu tôn trọng văn hóa trong các sản phẩm âm nhạc, tạo hình và sân khấu của nghệ sĩ Hàn Quốc.

Trên mạng xã hội, rất nhiều bài đăng chỉ trích thành viên Tarzzan của ALLDAY Project.

Từ Hwasa (MAMAMOO) mặc áo kiểu Ả Rập khi biểu diễn đến Taeyang (BIGBANG) với tóc dreadlocks hay nhiều trường hợp khác, tất cả đều từng bị chỉ trích. Mỗi lần như vậy, dư luận bùng nổ, fandom chia rẽ, và công ty quản lý lại chọn phản hồi mơ hồ hoặc tệ hơn, im lặng.

Lý do cho vấn đề này có thể truy về cấu trúc văn hóa nội tại của Kpop:

- Sự vay mượn bề mặt: Kpop từ lâu đã vay mượn nhiều từ hip-hop, R&B - những dòng nhạc có gốc rễ trong cộng đồng người da đen. Nhưng nếu âm nhạc, thời trang và vũ đạo được "xào nấu" lại để tạo nên sản phẩm hấp dẫn, thì bản thân câu chuyện văn hóa đằng sau những yếu tố đó thường bị bỏ qua.

- Công nghiệp hóa hình ảnh nhưng phi văn cảnh: Các stylist, nhà sản xuất Kpop thường chọn yếu tố "gây sốc thị giác" để định hình cá tính nhóm nhạc. Một kiểu tóc, một món phụ kiện có thể là điểm nhấn thẩm mỹ nhưng khi yếu tố đó gắn với cả một lịch sử văn hóa, việc sử dụng thiếu cân nhắc dễ trở thành hành vi "tô vẽ trên nỗi đau người khác".

- Tư duy thị trường hóa mà thiếu giáo dục văn hóa: Dù các công ty giải trí Hàn Quốc như HYBE, SM hay YG đều đang nhắm đến thị trường quốc tế, nhưng đội ngũ sản xuất, từ stylist đến giám đốc hình ảnh vẫn chủ yếu hoạt động trong môi trường văn hóa nội địa, không được trang bị kiến thức đầy đủ về cultural sensitivity. Khi thị trường đi nhanh hơn tư duy, sai lầm là điều khó tránh.

Khác với giai đoạn đầu 2010s, người hâm mộ Kpop hiện nay không chỉ dừng ở việc "ăn, ngủ, sống cùng idol". Họ cũng là những người có hiểu biết văn hóa, nhạy cảm với các vấn đề xã hội và sẵn sàng lên tiếng khi thấy điều sai.

Lisa cũng không dưới một lần vướng vào tranh cãi chiếm đoạt văn hóa.

Vì vậy, việc một nhóm nhạc như ALLDAY Project - vốn mang tinh thần đổi mới và hòa nhập giới tính lại bước hụt vì sai lầm văn hóa, là một nghịch lý đáng tiếc. Nó cho thấy Kpop chưa thể thực sự toàn cầu nếu không chấp nhận thay đổi từ bên trong, cả về cách xây dựng hình ảnh lẫn tư duy tôn trọng văn hóa khác biệt.

Tranh cãi lần này có thể khiến ALLDAY Project chịu tổn thương hình ảnh ngay từ ngày đầu ra mắt. Nhưng xét ở góc độ tích cực, đây cũng là cơ hội để các công ty như THE BLACK LABEL và rộng hơn là toàn ngành Kpop nhận ra rằng "giao thoa văn hóa" không chỉ là remix âm nhạc hay kết hợp thời trang, mà còn là sự hiểu biết, đối thoại và trân trọng.

Chỉ khi Kpop chấp nhận đầu tư nghiêm túc cho yếu tố văn hóa từ khâu sản xuất đến quản trị nghệ sĩ thì giấc mơ toàn cầu hóa mới có thể tiếp tục mà không vướng vào những tranh cãi lặp đi lặp lại.

Hoài Thương