Kịp thời tháo gỡ ngay những 'điểm nghẽn' do quy định của pháp luật

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW và Thông báo số 05-TB/BCĐTW theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tư pháp đã thành lập Tổ soạn thảo, tổ chức một số cuộc họp, lấy ý kiến các cơ quan liên quan; tổ chức Hội đồng thẩm định dự thảo nghị quyết; hoàn thiện hồ sơ dự thảo nghị quyết trình Chính phủ; ngày 17/6/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 175/NQ-CP thông qua dự thảo nghị quyết để trình Quốc hội theo khoản 2 Điều 26 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Nghị quyết này quy định về tiêu chí xác định, nguyên tắc, phương án, quy trình và trách nhiệm trong việc xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật. Dự thảo nghị quyết được bố cục thành 7 điều.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày tờ trình của Chính phủ.

Trong đó, Điều 3 dự thảo nghị quyết quy định 5 nguyên tắc khi xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật, định hướng cho quá trình sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành văn bản quy phạm pháp luật để xử lý khó khăn, vướng mắc, bảo đảm chặt chẽ, tránh tùy tiện trong thực thi.

Điều 4 quy định 2 phương án xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật gồm: Giải thích hoặc hướng dẫn áp dụng văn bản quy phạm pháp luật theo quy định tại Điều 60, 61 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; Ban hành văn bản quy phạm pháp luật để điều chỉnh hoặc sửa đổi, bổ sung các quy định hiện hành. Theo dự thảo, nghị quyết sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025 và được thực hiện đến hết ngày 28/2/2027.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo thẩm tra dự thảo nghị quyết.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban tán thành sự cần thiết ban hành nghị quyết với cơ sở chính trị, pháp lý, thực tiễn như được nêu trong Tờ trình của Chính phủ; đồng thời, đánh giá cao sự nỗ lực, khẩn trương của Cơ quan chủ trì soạn thảo trong việc chuẩn bị hồ sơ dự án nghị quyết; tán thành trình tự xây dựng, ban hành mghị quyết như đề xuất của Chính phủ; hồ sơ dự án đầy đủ, đúng quy định.

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cơ bản tán thành 3 tiêu chí xác định, 5 nguyên tắc xử lý khó khăn, vướng mắc quy định tại dự thảo nghị quyết. Bên cạnh đó, đề nghị nghiên cứu, bổ sung nguyên tắc “Bảo đảm tính hợp hiến, tính thống nhất của hệ thống pháp luật”. Bởi đây là nguyên tắc có ý nghĩa quan trọng trong việc kiểm soát chất lượng xây dựng, ban hành văn bản, bảo đảm để việc xử lý khó khăn, vướng mắc không làm phát sinh thêm mâu thuẫn, chồng chéo mới hoặc gây xung đột với các quy định khác của pháp luật.

Quang cảnh phiên họp.

Ủy ban cũng tán thành giao Chính phủ ban hành nghị quyết quy phạm pháp luật để điều chỉnh một số quy định có liên quan tại luật, nghị quyết của Quốc hội do Chính phủ trình, nhằm kịp thời tháo gỡ ngay những “điểm nghẽn”, tương tự như cơ chế xử lý đặc thù đã được quy định trong một số luật, nghị quyết của Quốc hội. Tuy nhiên, đề nghị nghiên cứu bổ sung điều kiện đối với nội dung Hiến pháp quy định phải được điều chỉnh bằng luật thì trước khi Chính phủ ban hành văn bản xử lý cần báo cáo xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH).

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, Ủy ban cũng cơ bản thống nhất với quy định giao UBTVQH ban hành nghị quyết để điều chỉnh một số quy định có liên quan tại luật, nghị quyết của Quốc hội không do Chính phủ trình, vì cơ bản đây là những nội dung liên quan đến trách nhiệm của các cơ quan khác, như TAND tối cao, Viện KSND tối cao, Kiểm toán nhà nước, các cơ quan của Quốc hội…

Ủy ban Thường vụ Quốc hội là cơ quan làm việc thường xuyên, nên khi cần thiết và có đề nghị của các cơ quan thì Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoàn toàn có thể tổ chức họp để xem xét, xử lý ngay, bảo đảm kịp thời phúc đáp yêu cầu thực tiễn.

“Để bảo đảm triển khai thực hiện hiệu quả nghị quyết này, đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định về trách nhiệm của Chính phủ, các cơ quan trong phạm vi, nhiệm vụ, quyền hạn của mình chỉ đạo khẩn trương rà soát, xác định nội dung trong các luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của UBTVQH quy định chưa phù hợp, gây khó khăn, vướng mắc, nhận diện rõ những vấn đề thực sự là “nút thắt”, “điểm nghẽn” gây kìm hãm, ách tắc, cản trở sự phát triển để lập danh mục các văn bản cần xử lý; xây dựng kế hoạch thực hiện, trong đó cần xác định rõ thứ tự ưu tiên, lộ trình, tiến độ cụ thể, phân công trách nhiệm thực hiện để đáp ứng yêu cầu khẩn trương, kịp thời tháo gỡ ngay những “điểm nghẽn” do quy định của pháp luật”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh.

Q.Vinh-V.Linh