Kinh tế Nhật Bản đối mặt với áp lực kép

Ô tô chờ xuất khẩu tại cảng ở Yokohama, Nhật Bản. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Các dữ liệu kinh tế Nhật Bản trong tháng 10/2025 cho thấy một áp lực kép: xuất khẩu sang Mỹ suy yếu kéo dài, còn lạm phát lõi trong nước tăng lên mức cao nhất ba tháng, khiến kỳ vọng về việc Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BoJ) nâng lãi suất ngày càng lớn.

Dữ liệu của Bộ Tài chính Nhật Bản công bố ngày 21/11 cho thấy kim ngạch xuất khẩu hàng hóa sang Mỹ trong tháng 10/2025 giảm 3,1% so với cùng kỳ năm ngoái, xuống 1.750 tỷ yen (11,1 tỷ USD), đánh dấu tháng giảm thứ bảy liên tiếp. Dù mức giảm đã thu hẹp nhờ thỏa thuận giữa Nhật Bản và Mỹ về việc hạ thuế ô tô từ 27,5% xuống 15% từ giữa tháng 9/2025, các lô hàng ô tô Nhật Bản sang Mỹ vẫn giảm 7,5% tính theo giá trị. Một số mặt hàng khác giảm mạnh hơn, như thiết bị sản xuất chip (giảm 49,6%) hay dược phẩm (giảm 30,8%).

Ở chiều ngược lại, nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ của Nhật Bản tăng 20,9% trong tháng 10 vừa qua, lên 1.220 tỷ yen, mức cao kỷ lục cho các tháng 10 hàng năm, chủ yếu do các đơn hàng mua sắm máy bay. Điều này khiến thặng dư thương mại của Nhật Bản với Mỹ thu hẹp 33,6%, xuống 529,4 tỷ yen.

Cùng trong tháng 10/2025, Nhật Bản ghi nhận mức thâm hụt thương mại 231,8 tỷ yen, giảm mạnh 53,6% so với cùng kỳ năm trước, nhờ kim ngạch xuất khẩu tăng 3,6% lên 9.770 tỷ yen – mức cao nhất từng ghi nhận cho tháng 10. Kim ngạch xuất khẩu sang phần còn lại của châu Á tăng 4,2%, giúp thặng dư thương mại với khu vực này tăng hơn tám lần, lên 209,1 tỷ yen, bù đắp cho đà giảm tại thị trường Mỹ. Tuy nhiên, Nhật Bản vẫn nhập siêu với Trung Quốc tháng thứ 55 liên tiếp, ở mức 766,5 tỷ yen, và tiếp tục thâm hụt thương mại với Liên minh châu Âu tháng thứ 21 liên tiếp.

Ông Takafumi Fujita, chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Meiji Yasuda, nhận định tác động của việc Mỹ giảm thuế ô tô bắt đầu rõ hơn trong tháng 10 và có khả năng sẽ cải thiện trong thời gian tới. Tuy vậy, ông cho rằng khó kỳ vọng xuất khẩu phục hồi mạnh khi kinh tế Trung Quốc còn yếu.

Cùng ngày, Chính phủ Nhật công bố báo cáo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) lõi (không tính thực phẩm tươi sống) tăng 3% trong tháng 10/2025, nhỉnh hơn mức tăng 2,9% của tháng 9/2025. Đây cũng là tháng thứ hai liên tiếp chỉ số này tăng tốc và lần đầu vượt 3% kể từ tháng 7/2025, trong bối cảnh đồng yen giảm xuống mức thấp nhất trong khoảng 10 tháng.

Giá thực phẩm (không gồm hàng tươi sống) tăng 7,2%, trong khi giá dịch vụ tiện ích tăng 2,2%. Chỉ số CPI lõi (loại trừ cả năng lượng và thực phẩm tươi sống) – thước đo phản ánh xu hướng giá cơ bản – cũng tăng 3,1%.

Sự suy yếu của đồng yen tiếp tục là yếu tố gây sức ép lên lạm phát Nhật Bản. Đồng nội tệ nước này giảm khiến chi phí nhập khẩu tăng, đặc biệt với một quốc gia phụ thuộc lớn vào nguồn cung thực phẩm và năng lượng từ nước ngoài. Ông Taro Saito, chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Kinh tế NLI, cảnh báo rằng đà giảm giá của đồng yen có thể đẩy chi phí nguyên liệu tăng trở lại và khiến giá lương thực tiếp tục leo thang.

Với lạm phát duy trì trên mục tiêu 2% suốt từ tháng 4/2022 và xu hướng tăng trở lại trong hai tháng gần đây, giới phân tích cho rằng BoJ có thể tiến gần hơn tới việc nâng lãi suất nhằm bình ổn giá cả. Tuy nhiên, tác động từ chi phí nhập khẩu cao vẫn là rủi ro lớn đối với đà phục hồi kinh tế Nhật Bản.

Minh Trang/bnews/vnanet.vn