Kinh tế Malaysia đi vào 'vùng bất định', nhiều mặt hàng thiết yếu đồng loạt tăng giá

Một người dân mua gà tại chợ tươi sống ở Kuala Lumpur, Malaysia (Ảnh: EPA)

R. Subramaniam, một chủ cửa hiệu tại Malaysia, nhún vai khi than thở về giá hành tăng vọt, cộng thêm sự suy yếu kéo dài của đồng ringgit.

Là loại rau nhập khẩu được sử dụng rộng rãi trong các nhà bếp ở Malaysia, hành hiện có giá khoảng 16 ringgit (3,34 USD) một kg, gần gấp đôi mức giá 9 ringgit cách đây chỉ 1 tháng.

“Bây giờ hành tây thực sự đắt đỏ, nhưng chúng tôi không thể làm gì được”, Subramaniam nói khi đang xếp hành tây trong cửa hàng tạp hóa của mình ở Kuala Lumpur. “Các nhà cung cấp của chúng tôi đã tăng giá và chúng tôi cũng phải làm như vậy”.

Giá hành tây đang đi theo hướng ngược lại với ringgit, đồng tiền đã chạm mức thấp nhất trong 25 năm vào tuần trước do viễn cảnh leo thang trong cuộc chiến Israel-Gaza làm rung chuyển thị trường toàn cầu và khiến các nhà đầu tư tìm đến nơi trú ẩn an toàn là đồng USD.

Theo dữ liệu của Bloomberg, đồng ringgit đã giảm xuống còn 4,760 đổi 1 USD vào ngày 19/10, làm dấy lên lo ngại rằng nó có thể giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 1998, thời điểm mà các đồng tiền trong khu vực chịu áp lực từ hoạt động đầu cơ ngoại hối mạnh mẽ, dẫn đến khủng hoảng tài chính châu Á.

Ngân hàng Trung ương Malaysia ngày 23/10 cho biết nền kinh tế nước họ "không gặp khủng hoảng" mặc dù đồng ringgit chạm mức thấp kỷ lục và sẽ thực hiện mọi biện pháp cần thiết để duy trì "sự điều chỉnh có kiểm soát đối với đồng ringgit".

“Nó khác với những gì chúng tôi đã trải qua trong quá khứ”, Thống đốc Ngân hàng Negara Malaysia (BNM) Abdul Rasheed Ghaffour nói với các phóng viên bên lề một sự kiện.

Đồng Ringgit đã giảm hơn 8% so với đồng USD trong năm nay và trở thành đồng tiền mất giá nhiều nhất châu Á, chỉ đứng sau đồng yen Nhật.

Nó tiếp tục giảm xuống mức 4,787 vào chiều thứ Năm và các nhà phân tích cho rằng đồng tiền của Malaysia vẫn chưa chạm đáy.

Saktiandi Supaat, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu ngoại hối của Maybank, dự báo rằng đồng ringgit dự kiến sẽ chạm mức 4,8 - rất gần với mức thấp lịch sử là 4,885 đổi 1 USD vào ngày 7/1/1998 - trước khi có thể lấy lại sức mạnh.

Đồng ringgit của Malaysia gần đây đã giảm xuống mức thấp nhất trong 25 năm do chịu sức ép bởi sự tăng giá của đồng USD và chênh lệch lãi suất ngày càng lớn với Mỹ (Ảnh: Bloomberg)

Đồng ringgit sụt giảm là do các yếu tố bên ngoài như lãi suất cao của Mỹ, đà phục hồi yếu hơn dự kiến của Trung Quốc và các cuộc chiến đang diễn ra ở Ukraine và Trung Đông.

Theo ông Saktiandi, nguy cơ đồng tiền này tiếp tục sụt giá sẽ vẫn ở mức cao nếu như các yếu tố bên ngoài không có sự cải thiện, mặc dù bất kỳ nỗ lực nào của Chính phủ Malaysia và Ngân hàng Trung ương nhằm hỗ trợ đồng ringgit đều có thể có tác dụng một phần.

“Chúng tôi đang ở vùng bất định”, Saktiandi nói.

Đà giảm tiếp diễn

Đồng ringgit hiện đang giao dịch ở gần mức thấp kỷ lục, tuy nhiên, đây không phải là lần đầu tiên nó tiệm cận ngưỡng đó.

Vào tháng 9 năm ngoái, tỷ giá đã giảm xuống còn 4,568 ringgit đổi 1 USD, khiến Ngân hàng Trung ương Malaysia phải đảm bảo với thị trường rằng ưu tiên chính sách của họ là duy trì tăng trưởng kinh tế và củng cố các nền tảng kinh tế trong nước để vượt qua suy thoái tiền tệ.

Đồng ringgit cũng giảm giá sau chiến thắng bất ngờ của ông Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016, khiến BNM cấm giao dịch đồng ringgit ra nước ngoài nhằm hạn chế đầu cơ.

Đó là sự can thiệp trực tiếp nhất được Ngân hàng Trung ương thực hiện kể từ năm 1998, khi Thủ tướng lúc đó là Mahathir Mohamad neo đồng ringgit với đồng USD ở mức 3,800 - một biện pháp được duy trì cho đến năm 2005.

Gần đây, BNM, vào tháng 7, đã thông báo rằng họ sẽ can thiệp vào thị trường ngoại hối để ổn định đồng ringgit sau những biến động được họ mô tả là "quá mức" và không phản ánh các nguyên tắc cơ bản của nền kinh tế quốc gia.

Ông Abdul Rasheed, vào ngày 23/10, cho biết Ngân hàng Trung ương có "một loạt các biện pháp thị trường" mà họ có thể triển khai để củng cố đồng Ringgit khi cần thiết.

Cựu thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad đã chốt đồng ringgit với đồng USD trong cuộc khủng hoảng tài chính châu Á để bảo vệ đồng nội tệ khỏi sự đầu cơ (Ảnh: AP)

Nhìn chung, các nhà đầu tư chấp nhận sự can thiệp ở một mức độ nhất định của các cơ quan quản lý Malaysia và nhiều nước láng giềng trong khu vực, nơi tiền tệ được giao dịch theo chế độ tỷ giá thả nổi có quản lý, Yeah Kim Leng, giáo sư kinh tế tại Đại học Sunway ở Malaysia, cho biết.

Tuy nhiên, bất kỳ lệnh cấm giao dịch đồng ringgit ra nước ngoài, như BNM đã thực hiện vào năm 2016, sẽ là 'một bước đi quá xa' do nó ảnh hưởng tiêu cực đến niềm tin của nhà đầu tư cũng như dòng vốn và tài chính, ông Yeah nói.

“Nó cũng có thể gửi đi những tín hiệu sai lầm rằng nền kinh tế Malaysia đang gặp khủng hoảng”, ông nói thêm.

Theo các nhà kinh tế học, bất chấp những tuyên bố gần đây, Ngân hàng Trung ương Malaysia thực sự có rất ít lựa chọn để can thiệp tiền tệ. Họ cho rằng khoảng cách lớn giữa các mức lãi suất cơ bản do BNM và Fed đặt ra là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự sụt giảm của đồng ringgit.

Theo họ, việc tăng lãi suất qua đêm của Malaysia hiện nay sẽ ít gây ảnh hưởng đến đồng ringgit vì lãi suất cơ bản của BNM được điều chỉnh theo lạm phát chứ không phải sự biến động của tiền tệ.

Mohd Afzanizam Abdul Rashid, Kinh tế trưởng của Bank Muamalat, cho biết: “Tốt nhất là nên tập trung vào những thứ giúp cải thiện niềm tin của thị trường, chẳng hạn như kỷ luật tài chính”.

Một công nhân kiểm tra chip bán dẫn tại một nhà máy ở Ipoh. Lĩnh vực sản xuất của Malaysia có thể được hưởng lợi từ việc đồng ringgit mất giá (Ảnh: Reuters)

Bên thắng, bên thua

Sự sụt giảm của đồng ringgit không nhất thiết sẽ đem đến bầu không khí u ám đối với nền kinh tế Malaysia, vì đồng nội tệ rẻ hơn thường mang lại lợi ích cho xuất khẩu và các lĩnh vực như du lịch.

Đặc biệt, lĩnh vực sản xuất của Malaysia sẽ là một trong những ngành được hưởng lợi lớn nhất khi đồng ringgit mất giá, vì hầu hết giao dịch của nước này được thực hiện bằng USD.

Tuy nhiên, nhu cầu đối với một số mặt hàng xuất khẩu quan trọng của đất nước như chất bán dẫn đang chậm lại. Xuất khẩu tổng thể giảm 16,5% so với cùng kỳ trong tháng 9, đánh dấu 7 tháng giảm liên tiếp, chủ yếu do nhu cầu toàn cầu đối với thiết bị điện, điện tử và vận chuyển hàng hóa yếu.

“Chúng ta đang chứng kiến sự mất giá của đồng ringgit giúp tăng khả năng cạnh tranh xuất khẩu nhưng trong bối cảnh xuất khẩu tổng thể sẽ bi quan”, Cassey Lee, thành viên cấp cao và điều phối viên nghiên cứu kinh tế khu vực tại Viện ISEAS-Yusof Ishak, nhận định.

Ông Saktiandi cho biết bất kỳ sự thúc đẩy xuất khẩu nào do đồng tiền yếu sẽ chỉ giúp ích cho nền kinh tế nếu những thay đổi về cơ cấu cũng được thực hiện để nâng cao năng suất. Mặt khác, sự suy yếu của tiền tệ cũng khiến hàng nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn và có tác động trực tiếp đến chi phí sinh hoạt của người dân.

Điều này đặt ra thách thức cho chính phủ trong việc ngăn chặn khả năng tăng giá đột biến của các mặt hàng chủ lực như gạo và thịt gà, do nhiều người chăn nuôi gia cầm địa phương sử dụng nguyên liệu nhập khẩu.

Mohd Afzanizam, đến từ Ngân hàng Muamalat, cho biết sự suy yếu liên tục của đồng ringgit "sẽ khiến cho lạm phát nhập khẩu trở nên phổ biến hơn và có thể làm chậm nền kinh tế do người tiêu dùng thận trọng trong chi tiêu".

Các nhà kinh tế học cảnh báo rằng những rủi ro kéo dài từ cuộc chiến ở Ukraine và Israel-Gaza có thể làm suy yếu thêm đồng ringgit, đặc biệt nếu có bất kỳ sự leo thang nào.

Tuy nhiên, đồng ringgit có thể tăng trở lại nếu kỳ vọng của các nhà kinh tế học về đồng USD giảm dần vào cuối năm và việc nới lỏng chính sách của Fed vào năm tới trở thành hiện thực.

Cho đến khi điều đó xảy ra, Chính phủ Malaysia phải đảm bảo rằng họ có một số đòn bẩy để giúp giảm thiểu mọi cú sốc về giá phát sinh từ sự suy yếu của đồng ringgit./.

Theo SCMP

Huyền Chi