'Kiến trúc sư' đứng sau cuộc cách mạng smartphone Trung Quốc

Chân dung doanh nhân Shen Wei

Ông Shen Wei, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc điều hành Vivo Communication Technology, được xem là một trong những nhân vật chủ chốt của cuộc cách mạng smartphone tại Trung Quốc năm 2025. Với định hướng nhất quán vào chất lượng chụp ảnh và tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI), ông đã đưa Vivo vươn lên nắm giữ 18% thị phần nội địa và đạt mức định giá 23 tỷ USD, giữa bối cảnh cạnh tranh khốc liệt với các đối thủ “khổng lồ” như Huawei và Xiaomi.

Theo Hurun Report và Forbes, tính đến tháng 9/2025, tài sản ròng của ông Shen Wei đạt giá trị khoảng 3 tỷ USD, xếp thứ 200 trong danh sách những người giàu nhất Trung Quốc. Con số này tăng thêm 500 triệu USD kể từ đầu năm, nhờ mức tăng trưởng 25% trong quý 2/2025 của Vivo cùng các hiệu ứng cộng hưởng từ hệ sinh thái BBK. Phần lớn tài sản của ông đến từ cổ phần chi phối tại Vivo, trị giá khoảng 2,5 tỷ USD, cùng với các khoản nắm giữ còn lại liên quan đến Oppo.

NGƯỜI CON THÂM QUYẾN

Ông Shen Wei sinh ra vào đầu những năm 1970 tại Thâm Quyến, tỉnh Quảng Đông - thành phố ven biển đã chuyển mình từ làng chài thành trung tâm công nghệ trong thời kỳ cải cách của nhà lãnh đạo Đặng Tiểu Bình.

Cha ông Wei là kỹ sư, có công đóng góp cho sự khởi đầu của ngành điện tử Thâm Quyến, còn mẹ là giáo viên, người hun đúc kỷ luật và tinh thần học hỏi. Những bữa cơm gia đình thường xoay quanh các cuộc thảo luận về phép màu thị trường và biên lợi nhuận sản xuất.

Sự giao thoa giữa gốc rễ nông thôn và khát vọng đô thị của Thâm Quyến đã nuôi dưỡng niềm say mê sớm của ông Shen Wei với quang học và mạch điện. Từ khi còn là thiếu niên, ông đã thử nghiệm ống kính máy ảnh và những dòng mã lập trình cơ bản.

Trong một bài phát biểu nội bộ năm 2023, ông Shen từng chia sẻ: “Thâm Quyến đã dạy tôi rằng đổi mới là một quá trình lặp lại - thử nghiệm, hoàn thiện và chiến thắng”, đồng thời cho rằng môi trường trưởng thành đã giúp ông hình thành tư duy lạc quan một cách thực tế, coi các giới hạn là chất xúc tác cho sáng tạo.

Con đường học vấn của ông Shen Wei là một bước đi có chủ đích hướng tới sự xuất sắc trong kỹ thuật. Ông theo học ngành kỹ thuật điện tại Đại học Thâm Quyến - một trong những trường kỹ thuật hàng đầu Quảng Đông - và tốt nghiệp vào giữa những năm 1990. Luận văn của ông tập trung vào hệ thống hình ảnh quang học, nghiên cứu cách điều khiển ánh sáng cho màn hình kỹ thuật số, một đam mê sau này trở thành DNA cốt lõi của thương hiệu Vivo.

Chương trình đào tạo khắt khe về điện tử và xử lý tín hiệu đã trang bị cho ông nền tảng kỹ thuật vững chắc, trong khi các hoạt động ngoại khóa tại các câu lạc bộ đổi mới sinh viên giúp ông mài giũa tư duy thương mại trong bối cảnh Trung Quốc gia nhập WTO. Chính những năm tháng trong phòng thí nghiệm và giảng đường đại học đã hình thành nên một nhà lãnh đạo coi công nghệ hình ảnh là một hệ sinh thái liên kết, đặt nền móng cho hành trình cùng BBK.

VAI TRÒ ĐẦU TÀU

Sự nghiệp của Shen Wei sớm khởi sắc trong bộ máy đang phát triển của BBK Electronics vào cuối những năm 1990. Ông gia nhập tập đoàn có trụ sở tại Thâm Quyến với vai trò kỹ sư sản phẩm trong bộ phận di động non trẻ, trở thành một trong những nhân sự đầu tiên được nhà sáng lập Duan Yongping tuyển dụng. Nhiệm vụ ban đầu của Shen Wei là phát triển các mô-đun camera cho những sản phẩm di động đầu tiên của BBK. Năng lực phân tích sắc bén và tinh thần làm việc chăm chỉ đã nhanh chóng giúp ông thăng tiến.

Đến đầu những năm 2000, trên cương vị trưởng quản lý dự án tại Oppo - thương hiệu chủ lực của BBK - ông Shen Wei đã dẫn dắt việc ra mắt những mẫu smartphone tập trung vào camera đầu tiên, giúp mảng này tăng trưởng 50% trong giai đoạn bùng nổ 3G. Ông Shen từng nhận xét: “Quang học tại Oppo dạy tôi rằng sự rõ ràng có thể chế ngự mọi hỗn loạn - hãy tập trung vào cảm nhận của người dùng”.

Dòng điện thoại Vivo X200 Pro

Đến năm 2010, Shen Wei được bổ nhiệm làm Phó Chủ tịch mảng di động của Oppo, phụ trách marketing toàn cầu và R&D. Ông là người đứng sau việc ra mắt dòng Find, giúp Oppo chiếm 10% thị phần Trung Quốc vào năm 2012, giữa lúc Huawei đang vươn lên mạnh mẽ. Những năm tháng tại BBK và Oppo, từ sản xuất mô-đun đến làm chủ thị trường, đã rèn luyện cho Shen khả năng điều hành doanh nghiệp và sự tinh tế trong việc kết nối công nghệ với thói quen người dùng - những kỹ năng sau này trở thành nền tảng cho chiến lược hình ảnh của Vivo.

Tầm nhìn của ông Shen Wei dành cho Vivo bắt đầu từ năm 2009, khi nhà sáng lập Duan Yongping tách thương hiệu này khỏi BBK và bổ nhiệm ông làm Phó Chủ tịch điều hành. Vai trò này giúp Shen dấn sâu vào chiến lược smartphone trong giai đoạn sơ khai của thị trường di động Trung Quốc.

Trên cương vị CEO từ năm 2018, ông triển khai triết lý “Imaging for All” (Nhiếp ảnh cho mọi người), ưu tiên công nghệ camera thông qua hợp tác với ZEISS và phát triển dòng X, đưa Vivo đạt 18% thị phần nội địa vào năm 2025. Đợt IPO tại Thâm Quyến năm 2019 đã định giá Vivo ở mức 23 tỷ USD - lớn nhất châu Á thời điểm đó - tạo nguồn lực cho việc mở rộng sang Ấn Độ và Đông Nam Á, với 120 triệu máy bán ra trong năm 2024.

Tại MWC Shanghai 2025, Vivo trình làng mẫu X200 Pro với công nghệ zoom tiềm vọng 200MP mang tính đột phá. Trong bối cảnh các rào cản thuế quan từ Mỹ và áp lực chuỗi cung ứng, ông Shen Wei liên tục nhấn mạnh tầm quan trọng của khả năng cạnh tranh dài hạn. Chính cách tiếp cận này đã giúp ông vinh dự giành được Giải thưởng Nhà đổi mới công nghệ năm 2025 do Hiệp hội Công nghiệp Di động Trung Quốc trao tặng.

Triết lý sản phẩm và dịch vụ tuyệt vời mà ông luôn nhấn mạnh không chỉ giúp Vivo mở rộng sang các lĩnh vực thiết bị đeo và IoT - mang về 1,2 tỷ USD doanh thu trong quý 2/2025 - mà còn củng cố vai trò của hãng trong hệ sinh thái BBK Electronics, bên cạnh Oppo và OnePlus.

Lâm Minh