Kiến tạo thể chế, nuôi dưỡng khát vọng của doanh nhân

Tạo niềm tin, động lực từ chính sách

Ngày 09/12/2011, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 09-NQ/TW về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế - với quan điểm chỉ đạo: đội ngũ doanh nhân là lực lượng có vai trò quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đây là Nghị quyết đầu tiên đặt dấu ấn cho việc phát huy vai trò của doanh nhân.

Ngày 10/10/2023, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 41 về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ mới. Nghị quyết đã đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển đội ngũ doanh nhân, khi khẳng định doanh nhân là một trong những lực lượng nòng cốt, góp phần đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Đặc biệt, Nghị quyết 41 nhấn mạnh đến trách nhiệm của Đảng, Nhà nước và cả hệ thống chính trị trong việc tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, an toàn, bình đẳng để đội ngũ doanh nhân phát huy sức mạnh, phát triển và cống hiến.

Thủ tướng và các doanh nhân trong một cuộc đối thoại diễn ra mới đây tại Hà Nội

Mới đây, Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân - một lần nữa “mở rộng cánh cửa” để tạo đường cho doanh nghiệp, doanh nhân thỏa sức phát triển, khi khẳng định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế; phát triển kinh tế tư nhân nhanh, bền vững, chất lượng cao vừa là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, vừa mang tính chiến lược lâu dài. Nghị quyết yêu cầu xóa bỏ triệt để tư tưởng, định kiến về kinh tế tư nhân. Xây dựng, hoàn thiện cơ chế, chính sách mang tính đột phá, tạo thuận lợi để kinh tế tư nhân tiếp cận với các nguồn lực về vốn, đất đai, khoa học công nghệ, hướng tới hình thành và phát triển nhanh các doanh nghiệp lớn và vừa, các tập đoàn kinh tế tư nhân tầm cỡ khu vực và toàn cầu.

Nhiều chuyên gia nhận định, Nghị quyết về xây dựng, phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân qua các thời kỳ, cho thấy sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước dành cho cộng đồng doanh nhân, khẳng định sự nhìn nhận về vị trí, vai trò quan trọng của doanh nhân đối với sự nghiệp đổi mới và phát triển kinh tế đất nước. Đặc biệt, Nghị quyết 68 được đánh giá là điều mà doanh nhân đã chờ đợi nhiều năm nay, có thể ví như “nắng hạn gặp mưa rào”, bởi Nghị quyết đã đặt đúng vị trí của tư nhân trong kỷ nguyên mới của đất nước, tạo cơ hội cho doanh nhân có điều kiện và môi trường kinh doanh thuận lợi để mạnh dạn phát triển.

Doanh nhân Thái Hương - nhà sáng lập kiêm Chủ tịch Hội đồng Chiến lược của Tập đoàn TH và là Tổng Giám đốc của Ngân hàng TMCP Bắc Á.

Đẩy mạnh thực hiện công - tư kiến quốc

Sau 21 năm kể từ dấu mốc năm 2004 - lấy ngày 13/10 hàng năm là ngày doanh nhân Việt Nam, đến nay cộng đồng doanh nhân Việt Nam đã có sự lớn mạnh về chất và lượng, với khoảng 10 triệu doanh nhân, có mặt ở hầu hết các ngành nghề, lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, không chỉ trong nước mà nhiều doanh nghiệp, doanh nhân đã tạo dựng được vị trí, khẳng định giá trị thương hiệu vươn tầm ra khu vực và thế giới, góp phần nâng cao vị thế của đất nước trên trường quốc tế.

Tuy nhiên, cũng phải nhìn nhận rằng, đội ngũ doanh nhân hiện vẫn còn gặp không ít khó khăn trong quá trình sản xuất, kinh doanh và thực hiện các mục tiêu phát triển doanh nghiệp.

Chia sẻ về vấn đề này, ông Trương Sỹ Bá, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Tân Long mong muốn có những thay đổi quyết liệt về thủ tục hành chính, được rút ngắn nhất có thể, để tạo điều kiện cho doanh nhân kịp thời nắm bắt thời cơ kinh doanh.

Ông Bá lấy một thí dụ để chứng minh: “Khi chúng tôi muốn thực hiện một dự án trang trại, từ lúc mua đất đến lúc khởi công xây dựng và đưa vào vận hành phải mất khoảng 3 năm, thậm chí hơn, điều này khiến doanh nghiệp không chớp được cơ hội kinh doanh, vì vậy doanh nghiệp rất ái ngại khi phải thực hiện dự án từ ban đầu và bắt buộc phải chuyển sang một hình thức khác đó là mua các dự án đã có sẵn hồ sơ, xong hết các thủ tục giấy phép xây dựng, nhưng việc này lại làm gia tăng không nhỏ chi phí của doanh nghiệp, dẫn đến giá thành sản xuất cao, khó cạnh tranh”.

Để doanh nhân được tiếp thêm động lực, ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vietravel cho rằng, khi Nhà nước xây dựng thể chế và ban hành các cơ chế, cần có sự chuyển hóa, để làm sao áp dụng vào thực tiễn sẽ thật sự mang lại hiệu quả.

“Hiệu quả của các chính sách ban hành được đo bằng tốc độ đưa ra thị trường - nếu tốc độ chậm hoặc dậm chân tại chỗ thì coi như chính sách đó bỏ đi. Tôi lấy thí dụ, chúng ta đã có rất nhiều các gói tín dụng cho vay hỗ trợ doanh nghiệp trị giá hàng chục, hàng trăm nghìn tỷ nhưng tỷ lệ giải ngân rất thấp, chỉ đạt vài phần trăm, các doanh nghiệp không thể tiếp cận được vì quy trình, thủ tục, điều kiện khắt khe. Điều này có nghĩa là chúng ta chưa thể chế hóa được chính sách đó, để nó giúp ích cho doanh nghiệp, doanh nhân một cách tốt nhất”, ông Kỳ nhấn mạnh.

Cho rằng doanh nghiệp, doanh nhân hiện nay vẫn còn bị hạn chế khi tiếp cận với các nguồn lực, ông Đỗ Vinh Quang, Phó Chủ tịch HĐQT T&T Group đề nghị, tiếp tục hoàn thiện thể chế, loại bỏ rào cản để doanh nghiệp tư nhân tiếp cận một cách công bằng các nguồn lực đất đai, tín dụng, chính sách, hạ tầng. Xây dựng cơ chế ưu đãi vốn trung và dài hạn, đặc biệt là những ngành có vai trò động lực, đòi hỏi vốn lớn và dài hơi như hàng không, logictic, năng lượng, hạ tầng. Đẩy mạnh chuyển đổi số, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, thời gian khi tiếp cận thông tin, làm thủ tục đầu tư, đất đai, xây dựng....

Để cộng đồng doanh nhân vững mạnh, cần thúc đẩy mạnh mẽ khu vực kinh tế tư nhân bứt phá, theo TS Lê Trường Sơn, Hiệu trưởng Trường Đại học Luật, TP Hồ Chí Minh, cải cách thể chế luôn là chìa khóa then chốt để tháo gỡ các rào cản pháp lý, qua đó bảo đảm quyền sở hữu tài sản của tư nhân, quyền tự do kinh doanh và sự bình đẳng giữa các doanh nghiệp cũng như tạo lập môi trường cạnh tranh công bằng, để các doanh nghiệp, doanh nhân cùng phát triển. Một khi thể chế được kiến tạo, doanh nhân sẽ có động lực để phát triển mạnh mẽ và khai phóng một cách tốt nhất sức mạnh nội sinh.

Trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, doanh nhân Việt Nam cần tiếp tục phát huy tinh thần tự lực, tự chủ để có những bước tiến dài hơn, xa hơn cũng như đề cao trách nhiệm với sự phát triển kinh tế đất nước. Cộng đồng doanh nhân vững mạnh chính là yếu tố then chốt để xây dựng nền kinh tế tự lực, tự cường .

Tuy nhiên, một lần nữa cũng phải nhắc lại rằng, sự đồng hành của Nhà nước cùng doanh nghiệp, doanh nhân là rất quan trọng, trên cơ sở cải cách thể chế, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi để doanh nhân mạnh dạn mở mang các ngành nghề, lĩnh vực mới. Đã đến lúc cần đẩy mạnh thực hiện công - tư kiến quốc – Nhà nước và doanh nhân cùng nhau gánh vác trách nhiệm xây dựng đất nước, phát triển kinh tế. Doanh nghiệp khó khăn, có Nhà nước tháo gỡ, hỗ trợ kịp thời. Cơ chế xin - cho không còn là rào cản sự phát triển của doanh nghiệp. Chỉ khi làm được như vậy, đội ngũ doanh nhân sẽ được chắp thêm cánh để vươn cao, vươn xa và góp phần quan trọng vào việc “định vị” nền kinh tế Việt Nam trong xu hướng hội nhập toàn cầu.

Lê Thanh/VOV.VN