Kiến tạo môi trường thuận lợi cho khoa học công nghệ, khơi nguồn sáng tạo

Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Huỳnh Thành Đạt phát biểu tại Hội nghị - Ảnh: VGP/TG

Ngày 21/8, tại Hải Phòng, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ Khoa học và Công nghệ, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) và Thành ủy Hải Phòng phối hợp tổ chức Hội nghị “Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam”.

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh, thế giới đang bước vào kỷ nguyên số với tốc độ phát triển chưa từng có. Trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, Internet vạn vật, blockchain… đang tái định hình phương thức sản xuất, mô hình quản trị, lối sống và cách thức phát triển.

Các quốc gia đi trước đã và đang tận dụng triệt để KHCN và đổi mới sáng tạo như nguồn lực trung tâm, động lực then chốt cho phát triển. Trong khi đó, Việt Nam dù đã đạt nhiều thành tựu sau gần 40 năm đổi mới, vẫn còn đối diện không ít khó khăn như năng suất lao động còn thấp, năng lực tiếp thu công nghệ của doanh nghiệp hạn chế, liên kết “Nhà nước – Nhà trường – Doanh nghiệp” chưa chặt chẽ, nhân lực chất lượng cao thiếu hụt.

“Trong bối cảnh đó, Việt Nam cần một chiến lược đột phá, không chỉ về công nghệ, mà còn về tư duy, thể chế và nguồn lực”, ông Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh.

Theo ông Huỳnh Thành Đạt, Nghị quyết số 57-NQ/TW đã xác định rõ KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực chủ đạo để đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững, hiện thực hóa khát vọng đến năm 2045 Việt Nam trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Cùng với đó, Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025 là bước tiến lớn về thể chế, tạo hành lang pháp lý thuận lợi, mở ra cơ chế, chính sách tài chính đột phá, khuyến khích mạnh mẽ đầu tư, nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới, đặc biệt trong các lĩnh vực ưu tiên. Đây chính là nền tảng để kiến tạo môi trường thuận lợi, khơi dậy sáng tạo trong toàn xã hội.

Ông Lê Ngọc Châu, Chủ tịch UBND TP. Hải Phòng phát biểu tại Hội nghị - Ảnh: VGP/TG

Điểm sáng đổi mới sáng tạo địa phương

Từ góc độ địa phương, ông Lê Ngọc Châu, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP. Hải Phòng cho biết, Thành phố nhận thức sâu sắc ý nghĩa của Nghị quyết 57 – một trong 4 nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị, được coi là “bộ tứ trụ cột” trong giai đoạn phát triển mới.

Thực hiện Nghị quyết này, Hải Phòng đã ban hành đầy đủ các kế hoạch, cơ chế, thành lập Ban Chỉ đạo phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đến nay, Thành phố đã đạt được những kết quả bước đầu đáng khích lệ như: Đứng thứ 3 cả nước về Chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII); triển khai mạnh mẽ hạ tầng số, phủ sóng 4G toàn thành phố, thử nghiệm 5G tại các khu công nghiệp; hoàn thành kết nối cơ sở dữ liệu đất đai, dân cư, giáo dục...

Hải Phòng hiện có 76 doanh nghiệp khoa học công nghệ, hơn 1.400 doanh nghiệp công nghệ số, gần 9.000 doanh nghiệp vừa và nhỏ ứng dụng nền tảng số, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh.

“Thành phố đang triển khai Khu đô thị công nghệ trị giá 13.000 tỷ đồng, diện tích hơn 86 ha và nhiều thỏa thuận hợp tác quốc tế, khẳng định quyết tâm trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, khoa học - công nghệ biển của quốc gia”, ông Lê Ngọc Châu cho biết.

Hải Phòng sẽ tiếp tục đồng hành cùng các ban, bộ, ngành, giới khoa học và cộng đồng doanh nghiệp trong việc kiến tạo môi trường thuận lợi cho đổi mới sáng tạo, thúc đẩy nghiên cứu - chuyển giao công nghệ, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, mở rộng hợp tác quốc tế...

Phong trào sáng tạo lan tỏa mạnh mẽ

Chia sẻ tại Hội nghị, TSKH. Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Chủ tịch Quỹ VIFOTEC cho biết, Nghị quyết 57 đã nhấn mạnh việc mở rộng đa dạng các hình thức tôn vinh, biểu dương, khen thưởng kịp thời, xứng đáng các nhà khoa học, nhà sáng chế, các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có thành tích trong phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Trong nhiều năm qua, Liên hiệp các Hội Khoa học kỹ thuật Việt Nam, Quỹ VIFOTEC đã duy trì tổ chức Giải thưởng Sáng tạo KH&CN Việt Nam, Hội thi sáng tạo kỹ thuật toàn quốc và Cuộc thi sáng tạo dành cho thanh thiếu niên, nhi đồng, góp phần thúc đẩy phong trào nghiên cứu, sáng tạo trong nhân dân.

Trải qua 33 năm, Quỹ VIFOTEC đã tổ chức 29 lần Giải thưởng, 17 lần Hội thi, 20 lần Cuộc thi, vinh danh hàng nghìn công trình khoa học có giá trị ứng dụng cao, nhiều công trình đạt giải quốc tế.

Theo ông Phan Xuân dũng, việc tổ chức tôn vinh và trao giải cho các nhà khoa học, các nhà sáng tạo có công trình nghiên cứu xuất sắc, có tính ứng dụng cao sẽ khuyến khích, tạo nên niềm tự hào cho các nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu, tìm tòi, sáng tạo đóng góp vào sự phát triển của KH&CN, từ đó tạo động lực để họ tiếp tục cống hiến.

Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy đã chia sẻ những nội dung chính của Luật Khoa học, Công nghệ và đổi mới sáng tạo năm 2025 cũng như các cơ chế, chính sách tài chính đột phá và danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược, nhằm gợi mở cho các địa phương trong định hình phát triển KHCN.

Hội nghị không chỉ là dịp cập nhật chính sách, mà còn là diễn đàn để các địa phương, nhà khoa học, doanh nghiệp trao đổi thẳng thắn, chia sẻ kinh nghiệm, xác định trọng tâm hành động cho từng ngành, từng lĩnh vực. Đây là bước đi quan trọng trong kiến tạo môi trường thuận lợi, đưa KHCN và đổi mới sáng tạo trở thành nguồn lực phát triển của Việt Nam.

Thu Giang