Kiên quyết thay người nếu giải ngân vốn đầu tư công không đạt

Dự án Nâng cấp, sửa chữa tuyến đường ĐT 721, xã Đạ Huoai chậm tiến độ xuất phát từ năng lực nhà thầu yếu kém

Hàng chục chủ đầu tư giải ngân dưới mức trung bình

Năm 2025, tổng vốn đầu tư công của Lâm Đồng là 18.600 tỷ đồng. Đến hết tháng 9/2025, toàn tỉnh thực hiện giải ngân là 5.254 tỷ đồng, đạt 28,2% kế hoạch. Với kết quả này, Lâm Đồng là một trong những địa phương có tỷ lệ giải ngân vốn thuộc nhóm thấp cả nước.

Theo Sở Tài chính, tỷ lệ giải ngân vốn thấp, ngoài những nguyên nhân khách quan, còn xuất phát từ sự chủ quan của các đơn vị trong quá trình thực hiện. Đó là sự phối hợp chưa thực sự chặt chẽ giữa các sở, ngành, địa phương trong tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Sự thiếu trách nhiệm trong công tác giải phóng mặt bằng (GPMB). Nhiều trường hợp nhà thầu thiếu năng lực dẫn đến chậm trong triển khai công trình, dự án.

Đến thời điểm này, Lâm Đồng có 27 chủ đầu tư đang có tỷ lệ giải ngân dưới mức trung bình toàn tỉnh. Thậm chí, tỷ lệ giải ngân của một số đơn vị đang giẫm chân tại chỗ như: Trung tâm Y tế khu vực Đức Trọng giải ngân 0%; Bệnh viện II Lâm Đồng 0%; Đoàn Thanh niên 0%. Nhiều chủ đầu tư “giữ” số vốn lớn, nhưng tỷ lệ giải ngân cũng không mấy khả quan như: Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng số 1 đạt 5,4%; Trường Cao đẳng Cộng đồng Đắk Nông đạt 1,3%; Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực Gia Nghĩa đạt 9,6%…

Khi phân tích về tỷ lệ giải ngân đạt thấp, một số chủ đầu tư lý giải do vướng GPMB. Trong đó, nút thắt là chậm trễ trong quá trình xác định giá đất. “Năm 2025, đơn vị được giao hơn 240 tỷ đồng, nhưng mới giải ngân đạt 9,6%. Nguồn vốn này chủ yếu phục vụ GPMB 2 dự án: Dự án Di dời, tái định cư cho 212 hộ dân ở trung tâm Gia Nghĩa và dự án Đường Tôn Đức Thắng. Tất cả các bước, ban đã hoàn thiện, chỉ còn vướng xác định giá đất cụ thể”, Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực Gia Nghĩa Vũ Tá Vượng lý giải.

Chưa quyết liệt trong giải phóng mặt bằng

Một trong những nguyên nhân dẫn đến tỷ lệ giải ngân thấp là vướng GPMB. Tuy nhiên, lãnh đạo tỉnh chỉ ra rằng, trong GPMB, ngoài yếu tố khách quan, sự chủ quan trong quá trình thực hiện vẫn là yếu tố then chốt.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Võ Ngọc Hiệp kiểm tra tiến độ dự án Nâng cấp, sửa chữa quốc lộ 28B. Ảnh: Đức Hùng

Thời gian qua, lãnh đạo UBND tỉnh Lâm Đồng rất quyết liệt trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo về GPMB. Thậm chí, nhiều lần đích thân Chủ tịch và các Phó Chủ tịch UBND tỉnh đã gặp gỡ, vận động trực tiếp các hộ dân bị ảnh hưởng trong vùng dự án. Tuy nhiên, kết quả thực hiện vẫn chưa được như kỳ vọng.

Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Mười khẳng định: “Công tác phối hợp giữa các sở, ngành, chủ đầu tư còn chưa chặt chẽ. Nhiều vấn đề không chịu khó trao đổi, để tháo gỡ vướng mắc đến kết quả cuối cùng”. Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh, GPMB tất cả vì đầu tư công, phục vụ người dân, không trục lợi cá nhân. Vậy tại sao cứ để câu chuyện GPMB kéo dài mãi. Điều đó chứng tỏ các địa phương, đơn vị liên quan đã làm hết trách nhiệm hay chưa?

Liên quan đến vấn đề này, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Hồng Hải chỉ rõ: GPMB liên quan rất lớn đến nhiệm vụ của Trung tâm Phát triển quỹ đất và các địa phương. Trong quá trình thực hiện, các đơn vị này vẫn chưa làm hết trách nhiệm. Phó Chủ tịch UBND tỉnh lấy ví dụ: đối với dự án Cao tốc Bảo Lộc - Liên Khương, đích thân lãnh đạo tỉnh đã làm việc cụ thể với từng xã, phường và yêu cầu địa phương cam kết hoàn thành kiểm kê, xác định giá đất để GPMB. Cam kết đã rõ thời gian, nhưng kết quả các xã, phường thực hiện lại rất thấp. Việc kiểm kê chưa hoàn thiện, dẫn đến không xây dựng được giá đất nên không có cơ sở để bồi thường GPMB.

Không riêng gì dự án Cao tốc Bảo Lộc - Liên Khương, mà việc phối hợp nửa vời còn là tình trạng chung trong quá trình triển khai, thực hiện nhiều công trình, dự án trên toàn tỉnh. Tại nhiều địa phương vẫn còn tình trạng một quả bóng cứ “đá qua, chuyền lại”, không đi đến kết quả cuối cùng.

Theo Sở Tài chính Lâm Đồng, trong tổng nguồn vốn đầu tư công năm 2025, có trên 10.800 tỷ đồng bố trí cho khoảng 45 dự án, công trình trọng điểm. Tuy nhiên, đến nay, tỷ lệ giải ngân các công trình này mới chỉ đạt 8,12%. Nguyên nhân phần lớn là do các công trình, dự án vướng GPMB.

Tránh tình trạng “một xin trả, hai xin chuyển” vốn

Trước tình trạng giải ngân vốn thấp, nhiều ban quản lý đầu tư xây dựng trên địa bàn Lâm Đồng đã xin điều chuyển giảm vốn. Theo thống kê của Sở Tài chính, tổng nguồn vốn Trung ương, địa phương mà các đơn vị đề xuất điều chuyển gần 1.500 tỷ đồng.

Theo lãnh đạo Sở Tài chính, việc điều chuyển vốn chỉ giải quyết được vấn đề tăng tỷ lệ giải ngân cho các ban. Còn xét về tổng thể, vẫn không làm tăng tỷ lệ giải ngân đầu tư công toàn tỉnh. “Nguồn vốn các ban xin trả về đều nằm trong tổng vốn đầu tư công toàn tỉnh. Nếu không tìm được địa chỉ các công trình, dự án bổ sung vốn, rất khó tăng tỷ lệ giải ngân. Do vậy, khi các ban xin điều chuyển vốn cần tham mưu, đề xuất địa chỉ nhận nguồn”, Giám đốc Sở Tài chính Phan Thế Hanh cho biết.

Liên quan đến việc điều chuyển vốn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Mười khẳng định: “Hiện nay, vẫn còn tình trạng không giải ngân được cứ “một xin trả, hai xin chuyển” vốn. Thời gian tới, nếu cá nhân nào không làm được, tỉnh kiên quyết thay người. Chúng ta cứ thẳng thắn nhận trách nhiệm với nhau, không nể nang, né tránh”.

Nhằm khắc phục tình trạng giải ngân vốn đầu tư công đạt thấp, mới đây, Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Mười đã giao 6 Phó Chủ tịch UBND tỉnh làm tổ trưởng các tổ công tác, trực tiếp kiểm tra, đôn đốc tiến độ thực hiện kế hoạch vốn năm 2025. Sau mỗi đợt kiểm tra, các tổ công tác có trách nhiệm báo cáo kết quả về Chủ tịch UBND tỉnh và Sở Tài chính. Qua thực tiễn, các tổ đề xuất Chủ tịch UBND tỉnh xử lý trách nhiệm người đứng đầu các sở, ngành, địa phương, chủ đầu tư để xảy ra chậm tiến độ, giải ngân thấp hoặc ảnh hưởng chất lượng công trình.

Nhiều dự án lớn trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng vướng GPMB nên chậm tiến độ

Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Mười khẳng định, giải ngân vốn đầu tư công không còn đường lùi. Nhất là các ban quản lý dự án phải linh hoạt trong tìm giải pháp tháo gỡ vướng mắc. Vì các đơn vị hiện nắm số vốn đầu tư công rất lớn. Sở Tài chính phải có “nghệ thuật” làm sao điều chuyển vốn linh hoạt. Các sở, ngành, đơn vị phối hợp với nhau, cùng quyết tâm làm xuyên ngày, xuyên đêm, xuyên cả thứ bảy, chủ nhật để đẩy nhanh tiến độ. “Mỗi dự án cần có kế hoạch cụ thể từng ngày, từng tuần mới giải quyết được vấn đề. Nếu không quyết tâm, không quyết liệt, không tăng ca, tăng kíp, sẽ không bao giờ đạt kế hoạch”, Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Mười nhấn mạnh.

Nguyễn Lương - Dương Phong .