Kiến nghị khởi tố hình sự các doanh nghiệp cố tình trốn đóng bảo hiểm xã hội

Ảnh minh họa.

Bộ Tài chính đã trả lời kiến nghị của cử tri TP. Hà Nội gửi đến trước Kỳ họp thứ 10, Quốc hội Khóa XV liên quan đến lĩnh vực bảo hiểm xã hội.

Theo đó, cử tri đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ, ngành có liên quan kiểm tra, xử lý nghiêm các doanh nghiệp hiện vẫn nợ, trốn đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động, gây thiệt hại cho người lao động và ảnh hưởng nghiêm trọng đến quỹ bảo hiểm.

Về nội dung này, Bộ Tài chính cho biết thời gian qua, Bộ đã chỉ đạo Bảo hiểm xã hội Việt Nam quyết liệt triển khai nhiều giải pháp để hạn chế tình trạng chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo đảm quyền lợi của người lao động, qua đó tỷ lệ chậm đóng bảo hiểm xã hội trên số phải thu đã giảm qua từng năm.

Nếu năm 2021, số tiền chậm đóng bảo hiểm xã hội chiếm 3,05% số phải thu, thì đến năm 2024, số tiền chậm đóng bảo hiểm xã hội chỉ còn chiếm 2,59% số phải thu. Dự kiến năm 2025, số tiền chậm đóng bảo hiểm xã hội chỉ chiếm khoảng 2,55% số phải thu.

Tuy nhiên, như ý kiến cử tri phản ánh, hiện vẫn còn một bộ phận doanh nghiệp chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội, làm ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của người lao động.

Để từng bước giải quyết tình trạng này, ngày 29/6/2024, Quốc hội đã thông qua Luật Bảo hiểm xã hội 2024 (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025).

Ngày 16/10/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 274/2025/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về chậm đóng, trốn đóng (có hiệu lực thi hành kể từ ngày 30/11/2025). Trong đó đã làm rõ về các hành vi chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội, và tăng cường mạnh hơn nữa chế tài xử lý các hành vi này nhằm bảo vệ tối đa quyền lợi của người lao động.

Hiện nay, Bộ Tài chính đang khẩn trương hoàn thiện dự thảo để ban hành Thông tư quy định quy trình kiểm tra chuyên ngành lĩnh vực bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế, trong đó có quy định thực hiện kiểm tra từ xa khi phát hiện các hành vi, dấu hiệu chậm đóng, trốn đóng.

Đây vừa là một bước cải cách hành chính trong công tác kiểm tra, vừa là giải pháp triển khai thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong quản lý, vừa đáp ứng tính kịp thời trong xử lý vi phạm của doanh nghiệp, hạn chế tình trạng chậm đóng, trốn đóng kéo dài.

Thời gian tới Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tham mưu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy thị trường trong nước, hỗ trợ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, đảm bảo nguồn lực phát triển để góp phần tuân thủ trách nhiệm tham gia bảo hiểm xã hội cho người lao động.

Đồng thời, sẽ tiếp tục chỉ đạo Bảo hiểm xã hội Việt Nam đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức của chủ doanh nghiệp và người lao động trong việc chấp hành pháp luật về bảo hiểm xã hội, đặc biệt là nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lý khi doanh nghiệp chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 và Bộ luật Hình sự.

Đồng thời, Bảo hiểm xã hội Việt Nam thường xuyên đôn đốc người sử dụng lao động đóng tiền bảo hiểm xã hội cho người lao động theo quy định của pháp luật. Hàng tháng, thống kê, rà soát, gửi thông báo đến từng đơn vị, doanh nghiệp có số tiền chậm đóng và thực hiện các biện pháp, giải pháp đôn đốc, thu hồi tiền chậm đóng với từng đơn vị.

Cơ quan Bảo hiểm xã hội cũng chủ động phối hợp với cơ quan Thuế, Nội vụ, Công an và Ủy ban nhân dân các cấp để chia sẻ dữ liệu, chủ động theo dõi nắm bắt việc chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội của doanh nghiệp; kịp thời kiểm tra, áp dụng các biện pháp khắc phục, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm khi doanh nghiệp chậm đóng, trốn đóng theo quy định tại Nghị định số 274/2025/NĐ-CP của Chính phủ và các quy định pháp luật khác có liên quan.

Chuyển hồ sơ, kiến nghị khởi tố theo quy định tại Điều 216 Bộ luật Hình sự đối với các doanh nghiệp cố tình trốn đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động, tạo sự răn đe đối với các doanh nghiệp chưa có ý thức chấp hành tốt pháp luật về bảo hiểm xã hội.

Ngoài các giải pháp trên, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục chỉ đạo Bảo hiểm xã hội Việt Nam và các đơn vị liên quan thuộc Bộ rà soát, phát hiện các vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện chính sách an sinh xã hội để nghiên cứu, điều chỉnh hoặc tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật trong xử lý vi phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội nói chung, và chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội nói riêng.

Qua đó, nhằm tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội, hướng tới xây dựng hệ thống an sinh xã hội vững chắc, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động.

Phúc Minh