Kiến nghị của CQĐT và việc bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng

Điểm danh các “trùm” buôn lậu vàng

Trong số các trùm buôn lậu vàng bị 'lộ sáng' thời gian qua phải kể đến 'bà trùm' Nguyễn Thị Hóa (SN 1970, sống tại khu vực biên giới Việt Nam - Lào). Theo Cơ quan CSĐT Bộ Công an, từ đầu năm 2022, do có nhu cầu mua vàng nguyên liệu để chế tác, kinh doanh, các chủ tiệm vàng ở Hà Nội đã móc nối với bà Hóa để đặt mua vàng lậu.

Theo đơn đặt hàng của các tiệm vàng ở Hà Nội, bà Hóa cùng đồng bọn đã thiết lập, điều hành đường dây buôn lậu 310kg vàng (tổng trị giá hơn 454 tỷ đồng) từ Lào về Việt Nam.

"Bà trùm" Nguyễn Thị Hóa và các đồng phạm. Ảnh: Công an cung cấp

Còn ở phía Nam, cơ quan chức năng cũng “tóm” được các “trùm" buôn lậu vàng. Họ mua vàng từ Campuchia, đưa về Việt Nam tiêu thụ. Gần đây nhất, VKSND Tối cao ban hành cáo trạng truy tố các bị can trong 2 dường dây buôn lậu vàng từ Campuchia về Việt Nam để bán cho các chủ tiệm vàng và đầu mối bán vàng trong nước.

Theo cáo trạng, từ 6-17/12/2024, các đối tượng tại Tây Ninh, An Giang, Cà Mau và TPHCM đã móc nối, tổ chức 2 đường dây buôn lậu 113 kg vàng trị giá hơn 252 tỷ đồng từ Campuchia về Việt Nam tiêu thụ nhằm thu lợi bất chính.

Trước tình trạng buôn lậu vàng xuyên biên giới gia tăng, sau khi hoàn tất kết luận điều tra vụ án Nguyễn Thị Hóa và đồng phạm, CQĐT Bộ Công an đã đưa ra những kiến nghị đáng lưu ý.

Theo CQĐT, từ năm 2012, NHNN chỉ cấp giấy phép nhập khẩu vàng nguyên liệu để tái xuất sản phẩm cho 11 doanh nghiệp kinh doanh vàng có hợp đồng gia công vàng trang sức, mỹ nghệ với nước ngoài và giấy phép nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất/gia công vàng trang sức mỹ nghệ cho 20 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

NHNN không cấp phép nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ cho doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ và doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài trong lĩnh vực khai thác vàng; không cấp phép cho tổ chức, cá nhân nào sản xuất vàng miếng.

Cơ quan điều tra Bộ Công an kiến nghị NHNN khẩn trương tham mưu Chính phủ sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP theo hướng cấp phép cho doanh nghiệp đủ điều kiện được nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh vàng nguyên liệu, đảm bảo cung ứng vàng cho thị trường.

Đồng thời tăng cường các biện pháp quản lý, giám sát, nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý để đáp ứng nhu cầu vàng cho người dân; ngăn chặn hoạt động đầu cơ, buôn lậu.

'Lối mở' xóa cơ chế độc quyền

Mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 232/2025 sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định số 24/2012 của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Theo đó, xóa bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng.

Nghị định mới sửa đổi, bổ sung Điều 14 Nghị định 24/2024/NĐ-CP như sau: NHNN cấp hạn mức hàng năm và giấy phép từng lần cho doanh nghiệp, NH thương mại đủ điều kiện để xuất khẩu, nhập khẩu vàng miếng; Hạn mức hàng năm và giấy phép từng lần cho doanh nghiệp, NH thương mại đủ điều kiện để nhập khẩu vàng nguyên liệu.

Căn cứ vào mục tiêu chính sách tiền tệ và cung - cầu vàng trong từng thời kỳ, NHNN cấp giấy phép nhập khẩu vàng nguyên liệu cho doanh nghiệp đủ điều kiện và cấp giấy phép xuất khẩu vàng nguyên liệu cho doanh nghiệp có giấy phép khai thác vàng theo quy định…

Doanh nghiệp kinh doanh vàng có hợp đồng gia công vàng trang sức, mỹ nghệ với nước ngoài sẽ được NHNN xem xét cấp giấy phép tạm nhập vàng nguyên liệu để tái xuất sản phẩm khi đáp ứng một số điều kiện như:

Có Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ do NHNN cấp; Nhu cầu nhập khẩu vàng nguyên liệu phù hợp với hợp đồng gia công vàng trang sức, mỹ nghệ với nước ngoài.

Vẫn theo Nghị định 232/2025 sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định số 24/2012 của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, hàng năm, NHNN sẽ xem xét cấp giấy phép nhập khẩu vàng nguyên liệu cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, căn cứ vào năng lực sản xuất và báo cáo tình hình xuất khẩu vàng trang sức, mỹ nghệ của năm trước (nếu có) khi đáp ứng được một số điều kiện bắt buộc như:

Là doanh nghiệp có đăng ký hoạt động sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ; Nhu cầu nhập khẩu vàng nguyên liệu phù hợp với hợp đồng gia công vàng trang sức, mỹ nghệ.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quy định hồ sơ, thủ tục cấp giấy phép xuất khẩu, nhập khẩu vàng và thời hạn của giấy phép xuất khẩu, nhập khẩu vàng.

T.Nhung