Kiểm toán nhà nước thực hiện hiệu quả các Nghị quyết về giám sát chuyên đề, chất vấn

Quang cảnh Phiên họp thứ 49, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 23/9. Ảnh: quochoi.vn

Sáng 23/9, tiếp tục Phiên họp thứ 49, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét các báo cáo của thành viên Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tổng Kiểm toán nhà nước về việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề, chất vấn. Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn và Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Trần Minh Khương tham dự Phiên họp.

Chú trọng hoàn thiện hệ thống pháp luật và nâng cao chất lượng kiểm toán

Tại Báo cáo kết quả thực hiện các nghị quyết của Quốc hội khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề, chất vấn gửi đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội, KTNN cho biết, KTNN được giao thực hiện nhiệm vụ tại các nghị quyết, bao gồm:

Căn cứ các nhiệm vụ được giao tại các Nghị quyết trên, KTNN đã quán triệt, triển khai thực hiện, đặc biệt là các Nghị quyết liên quan đến lĩnh vực kiểm toán việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công; cụ thể hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công.

Đồng thời, thường xuyên rà soát, xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật về KTNN, Chuẩn mực KTNN và các văn bản liên quan đến hoạt động kiểm toán; đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật về KTNN.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phát biểu kết luận Phiên họp. Ảnh: quochoi.vn

Đặc biệt, KTNN đã xây dựng kế hoạch kiểm toán trung hạn, kế hoạch kiểm toán năm và phương án tổ chức kiểm toán khoa học, hiệu quả, bám sát các mục tiêu Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030; tập trung kiểm toán những vấn đề “nóng” được dư luận xã hội, Quốc hội và cử tri quan tâm; các lĩnh vực dễ phát sinh rủi ro, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực như đất đai, tài nguyên khoáng sản… Chủ động phối hợp tốt với các cơ quan thanh tra, kiểm tra để xử lý các chồng chéo, trùng lặp phát sinh ngay từ khâu xây dựng, ban hành kế hoạch kiểm toán và trong quá trình tổ chức thực hiện kiểm toán.

Chất lượng kiểm toán ngày càng được nâng cao. KTNN công khai kịp thời, đầy đủ kết quả kiểm toán, kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán theo đúng quy định; cung cấp kịp thời báo cáo kiểm toán, hồ sơ, tài liệu cho các cơ quan của Quốc hội, cơ quan nhà nước có thẩm quyền phục vụ công tác kiểm tra, điều tra, giám sát.

Với nhiều giải pháp đồng bộ trong công tác tổ chức triển khai, KTNN chỉ rõ, việc thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề, chất vấn đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ.

Theo đó, thông qua hoạt động kiểm toán, KTNN đã kịp thời phát hiện các sai phạm, những hành vi phạm tham ô, lãng phí, kém hiệu quả trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công, đất đai của các đơn vị được kiểm toán; đặc biệt là kiến nghị sửa đổi những kẽ hở trong cơ chế, chính sách dễ dẫn đến tham nhũng, lãng phí; đồng thời, đã kịp thời phát hiện, kiến nghị với các cơ quan có thẩm quyền xử lý nhiều vụ việc có dấu hiệu tham nhũng, lãng phí…

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình trình bày Báo cáo thẩm tra. Ảnh: quochoi.vn

Đổi mới để nâng cao hiệu lực, hiệu quả, chất lượng kiểm toán

Trên cơ sở những kết quả đã đạt được, để tiếp tục thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao tại các Nghị quyết của Quốc hội, KTNN xác định một số giải pháp chủ yếu, trọng tâm sau:

Một là, thường xuyên, liên tục bám sát chỉ đạo của Trung ương Đảng, các nghị quyết, yêu cầu của Quốc hội để tổ chức hoạt động kiểm toán hiệu quả; đổi mới nội dung, phương pháp kiểm toán nhằm nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả và chất lượng hoạt động kiểm toán. Nâng cao chất lượng xây dựng kế hoạch kiểm toán; quan tâm lựa chọn kiểm toán các lĩnh vực có nhiều nguy cơ tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, những vấn đề “nóng” được dư luận xã hội và cử tri quan tâm; tập trung phát hiện những bất cập trong cơ chế, chính sách để kiến nghị với Đảng, Nhà nước hoàn thiện đồng bộ hệ thống pháp luật.

Đồng thời, đẩy mạnh kiểm toán hoạt động, kiểm toán chuyên đề, tập trung vào lĩnh vực có nguy cơ cao về lãng phí nguồn lực như tài nguyên khoáng sản, đất đai, mua sắm trang thiết bị, đầu tư xây dựng; chú trọng nâng cao chất lượng ý kiến về dự toán ngân sách, phương án phân bổ ngân sách, ý kiến về chủ trương đầu tư các dự án quan trọng quốc gia để phòng ngừa lãng phí ngay từ ban đầu.

Hai là, tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý đầy đủ, đồng bộ cho tổ chức và hoạt động của KTNN, trọng tâm là rà soát, sửa đổi, bổ sung Luật KTNN, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật KTNN, quy trình kiểm toán, hồ sơ kiểm toán... Trong đó, việc sửa đổi các quy định phải đảm bảo phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp và các quy định mới của Luật Ngân sách nhà nước năm 2025; nâng cao chất lượng xây dựng các đề cương hướng dẫn kiểm toán đối với lĩnh vực kiểm toán mới để triển khai thống nhất trong toàn Ngành nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả kiểm toán; triển khai Kế hoạch thực hiện Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030.

Ba là, tăng cường kiểm toán tổng hợp nhằm đánh giá các cơ chế, chính sách để kịp thời phát hiện, kiến nghị sửa đổi, bổ sung các văn bản, quy định về quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công có nội dung không phù hợp với quy định của Nhà nước và thực tiễn.

Bốn là, đẩy mạnh công khai kết quả kiểm toán, kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán, đặc biệt là công khai các vụ việc lãng phí và trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan, tạo áp lực và tác động mạnh mẽ mang tính hiệu ứng, tạo dư luận xã hội rộng rãi để cùng tham gia vào quá trình giám sát hoạt động của các đơn vị trong việc quản lý, sử dụng nguồn lực đầu tư công, góp phần tích cực vào công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Năm là, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, đẩy mạnh việc nghiên cứu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào hoạt động kiểm toán, công khai kết quả kiểm toán và theo dõi thực hiện kiến nghị kiểm toán; đẩy mạnh truy cập, kết nối, khai thác thông tin, dữ liệu từ các cơ sở dữ liệu của đơn vị được kiểm toán. Đồng thời, tiếp tục chú trọng đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, nâng cao năng lực của kiểm toán viên; tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát hoạt động kiểm toán...

Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn phát biểu. Ảnh: quochoi.vn

Đẩy mạnh theo dõi, đôn đốc thực hiện kiến nghị kiểm toán

Thẩm tra các báo cáo của thành viên Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tổng Kiểm toán nhà nước, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình nêu rõ, chất lượng, hiệu quả hoạt động kiểm toán được nâng cao, có sự chuyển biến về tư duy, cách làm và tăng cường ứng dụng công nghệ; việc công khai thông tin kết quả kiểm toán được thực hiện với nhiều hình thức; việc phối hợp trong hoạt động giám sát của Quốc hội được tăng cường.

Trao đổi thêm ý kiến, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cũng đánh giá cao các kết quả kiểm toán, kiến nghị kiểm toán. Tuy nhiên, điều mà Lãnh đạo Ủy ban còn trăn trở là kiến nghị của KTNN rất đúng, rất trúng, nhưng hiệu lực thực thi vẫn chưa được như mong muốn.

Do đó, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị KTNN cần đánh giá thêm để có giải pháp đối với vấn đề này, chẳng hạn như tới đây sửa Luật KTNN có thể nghiên cứu bổ sung thêm các quy định để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hơn nữa việc thực hiện kiến nghị kiểm toán trong thời gian tới.

Tiếp thu các ý kiến của cơ quan thẩm tra và cơ quan của Quốc hội, Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết, trong nhiệm kỳ này, KTNN đặc biệt quan tâm đến việc theo dõi, đôn đốc thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán, nhất là sau phiên giải trình trước Ủy ban Kinh tế và Tài chính (tháng 9/2024).

Theo lãnh đạo KTNN, so với giai đoạn trước, hiện nay, tỷ lệ thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán về lĩnh vực tài chính đã tăng lên xấp xỉ 90% ngay sau năm liền kề năm kiểm toán, tức tăng so với thời kỳ trước khoảng 18 - 20%. Dù vậy, KTNN cũng đánh giá kết quả này cần tiếp tục được cải thiện hơn nữa để đáp ứng với yêu cầu của Quốc hội và cử tri.

Tổng Kiểm toán nhà nước cho biết, KTNN đã đề ra các giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng báo cáo kiểm toán, đặc biệt là chất lượng các kết luận, kiến nghị, để làm sao cho các đơn vị được kiểm toán “tâm phục khẩu phục”. Phương châm, yêu cầu trong hoạt động kiểm toán của KTNN là “chất lượng, chất lượng hơn và chất lượng hơn nữa”.

Theo Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn, sự quan tâm của người đứng đầu bộ, ngành, địa phương đóng vai trò rất quan trọng đối với việc thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán. Thực tế qua theo dõi của KTNN, những đơn vị nào người đứng đầu sát sao, quan tâm đến công tác thực hiện kết luận, kiến nghị của KTNN thì đơn vị đó làm rất tốt, đạt tỷ lệ thực hiện cao.

Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn và Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Trần Minh Khương tại Phiên họp. Ảnh: quochoi.vn

Lãnh đạo KTNN cũng cho biết thêm, sau khi phát hành báo cáo kiểm toán, Tổng Kiểm toán nhà nước luôn có văn bản gửi cho người đứng đầu các bộ, ngành, địa phương, đề nghị người đứng đầu chỉ đạo làm rõ các sai phạm của các cá nhân, tổ chức đã được KTNN chỉ ra thông qua hoạt động kiểm toán và có biện pháp xử lý.

Kết luận Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đánh giá cao sự nỗ lực, tích cực, nghiêm túc, trách nhiệm của Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, KTNN trong việc triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề, chất vấn. Báo cáo cho thấy khối lượng công việc rất lớn đã được các cơ quan triển khai thực hiện, tạo được sự chuyển biến tích cực trong các lĩnh vực, những vấn đề mà Quốc hội và cử tri quan tâm, yêu cầu thực hiện.

Để phục vụ Quốc hội xem xét, thảo luận tại Kỳ họp thứ 10, trên cơ sở ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan tại Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, KTNN, các bộ, ngành nghiên cứu tiếp thu rà soát, bổ sung, hoàn thiện báo cáo theo yêu cầu của Ủy ban Dân nguyện và Giám sát gửi đến Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội để thẩm tra.

Cùng với đó, Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát phối hợp để sớm nghiên cứu xây dựng Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về giám sát lại. Dự thảo Nghị quyết cần nêu rõ yêu cầu và thời gian cụ thể đối với từng lĩnh vực./.

TUẤN MINH