Kiểm toán Nhà nước chỉ rõ nhiều lỗ hổng và những sai phạm trong thu, chi ngân sách

Chiều 2/7, Kiểm toán Nhà nước tổ chức họp báo công khai báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm 2023 và kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước năm 2022.

Họp báo công khai báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm 2023 và kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước năm 2022

Kiến nghị tăng thu giảm chi ngân sách nhà nước hơn 21.346 tỷ đồng

Theo Vụ trưởng Vụ Tổng hợp, Kiểm toán nhà nước Vũ Ngọc Tuấn, tổng hợp kết quả chính từ 248 báo cáo kiểm toán năm 2023, Kiểm toán nhà nước đã kiến nghị tăng thu giảm chi ngân sách nhà nước 21.346,33 tỷ đồng, kiến nghị khác 28.595,09 tỷ đồng; kiến nghị sửa đổi, bổ sung, ban hành mới hoặc hủy bỏ một số nội dung không phù hợp với quy định pháp luật hoặc chưa phù hợp với thực tiễn của 198 văn bản. Đồng thời, kết quả kiểm tra thực hiện kiến nghị kiểm toán năm trước cho thấy 92% kiến nghị tăng thu, giảm chi ngân sách nhà nước đã được thực hiện.

Vụ trưởng Vụ Tổng hợp cũng điểm qua một số kết quả kiểm toán liên quan đến lĩnh vực thu - chi ngân sách nhà nước, quyết toán ngân sách nhà nước… Theo đó, Kiểm toán nhà nước xác nhận nợ công tính đến 31/12/2022, tổng số nợ công 3.557.668,28 tỷ đồng giảm 1,63% so với năm 2021, bằng 37,26% so với GDP. Các chỉ tiêu nợ công năm 2022 trong giới hạn cho phép của Quốc hội. Nợ công bình quân đầu người là 35,77 triệu đồng/người giảm 0,94 triệu đồng/người so với năm 2021 (năm 2021 là 36,71 triệu đồng/người).

Về quyết toán ngân sách nhà nước, kết quả kiểm toán Báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước năm 2022 trình Quốc hội nêu rõ, còn tình trạng HĐND của một số địa phương phê chuẩn quyết toán ngân sách địa phương không đúng thời hạn quy định; 23 địa phương được kiểm toán, HĐND phê chuẩn báo cáo quyết toán ngân sách địa phương nhưng chưa điều chỉnh đầy đủ số liệu theo kiến nghị của Kiểm toán nhà nước tại các báo cáo kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách địa phương, trong đó có 12 địa phương chưa điều chỉnh giảm quyết toán, giảm chi chuyển nguồn ngân sách địa phương, giảm kết dư ngân sách địa phương để nộp trả ngân sách trung ương số tiền 1.488,036 tỷ đồng. Kết quả kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách địa phương cho thấy, một số địa phương hạch toán chuyển nguồn kinh phí không phù hợp quy định 11.785,98 tỷ đồng.

Vụ trưởng Vụ Tổng hợp cũng thông tin về kết quả kiểm toán 3 Chương trình mục tiêu quốc gia; Chuyên đề việc đầu tư mua sắm, ứng dụng phần mềm công nghệ thông tin, các hoạt động thuê dịch vụ công nghệ thông tin giai đoạn 2020 - 2022; Chuyên đề việc quản lý, sử dụng kinh phí đầu tư cho lĩnh vực khoa học công nghệ giai đoạn 2020 - 2022; Chuyên đề việc quản lý, sử dụng các quỹ tài chính ngoài ngân sách do địa phương quản lý giai đoạn 2020 - 2022; Chuyên đề việc quản lý, sử dụng quỹ bảo vệ và phát triển rừng Việt Nam và các địa phương giai đoạn 2020 - 2022…

14/40 vụ việc Kiểm toán Nhà nước chuyển cơ quan điều tra đã được khởi tố

Tại họp báo, Kiểm toán nhà nước cũng công bố công khai kết quả kiểm toán môi trường và kiểm toán các đề án, chuyên đề lớn mà Kiểm toán nhà nước đã thực hiện trong năm 2023, cũng như kết quả kiểm toán lĩnh vực doanh nghiệp; đặc biệt nêu rõ những phát hiện kiểm toán liên quan đến các tồn tại, hạn chế trong chấp hành, quyết toán ngân sách nhà nước; những bất cập, hạn chế về cơ chế, chính sách…

Qua hoạt động kiểm toán năm 2023, Kiểm toán nhà nước kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, cơ quan trung ương, địa phương, đơn vị được kiểm toán thực hiện đầy đủ, kịp thời các kết luận, kiến nghị kiểm toán. Trong đó, Kiểm toán nhà nước kiến nghị tăng thu giảm chi ngân sách nhà nước đối với niên độ ngân sách 2022 là 21.344,49 tỷ đồng, kiến nghị khác 28.586,29 tỷ đồng.

Kiểm toán nhà nước kiến nghị rà soát để hủy bỏ hoặc thay thế, sửa đổi, bổ sung, ban hành mới một số nội dung không phù hợp với quy định pháp luật hoặc chưa phù hợp với thực tiễn của 198 văn bản gồm 01 Luật; 08 Nghị định; 05 Quyết định Thủ tướng Chính phủ; 27 Thông tư và 157 văn bản khác. Đồng thời, kiến nghị kiểm điểm, xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân đối với các khuyết điểm và sai phạm đã nêu trong báo cáo kiểm toán của từng cuộc kiểm toán thực hiện trong năm 2023.

Về kết quả kiểm tra tình hình thực hiện kiến nghị kiểm toán trong năm 2023, ông Vũ Ngọc Tuấn cho biết, liên quan đến kiến nghị tài chính qua kiểm toán năm 2022 (niên độ kiểm toán năm 2021), tính đến 31/12/2023 các đơn vị đã thực hiện kiến nghị xử lý tài chính về tăng thu, giảm chi ngân sách nhà nước 31.719,05 tỷ đồng đạt tỷ lệ 92%; kiến nghị khác 30.566,16 tỷ đồng đạt tỷ lệ 83%. Ngoài ra, đối với các kiến nghị kiểm toán trước năm 2022, trong năm 2023 các đơn vị được kiểm toán đã tiếp tục thực hiện thêm 10.302,89 tỷ đồng

Số kiến nghị chưa thực hiện đến 31/12/2023 là 67.513,03 tỷ đồng, trong đó nguyên nhân chưa thực hiện do: Nhóm nguyên nhân thuộc về đơn vị được kiểm toán 39.803,83 tỷ đồng chiếm 59%; Nhóm nguyên nhân thuộc về trách nhiệm của Kiểm toán nhà nước 283,07 tỷ đồng chiếm 0,4 %; Nhóm nguyên nhân thuộc về bên thứ 3 là 16.591,2 tỷ đồng chiếm 24,6 %; Nhóm nguyên nhân khác 10.834,93 tỷ đồng chiếm 16%.

Về sửa đổi, bổ sung cơ chế chính sách, có 98/270 nội dung/văn bản đã được Chính phủ, các bộ, cơ quan trung ương và địa phương thực hiện hủy bỏ, sửa đổi, bổ sung theo kiến nghị của Kiểm toán nhà nước, các kiến nghị khác các đơn vị đang tiếp tục nghiên cứu sửa đổi theo quy định. Liên quan đến kiến nghị kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân, có 68/183 Báo cáo kiểm toán có kiến nghị kiểm điểm đã được các đơn vị thực hiện.

Chuyển 40 vụ việc sang cơ quan điều tra

Thông tin tại buổi họp báo, Phó tổng kiểm toán Nhà nước Hà Thị Mỹ Dung - nêu rõ, nếu thông qua kết quả kiểm toán phát hiện ra có các vấn đề liên quan dấu hiệu tội phạm sẽ kiến nghị hoặc chuyển cơ quan điều tra để điều tra, xem xét, xử lý.

Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Hà Thị Mỹ Dung trả lời câu hỏi của phóng viên

Theo bà Dung, qua hoạt động kiểm toán, hằng năm, Kiểm toán Nhà nước đã cung cấp hàng trăm báo cáo kiểm toán cho Quốc hội, Ủy ban Kiểm tra, các cơ quan điều tra để xem xét xử lý, phục vụ công tác điều tra, kiểm tra, giám sát.

“Thời gian qua, Kiểm toán Nhà nước đã chuyển 40 vụ việc sang cơ quan điều tra và nhận được phản hồi tích cực” - bà Dung thông tin; đồng thời cho biết, trong 40 vụ việc này, cơ quan điều tra đã xử lý, giải quyết xong 35 vụ việc. Trong 35 vụ việc, có 14 vụ việc đã bị khởi tố điều tra để xử lý; 21 vụ việc đang tiếp tục giám định, cần thêm thời gian để xác minh, điều tra xử lý.

Bà Dung cũng cho biết, trong năm 2023, Kiểm toán Nhà nước đã ban hành quy trình kiểm toán vụ việc có dấu hiệu tham nhũng. “Đây là tài liệu rất quan trọng. Trong quá trình kiểm toán, nếu phát hiện vụ việc có dấu hiệu tham nhũng hay có dấu hiệu vi phạm pháp luật sẽ có quy trình kiểm toán riêng” - bà Dung cho hay.

Riêng năm 2022, Kiểm toán Nhà nước đã chuyển 7 vụ việc cho cơ quan điều tra. Thông tin thêm về các vụ việc này, ông Vũ Khánh Toàn - Kiểm toán trưởng Kiểm toán nhà nước khu vực VI - cho biết, thực hiện Quyết định số 343/QĐ-KTNN ngày 25/3/2022 của Tổng Kiểm toán nhà nước về việc thực hiện kiểm toán việc quản lý tài nguyên khoáng sản đối với thành phố Hải Phòng.

Trong quá trình kiểm toán, Kiểm toán nhà nước phát hiện có việc vi phạm pháp luật trong vấn đề thăm dò, khai thác khoáng sản. Khi phát hiện dấu hiệu tội phạm này, Kiểm toán nhà nước khu vực VI đã báo cáo với lãnh đạo và Tổng Kiểm toán nhà nước theo đúng trình tự quy định của Ngành về việc phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật để chuyển cơ quan điều tra.

Kiểm toán nhà nước khu vực VI cũng đã báo cáo lãnh đạo Kiểm toán nhà nước chuyển 7 vụ việc sang cơ quan điều tra về việc vi phạm pháp luật trong vấn đề thăm dò, khai thác khoáng sản.

“Nội dung cụ thể các sai phạm thì theo khoản 1 Điều 1 Quyết định 504/QĐ- TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 22/4/2022 nội dung kết luận, kiến nghị xử lý của Kiểm toán nhà nước đối với vụ việc có dấu hiệu tội phạm nghiêm trọng được phát hiện qua hoạt động kiểm toán thuộc Danh mục bí mật nhà nước thuộc lĩnh vực Kiểm toán nhà nước, nên chúng tôi xin phép chưa báo cáo cụ thể, rõ ràng” - ông Vũ Khánh Toàn trao đổi với phóng viên.

Kiểm toán trưởng Kiểm toán nhà nước khu vực VI - Vũ Khánh Toàn thông tin với báo chí về kết quả kiểm toán về tài nguyên khoáng sản

Về kết quả xử lý vấn đề này, ông Vũ Khánh Toàn thông tin, đối với các vụ việc chuyển sang cơ quan điều tra, trong năm 2022, Kiểm toán nhà nước đã tiếp đón Đoàn Kiểm tra của Bộ Chính trị về việc kiểm tra việc tiếp nhận, phát hiện, xử lý và chuyển giao tin tố giác tội phạm. Trên tinh thần đó, thành phố Hải Phòng đã rất trách nhiệm trong việc xử lý tin tố giác mà Kiểm toán nhà nước khu vực VI chuyển qua.

“Đến nay, theo thông báo của Công an thành phố Hải Phòng, đã có 2 vụ việc được cơ quan công an ra quyết định khởi tố vụ án với nội dung là Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên theo kiến nghị của Kiểm toán nhà nước” - ông Vũ Khánh Toàn nêu rõ.

Đồng thời ông cho biết, khi thực hiện kiểm toán, Kiểm toán nhà nước rất muốn các địa phương, đơn vị thực hiện tốt, làm đúng quy định pháp luật để Kiểm toán nhà nước có căn cứ đánh giá, xác nhận. Tuy nhiên, “nếu phát hiện những dấu hiệu vi phạm pháp luật thì chúng tôi kiên quyết xử lý theo đúng quy định của pháp luật để minh bạch và tăng cường công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực” - Kiểm toán trưởng Kiểm toán nhà nước khu vực VI - khẳng định.

Ngoài việc chuyển cơ quan điều tra 7 vụ việc trên, ông Vũ Khánh Toàn nhấn mạnh, đối với tất cả các sai sót được nêu trong Báo cáo kiểm toán, Kiểm toán nhà nước đều có những kiến nghị tương ứng, phù hợp và được thẩm định, duyệt qua các bước rất chặt chẽ.

Hoàng Lan