Kiểm soát tốt lạm phát, hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng

Khách hàng mua sắm tại hệ thống cửa hàng WinMart+. (Ảnh: MINH HỮU)

Để đáp ứng yêu cầu tăng trưởng cao của nền kinh tế, yêu cầu đặt ra đối với công tác điều hành giá là phải luôn bảo đảm hai mục tiêu: Hỗ trợ sản xuất, tăng trưởng kinh tế và kiểm soát chỉ số giá tiêu dùng theo mục tiêu Quốc hội giao.

Còn nhiều dư địa kiểm soát lạm phát

Báo cáo của Chính phủ về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2025, dự kiến năm 2026 cho thấy, kết quả nổi bật của năm 2025 là kinh tế vĩ mô được giữ vững, các cân đối lớn được bảo đảm, tăng trưởng kinh tế cao, lạm phát được kiểm soát.

Nền kinh tế bứt phá toàn diện với một số chỉ tiêu cơ bản: Tăng trưởng GDP cả năm dự kiến đạt hơn 8%, quy mô GDP đạt khoảng 510 tỷ USD, đứng thứ 32 thế giới. Kết quả này là dấu mốc Việt Nam trở thành nước thu nhập trung bình cao khi thu nhập bình quân đầu người đạt khoảng 5.000 USD/người/năm; chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng dưới 4%, thấp hơn mục tiêu đề ra. Như vậy, đây là năm thứ 11 liên tiếp, lạm phát được kiểm soát dưới 4% trong bối cảnh nền kinh tế đã trở lại quỹ đạo tăng trưởng cao.

Lý giải việc lạm phát của Việt Nam vẫn ổn định trong khi chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ đều nới lỏng để hỗ trợ tăng trưởng, Tiến sĩ Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam cho biết, lý do chủ yếu là vòng quay tiền chậm lại. Tính đến hết tháng 9/2025, cung tiền ước tăng 8,5%, trong đó tín dụng tăng 13,4% so với đầu năm nhưng vòng quay tiền chỉ ở mức 0,65 lần, thấp hơn đáng kể so với mức thông thường của vòng quay tiền là 0,9 đến 1 lần.

Điều này có nghĩa tiền đẩy ra lưu thông nhiều nhưng không xoay vòng mạnh, vẫn còn ách tắc ở nhiều khâu như đầu tư công, lưu thông vốn trong khu vực kinh tế tư nhân, cho nên lạm phát không dâng cao. Yếu tố quan trọng khác hỗ trợ cho mục tiêu kiềm chế lạm phát từ đầu năm đến nay là giá cả các mặt hàng thiết yếu như lương thực, thực phẩm, xăng dầu được kiểm soát chặt, kết hợp với việc bảo đảm nguồn cung dồi dào.

Theo Cục Thống kê, tính chung 9 tháng năm 2025, có tám tháng CPI tăng và một tháng giảm so với tháng trước. Trong đó, CPI tháng 1 tăng cao nhất với mức tăng 0,98% và trong tháng 3, CPI quay đầu giảm 0,03%. Bình quân chín tháng năm 2025, lạm phát cơ bản tăng 3,19% so với cùng kỳ, thấp hơn mức tăng 3,27% của CPI bình quân chung, do các nhóm hàng tăng giá ảnh hưởng CPI như lương thực, thực phẩm; điện sinh hoạt; dịch vụ y tế; giáo dục thuộc nhóm hàng được loại trừ trong danh mục tính lạm phát cơ bản.

Bà Nguyễn Thu Oanh, Trưởng ban Thống kê dịch vụ và giá (Cục Thống kê) cho biết, có được kết quả tích cực trong kiểm soát lạm phát là nhờ các bộ, ngành, địa phương quyết liệt triển khai đồng bộ các giải pháp điều hành giá, bảo đảm cân đối cung cầu hàng hóa, nhất là các mặt hàng thiết yếu theo chỉ đạo của Chính phủ. Cùng với đó, các chính sách hỗ trợ thị trường tiếp tục được triển khai như giảm 2% thuế giá trị gia tăng; tiếp tục giảm phí, lệ phí; giảm thuế nhập khẩu cho nhiều nhóm hàng hóa,…

Các địa phương cũng tích cực đẩy mạnh chương trình khuyến công, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, cải thiện môi trường đầu tư… Với kết quả phát triển kinh tế-xã hội chín tháng qua, bà Nguyễn Thu Oanh nhận định, vẫn còn nhiều dư địa để kiểm soát lạm phát cả năm dưới mục tiêu Quốc hội giao.

Không chủ quan trong điều hành

Trong quý III/2025, các tổ chức nghiên cứu đã đồng loạt điều chỉnh dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam. Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) trong Báo cáo Triển vọng Phát triển châu Á đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng GDP năm 2025 của Việt Nam lên 6,7% so với mức dự báo 6,6% đưa ra tháng 4/2025; lạm phát được điều chỉnh xuống 3,9% so với mức 4,0%. Ngân hàng HSBC nâng dự báo tăng trưởng Việt Nam từ mức 6,7% lên 7,9% nhờ kết quả tăng trưởng ấn tượng trong ba quý đầu năm và nâng nhẹ dự báo lạm phát lên 3,3% thay cho con số dự báo 3,2% trước đó với nhận định lạm phát vẫn trong tầm kiểm soát…

Theo Tiến sĩ Cấn Văn Lực, lạm phát là vấn đề không đáng lo ngại trong năm 2025. CPI bình quân cả năm 2025 dự báo ở mức 3,8 đến 4%, thấp hơn mức mục tiêu của Quốc hội, nhờ tác động cộng hưởng của các yếu tố hỗ trợ kiềm chế lạm phát; bảo đảm nguồn cung hàng hóa, dịch vụ thiết yếu trong nước.

Bên cạnh đó, việc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam điều hành tỷ giá, lãi suất cơ bản ổn định và sự phối hợp giữa chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ ngày càng tốt hơn cũng là yếu tố hỗ trợ kiềm chế lạm phát. Tuy nhiên, áp lực lạm phát có thể gia tăng mạnh hơn trong quý cuối cùng của năm do cả yếu tố chi phí đẩy và yếu tố cầu kéo.

Cụ thể, yếu tố chi phí đẩy là giá hàng hóa nhập khẩu cuối năm sẽ cao hơn do chính sách thuế quan của Hoa Kỳ, việc tăng giá các mặt hàng do Nhà nước quản lý và yếu tố cầu kéo là tăng trưởng tín dụng nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho tăng trưởng cao hơn. Bên cạnh đó, trong công tác điều hành phải bảo đảm cung ứng đầy đủ hàng hóa, dịch vụ thiết yếu, nhất là giai đoạn ảnh hưởng của bão lũ, thiên tai để góp phần ổn định giá cả, kiểm soát lạm phát.

Theo các chuyên gia kinh tế, lạm phát hiện vẫn trong tầm kiểm soát nhưng không thể chủ quan trong công tác điều hành vì từ nay đến cuối năm, chỉ số giá nhóm thực phẩm và ăn uống ngoài gia đình có thể tiếp tục tăng cao do ảnh hưởng của mưa lũ tại một số địa phương, nhất là mặt hàng rau xanh, thực phẩm chế biến,…

Cùng với đó là áp lực giải ngân vốn đầu tư công gia tăng để đạt mục tiêu giải ngân hết 100% nguồn vốn giao năm 2025, lên đến gần 1 triệu tỷ đồng. Việc thực hiện lộ trình giá thị trường đối với các dịch vụ công do Nhà nước quản lý cũng cần tiếp tục được tính toán kỹ lưỡng, phù hợp với diễn biến thực tế của tốc độ tăng CPI, bảo đảm hài hòa giữa mục tiêu phát triển và ổn định xã hội.

Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Văn Cường, đại biểu Quốc hội khóa XV cho rằng, các cơ quan điều hành cần chú ý đến vấn đề lạm phát kỳ vọng có thể hình thành vì trong thực tế, giá các tài sản đầu cơ đã tăng cao. Khi doanh nghiệp, nhà cung cấp dự đoán chi phí tăng trong tương lai, họ sẽ tăng giá bán sản phẩm, hàng hóa, ảnh hưởng mặt bằng giá cả chung.

PHƯƠNG ANH