Kiểm soát chặt quy trình phân phối thịt lợn từ sản xuất tới thị trường

Kiểm soát chặt tại chợ đầu mối

Nhân viên tại chợ đầu mối nông sản thực phẩm Hóc Môn tất bật làm việc từ 0h mỗi ngày. Ảnh: Hương Giang/TTXVN

0h sáng tại chợ đầu mối nông sản thực phẩm Hóc Môn (huyện Hóc Môn, TP Hồ Chí Minh), từng xe chở thịt lợn lần lượt chạy vào chợ. Tại đây, đội quản lý an toàn thực phẩm số 9 (thuộc Sở An toàn thực phẩm TP Hồ Chí Minh) tiến hành quét mã, tra soát thông tin trên vòng niêm phong trên mỗi xe trước khi kiểm tra hàng hóa trong xe theo đúng quy định.

Theo ông Phan Anh Tuấn, Trưởng phòng quản lý an toàn thực phẩm và môi trường (Ban quản lý chợ đầu mối nông sản thực phẩm Hóc Môn), việc kiểm tra được thực hiện chặt chẽ ngay từ khi nhập chợ, đến khi hàng hóa vào trong nhà lồng. Ngoài truy xuất thông tin gắn tại vòng truy xuất, Ban quản lý chợ cùng đội quản lý an toàn thực phẩm còn phối hợp kiểm tra cảm quan cũng như lấy mẫu thịt đi kiểm nghiệm, đảm bảo không sót lọt hàng hóa chưa được kiểm soát phân phối ra các điểm bán.

Cán bộ Đội quản lý an toàn thực phẩm số 9 kiểm tra thông tin tích hợp tại vòng truy xuất kèm theo. Ảnh: Hương Giang/TTXVN

Kinh doanh tại chợ đầu mối nông sản thực phẩm Hóc Môn nhiều năm nay, thương nhân Hồ Kim Chi thường thu mua lợn trực tiếp tại các công ty lớn, sau đó giết mổ tại các lò mổ công nghiệp trước khi nhập chợ. Theo chị Chi, thông thường giá lợn hơi tại các công ty cao hơn ngoài thị trường, nhưng minh bạch về thông tin nguồn gốc, chặt chẽ về quy trình kiểm soát thú y từ khi xuất chuồng cho đến lò mổ và nhập chợ. Các thương nhân cũng tuân thủ các quy định về kinh doanh thực phẩm tươi sống tại chợ để hoàn thiện quy trình đảm bảo an toàn thực phẩm trong kinh doanh.

“Chúng tôi đã kinh doanh ở chợ nhiều năm, có khách hàng thân thiết nên không nhập nhằng về chất lượng thịt lợn để ảnh hưởng đến uy tín của mình. Chúng tôi cũng tuân thủ quy định trong kinh doanh, đóng thuế đầy đủ, đảm bảo vệ sinh môi trường tại khu vực quầy sạp, tập huấn kỹ năng đảm bảo an toàn thực phẩm, sử dụng các trang thiết bị bảo hộ cần thiết”, chị Chi chia sẻ.

Cán bộ Đội quản lý an toàn thực phẩm số 9 kiểm tra cảm quan thịt lợn tại sạp pha lóc. Ảnh: Hương Giang/TTXVN

Hiện mỗi ngày chợ đầu mối nông sản, thực phẩm Hóc Môn tiêu thụ khoảng 310 - 320 tấn thịt lợn, đáp ứng 50% nhu cầu tiêu dùng của toàn thành phố. Nhờ quy trình kiểm soát khá chặt chẽ này, các tiểu thương yên tâm thu mua pha lóc hoặc đưa về các chợ lẻ. Theo ông Phan Anh Tuấn, Trưởng phòng quản lý an toàn thực phẩm và môi trường (Ban quản lý chợ đầu mối nông sản thực phẩm Hóc Môn), ngành chức năng đã kịp thời chấn chỉnh tình trạng thịt không đảm bảo an toàn thực phẩm vào chợ bằng các biện pháp mạnh tay.

“Tỷ lệ vi phạm đã giảm dần qua từng năm nhờ có sự phối hợp chặt chẽ giữa Ban quản lý chợ với đội kiểm tra an toàn thực phẩm số 9. Như trước đây, biện pháp xử phạt hành chính, tiêu hủy thịt không an toàn chưa đủ sức răn đe, chúng tôi làm thêm bước nữa là cấm thương nhân đó kinh doanh tại chợ trong 5 ngày, 1 tuần, 1 tháng tùy mức độ vi phạm, tính răn đe mạnh mẽ hơn, rủi ro về thịt lợn không an toàn tại chợ được kiểm soát đáng kể”, ông Tuấn cho biết.

Bên cạnh đó, TP Hồ Chí Minh cũng tập trung mở rộng các điểm giết mổ gia súc tập trung, hiện đã có 5 nhà máy có dây chuyền giết mổ công nghiệp, sản phẩm đảm bảo điều kiện vệ sinh thú ý, giảm thiểu nguy cơ thịt nhiễm khuẩn, không an toàn khi giết mổ. Theo Chi cụ Chăn nuôi và Thú y TP Hồ Chí Minh, quy trình tại các lò mổ đều được kiểm soát chặt chẽ, có hồ sơ nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, là những điều kiện cơ bản để đảm bảo kiểm soát các khâu trong quá trình đưa thịt lợn ra thị trường.

Hoàn thiện chuỗi giá trị thịt lợn

Quy trình mổ lợn mát tại các nhà máy giết mổ hiện đại. Ảnh: Hương Giang/TTXVN

Theo Hiệp hội chăn nuôi Đồng Nai, 60% nguồn cung thịt lợn cho TP Hồ Chí Minh đến từ các trang trại, công ty trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. Là thủ phủ chăn nuôi vùng Đông Nam bộ, với tổng đàn lợn khoảng 1,8 triệu con, quy trình chăn nuôi tại đây ngày càng hoàn thiện, đảm bảo an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh và nguồn thức ăn.

Ông Nguyễn Trí Công, Chủ tịch Hiệp hội chăn nuôi Đồng Nai cho biết: Tất cả các trang trại lớn, các công ty chăn nuôi của Đồng Nai tuân thủ rất tốt các quy trình đảm bảo an toàn thực phẩm. Ngành thú y tại địa phương kiểm soát chặt chẽ tại các trang trại và khi xuất chuồng. Chính sách hỗ trợ với lợn bệnh phải tiêu hủy nếu có, cũng giúp họ nâng cao trách nhiệm, nhận thức trong đảm bảo chất lượng, an toàn.

Cũng theo ông Công, từ sau giai đoạn dịch COVID-19, nhiều công ty đã hình thành chuỗi bán hàng trực tiếp đến tay người tiêu dùng thông qua các điểm bán hàng thịt mát, từng bước thay đổi thói quen tiêu dùng của người dân tại TP Hồ Chí Minh. Cụ thể, công nghệ ủ mát theo tiêu chuẩn Châu Âu được ứng dụng vào toàn bộ quy trình sản xuất, từ giết mổ - pha lóc thịt - đóng gói đến vận chuyển ra thị trường, kết hợp với việc quản lý chặt chẽ đầu vào, giúp thịt lợn giữ được độ tươi ngon, an toàn. Các đơn vị này cũng tiên phong trong ứng dụng công nghệ, quy trình giết mổ, đóng gói hiện đại, được kiểm soát chặt, nên từng bước tăng nhận diện thịt sạch với người tiêu dùng.

Dây chuyền đóng gói tự động thịt ủ mát. Ảnh: Hương Giang/TTXVN

Từ nhiều năm nay, TP Hồ Chí Minh cũng kết hợp với các địa phương như Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu… triển khai đề án truy xuất nguồn gốc thịt lợn với gần 3.500 điểm từ kinh doanh, phân phối, giết mổ đến chăn nuôi, góp phần hoàn thiện quy trình kiểm soát thịt lợn từ trang trại, đến giết mổ, vận chuyển, đưa ra thị trường, đảm bảo an toàn thực phẩm cho mặt hàng thịt lợn.

Bà Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP Hồ Chí Minh cho biết: Những đơn vị tham gia vào chuỗi đề án của Sở đều được giám sát thường xuyên. Khi xuất hiện những vụ việc về mất an toàn thực phẩm, Sở tiến hành rà soát lại quy trình, nhưng không phải cứ khi có sự cố mới loay hoay kiểm tra, mà đó là một quy trình kiểm tra sự tuân thủ lâu nay rồi. Cho đến nay, các khâu thuộc chuỗi Sở An toàn thực phẩm quản lý đều đảm bảo các tiêu chuẩn đặt ra.

Tuy nhiên, rủi ro về nguy cơ mất an toàn thực phẩm thịt lợn vẫn xảy ra, cho thấy những “lỗ hổng” trong công tác quản lý cũng như tính minh bạch, trách nhiệm của quy trình giám sát chuỗi cung ứng thịt lợn. Đối với ngành Thú y TP Hồ Chí Minh, khó khăn trong kiểm soát thịt lợn ra thị trường nằm ở các lò mổ tự phát, nhỏ lẻ trên địa bàn Thành phố hoặc các tỉnh lân cận, các đối tượng vận chuyển, giết mổ không đúng quy định thường xuyên thay đổi địa điểm, hình thức, trốn tránh cơ quan chức năng, lén lút đưa thịt không đủ điều kiện kiểm soát an toàn thực phẩm ra thị trường.

Ông Nguyễn Trí Công, Chủ tịch Hiệp hội chăn nuôi Đồng Nai cho rằng, dù việc kiểm soát chuỗi có tốt đến đâu, thì nguy cơ mất an toàn thực phẩm vẫn xảy ra nếu thiếu ý thức tự giác của tất cả các khâu trong chuỗi và trách nhiệm kiểm tra giám sát chặt chẽ, thường xuyên, liên tục của ngành chức năng. Với TP Hồ Chí Minh, một địa bàn tiêu thụ rộng lớn, lực lượng liên ngành, trong đó có Sở An toàn thực phẩm nên có những biện pháp xử lý mạnh tay, quá trình kiểm soát nghiêm túc, gắt gao hơn nữa, thì sẽ chấn chỉnh mạnh mẽ hơn ý thức của các hộ kinh doanh, phân phối thịt lợn. Đó là sự điều chỉnh cần thiết để ngăn chặn những hành vi kinh doanh thiếu đạo đức, hám lợi nhuận, lấy lại niềm tin về thị trường thịt lợn an toàn cho người tiêu dùng.

Hương Giang - Xuân Anh (TTXVN)