Không chỉ 'làm cùng', Trung Sơn (Ninh Bình) hướng tới để dân làm chủ công nghệ

Địa bàn đặc thù, dân cư đông và đa dạng

Phường Trung Sơn nằm dọc Quốc lộ 1A, tiếp giáp Thanh Hóa. Phường được thành lập trên cơ sở sáp nhập toàn bộ phường Trung Sơn, Nam Sơn và xã Đông Sơn thuộc thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình trước đây. Với diện tích hơn chỉ 38 km², dân số khoảng 34.000 người, gồm 54 tổ dân phố với thành phần dân cư đa dạng: công chức, quân nhân, công nhân nhà máy, học sinh, sinh viên và đặc biệt là lực lượng hưu trí.

Ông Đào Xuân Cương, Phó Chủ tịch UBND, Giám đốc Trung tâm phục vụ hành chính công phường Trung Sơn chia sẻ: “Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, nhiều chiến sĩ từ khắp mọi miền, đặc biệt là bộ đội Điện Biên đã về Đồng Giao xây dựng Nông trường quốc doanh - nông trường xã hội chủ nghĩa đầu tiên của miền Bắc. Sau đó, Binh đoàn Quyết Thắng, rồi các trường ngành nghề của Bộ Nông nghiệp đặt tại đây, thu hút học sinh từ miền Trung trở ra. Vì thế, dân cư ở thành phố Tam Điệp cũ và phường Trung Sơn bây giờ quy tụ ở người dân nhiều tỉnh, thành trên cả nước.

Hồ sơ trực tuyến tại Trung Sơn luôn đứng top đầu trong toàn tỉnh Ninh Bình

Chính sự đa dạng về dân cư vừa mang lại lợi thế, vừa tạo ra thách thức cho quá trình triển khai dịch vụ công trực tuyến. Sự khác biệt về thói quen, nhu cầu và kỹ năng sử dụng công nghệ buộc chính quyền cơ sở phải có cách tiếp cận linh hoạt. Thực tế cho thấy, lực lượng trẻ như học sinh, sinh viên, trí thức tuy dễ dàng tiếp cận công nghệ nhưng lại ít phát sinh thủ tục hành chính; trong khi nhóm thường xuyên cần giải quyết giấy tờ lại chủ yếu là người cao tuổi, vốn quen nộp hồ sơ trực tiếp.

Mặt khác, địa bàn phường không quá rộng, khoảng cách đến Trung tâm hành chính công chỉ vài cây số và giao thông thuận lợi, nên người dân vẫn theo thói quen cũ đến trụ sở làm thủ tục trực tiếp thay vì thao tác trực tuyến cũng là khó khăn đối với phường khi triển khai chính quyền số.

Để khắc phục những khó khăn trong triển khai dịch vụ công trực tuyến, phường Trung Sơn kế thừa kinh nghiệm từ thành phố Tam Điệp trước đây được chọn là mô hình điểm thí điểm chính quyền số cấp huyện. Về công tác cán bộ phường lựa chọn đúng người, đúng việc và tăng cường phối hợp đào tạo. Nguồn nhân lực phục vụ tại Trung tâm hành chính công được phường lựa chọn kỹ từ ba đơn vị sáp nhập với “Ưu tiên số một là trình độ, bằng cấp và được đào tạo bài bản. Nhưng quan trọng hơn phải có kinh nghiệm thực tế thì mới được bố trí ở bộ phận trực tiếp tiếp dân”. Ngoài các chương trình chung của tỉnh, phường còn mời chuyên gia của sở, ngành về tập huấn, đồng thời tổ chức các lớp bồi dưỡng riêng để nâng cao kỹ năng cho cán bộ.

Không chỉ cử cán bộ “làm cùng” người dân

Không chỉ yếu tố con người, hạ tầng công nghệ cũng được phường đặc biệt chú trọng. Khi Trung tâm Hành chính công bắt đầu vận hành, hạ tầng cơ sở đều được đã được đầu tư mới từ trước đó như máy tính, máy scan, máy photocopy đến cả cây lấy số, tra cứu thông tin.

Song song với đó, phường cũng cử cán bộ trực tiếp hỗ trợ bà con nộp hồ sơ trực tuyến ngay từ bước đầu, giúp người dân dần làm quen với công nghệ. Từ sau khi vận hành chính quyền hai cấp phường Trung Sơn luôn nằm trong tốp đứng đầu tỉnh Ninh Bình về số lượng hồ sơ trực tuyến tại phường.

Để người dân làm chủ công nghệ

Một trong những giải pháp đáng chú ý của phường Trung Sơn huy động nguồn lực xã hội hóa để triển khai phong trào “Bình dân học vụ số”. Phường thành lập các tổ công nghệ số và đặt tại 30/54 nhà văn hóa trên địa bàn. Với tổng kinh phí huy động 1 tỷ đồng từ doanh nghiệp, phường đã trang bị máy tính, tivi, màn hình lớn cùng các thiết bị kết nối Internet tại các nhà văn hóa này. Đây không chỉ là nơi sinh hoạt cộng đồng, mà còn trở thành “điểm chạm” công nghệ, nơi người dân có thể trực tiếp trải nghiệm dịch vụ công trực tuyến dưới sự hỗ trợ, hướng dẫn của cán bộ và các tình nguyện viên.

Phường Trung Sơn đầu tư trang bị máy móc tại các nhà văn hóa để hướng dẫn người dân tự thao tác khi làm dịch vụ công trực tuyến

“Cán bộ có thể trực tiếp hướng dẫn, nhưng nếu chỉ dừng lại ở việc cầm tay chỉ việc thì chưa đủ. Quan trọng nhất là người dân phải thật sự làm chủ công nghệ, quen thao tác và coi việc nộp hồ sơ trực tuyến như một thói quen hàng ngày”, ông Cương nhấn mạnh.

Thành phần của tổ công nghệ số khá đa dạng: từ đoàn thanh niên, hội phụ nữ, cựu chiến binh, đến những người có kinh nghiệm về công nghệ thông tin đang sinh sống tại địa phương. Vai trò của họ được ví như “cánh tay nối dài” của chính quyền, giúp công nghệ thật sự đến được tận tay từng người dân.Phường mong muốn người dân coi nhà văn hóa không chỉ là nơi họp tổ dân phố, mà còn là địa chỉ quen thuộc để tiếp cận dịch vụ công trực tuyến. Đến đây, bà con không chỉ nộp hồ sơ, mà còn được nghe phổ biến chính sách, tìm hiểu thêm về mô hình chính quyền điện tử.

Ông Đào Xuân Cương, Phó Chủ tịch UBND, Giám đốc Trung tâm phục vụ hành chính công phường Trung Sơn cho biết: "Cán bộ hướng dẫn chỉ là bước đệm ban đầu. Đích đến là người dân có thể chủ động".

Mô hình này mới được triển khai gần hai tháng nhưng đã cho thấy những tín hiệu tích cực. Số lượng hồ sơ trực tuyến phát sinh ngày một tăng, cho thấy người dân bắt đầu quan tâm và thử nghiệm nộp hồ sơ qua mạng. Tuy nhiên, lãnh đạo phường nhìn nhận thẳng thắn rằng, đây mới chỉ là bước khởi đầu.

Ông Cương cho biết: “Chúng tôi xác định, muốn chuyển đổi số thành công thì người dân phải là trung tâm. Cán bộ hướng dẫn chỉ là bước đệm ban đầu. Đích đến cuối cùng là để người dân chủ động và coi dịch vụ công trực tuyến là chuyện thường ngày, không cần đến trụ sở, có thể thao tác sử dụng các thủ tục trực tuyến ở bất cứ đâu”.

Cách làm này mở ra hướng đi mới cho chính quyền cơ sở, thúc đẩy thay đổi nhận thức, thói quen của người dân và bảo đảm sự thành công bền vững cho việc triển khai chính quyền số ở địa phương.

Vân Hồng - CTV Trần Hồng/VOV.VN