Không chỉ là vali và giấc mơ: Hành trang du học cần chuẩn bị từ đâu?

Từ ước mơ khám phá đến cú sốc thực tế

Nguyễn Minh Quỳnh – sinh viên năm nhất ngành Quản trị Kinh doanh tại Đại học Quản lý Singapore (SMU), hiện là chủ nhân học bổng danh dự SMU Merit Scholar và sáng lập dự án The English Ace – chia sẻ rằng giấc mơ du học đến với cô từ rất sớm. “Lúc đầu, lý do thôi thúc mình chỉ đơn giản là: ‘Tại sao không?’ – tại sao không đi thật xa để khám phá thế giới?”, cô nhớ lại. Nhưng khi bước chân vào hành trình dài hơi, Quỳnh mới bắt đầu nhìn nhận nghiêm túc hơn về những được – mất mà mình sẽ đối mặt.

Nguyễn Minh Quỳnh trong giờ học tại trường SMU – nơi cô bắt đầu hành trình học tập và trưởng thành trong môi trường quốc tế.

Dù đã được bạn bè và anh chị đi trước “cảnh báo” rằng cuộc sống du học không giống trong phim ảnh, Quỳnh thừa nhận bản thân vẫn từng bị “vỡ mộng”. Những khó khăn trong việc học, lo toan tài chính và cảm giác cô đơn khiến cô nhiều lúc cảm thấy quá tải. “Mình tưởng rằng mình sẽ luôn mạnh mẽ vượt qua mọi chuyện. Nhưng thực tế không phải lúc nào cũng vậy. Có lúc mình tự hỏi: Sao cuộc sống đột nhiên khó khăn thế nhỉ?”

Khi “chấp nhận” trở thành một hành trang

Trải nghiệm đó khiến Quỳnh nhận ra rằng, một trong những hành trang quan trọng nhất khi đi du học chính là sự chấp nhận. Chấp nhận rằng mình đang bắt đầu lại, rằng sẽ có lúc yếu đuối, và rằng việc chưa biết hết mọi thứ là điều hoàn toàn bình thường. Khi không còn áp lực phải luôn tỏ ra vững vàng, cô mới thực sự cho phép bản thân thích nghi và học hỏi theo cách nhẹ nhàng hơn.

Những khoảnh khắc đời thường giữa Singapore giúp Quỳnh chiêm nghiệm sâu sắc hơn về giá trị của sự khiêm tốn và học hỏi liên tục.

Một bài học khác mà Quỳnh khắc ghi là cảm giác “nhỏ bé” giữa môi trường quốc tế rộng lớn. Nhưng thay vì khiến cô tự ti, cảm giác đó trở thành động lực để cô khiêm tốn hơn, cầu tiến hơn và không ngừng khám phá. “Mình đi du học không phải để khiến bản thân to lớn, mà để nhận ra rằng mình còn rất nhỏ bé – và mình cần không ngừng học hỏi.”

“Hồ sơ đẹp” không phải là hồ sơ hoàn hảo

Từ kinh nghiệm thực tế của nhiều bạn trẻ như Quỳnh, câu hỏi đặt ra là: Vậy cần chuẩn bị những gì trước khi bước vào hành trình du học? Trả lời cho câu hỏi này, anh Nguyễn Bằng Thanh Lâm – nghiên cứu sinh năm cuối tại Đại học Công nghệ Nanyang (NTU), từng đạt huy chương vàng Olympic Hóa học quốc tế và có hơn 7 năm hỗ trợ học sinh Việt apply vào các trường đại học Singapore – cho biết: sai lầm phổ biến của nhiều học sinh là đánh giá sai về thế nào là một bộ hồ sơ “đẹp”.

Anh Nguyễn Bằng Thanh Lâm – nghiên cứu sinh PhD tại Đại học Công nghệ Nanyang (NTU), người đã hỗ trợ hàng trăm bạn trẻ Việt Nam apply du học thành công.

“Không có hồ sơ nào là hoàn hảo. Quan trọng là bạn thể hiện được rõ con người, giá trị và định hướng của bản thân,” anh nhấn mạnh. Thay vì cố gắng trở thành ứng viên “toàn năng” theo khuôn mẫu, học sinh nên đầu tư để hiểu bản thân, chọn hoạt động và trình bày bài luận phản ánh đúng mục tiêu học tập và con đường cá nhân.

Đặc biệt, anh lưu ý rằng các trường quốc tế đôi khi có quota nhất định cho từng khu vực. Nếu hồ sơ của bạn trùng lặp với ứng viên khác đã được chọn trước đó – dù bạn không hề kém – thì vẫn có thể bị loại. “Hãy làm hồ sơ phù hợp với ngành và triết lý học tập bạn chọn, không nên chạy theo hình mẫu chung.”

Tự chủ học tập và khoảng trống tâm lý

Anh Lâm cho rằng khác biệt lớn nhất mà sinh viên gặp phải khi du học không nằm ở nước ngoài hay trong nước, mà chính là sự chuyển cấp – từ phổ thông sang đại học. “Ở đại học, đặc biệt là ở nước ngoài, bạn sẽ phải tự quyết định môn học, lộ trình và mục tiêu học tập. Nếu bạn không tự định hướng được, rất dễ rơi vào quá tải hoặc chọn sai hướng đi.”

Quỳnh cùng bạn bè quốc tế tại một hoạt động ngoại khóa – nơi cô học cách mở lòng, kết nối và vượt qua rào cản văn hóa khi du học.

Một vấn đề khác là sự thiếu chuẩn bị về mặt tâm lý. Không ít bạn mường tượng rằng môi trường quốc tế sẽ “tạo điều kiện phát triển”, nhưng lại không lường trước việc chính môi trường ấy rất cạnh tranh và đòi hỏi bạn phải chủ động vượt qua khó khăn. “Sự phát triển không tự nhiên đến – bạn phải thúc đẩy bản thân mỗi ngày.”

Ngoài ra, nhiều sinh viên dù có khả năng ngôn ngữ nhưng vẫn gặp khó khăn trong giao tiếp và hòa nhập vì thiếu hiểu biết về văn hóa bản địa. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến việc hình thành mối quan hệ xã hội – yếu tố quan trọng giúp cân bằng tâm lý và vượt qua giai đoạn khủng hoảng.

Chuẩn bị hành trang: Cần linh hoạt và chiến lược

Theo anh Lâm, giữa sự lựa chọn “ở lại” hay “trở về”, học sinh nên phân chia thành hai nhóm yếu tố: chung và riêng. Nhóm chung bao gồm các yếu tố nền tảng như bằng cấp, kiến thức, kỹ năng mềm và công nghệ – những thứ sẽ hữu ích dù bạn ở lại hay về nước. Nhóm riêng sẽ tùy thuộc vào định hướng cá nhân: nếu muốn làm việc quốc tế, bạn cần tìm hiểu chính sách visa, thị trường lao động, chi phí sinh hoạt; nếu muốn về nước, hãy cập nhật nhu cầu tuyển dụng trong nước và chuẩn bị khả năng thích nghi ngược.

Với hơn 7 năm hỗ trợ apply, anh Lâm trở thành người đồng hành quen thuộc của cộng đồng học sinh Việt tại Singapore.

Tuy nhiên, anh nhấn mạnh rằng không nên đặt ra kế hoạch quá cứng nhắc. “Giữ cho mình một sự linh hoạt nhất định sẽ giúp bạn mở rộng được cơ hội. Mục tiêu cần rõ, nhưng cũng cần đủ mềm để không tự giới hạn mình.”

Từng là một trong các diễn giả của sự kiện “Giấc mơ du học Singapore” năm ngoái, anh Nguyễn Bằng Thanh Lâm chia sẻ rằng bản thân cũng từng là người đi tìm câu trả lời cho những băn khoăn quen thuộc của người trẻ: “Mình cần chuẩn bị gì? Có muộn quá không để bắt đầu? Hồ sơ chưa đủ ‘đẹp’ thì liệu có cơ hội?” Chính vì vậy, khi chương trình năm nay tiếp tục trở lại với hình thức tổ chức trực tiếp tại Trường Đại học Bách khoa TP.HCM vào ngày 08/06 tới, anh chọn đồng hành với vai trò người kết nối.

Những sự kiện như thế, theo anh, là dịp để người trẻ được tiếp cận với kinh nghiệm thực tế, từ đó điều chỉnh cách chuẩn bị của mình một cách phù hợp và chủ động hơn. “Mình nghĩ ai rồi cũng phải tự mày mò lấy thôi, nhưng nếu nghe trước một vài câu chuyện thật thì lúc bước vào, có thể đỡ bỡ ngỡ hơn một chút,” anh nói.

Không chỉ là nhà nghiên cứu, anh Lâm còn là cầu nối chia sẻ kiến thức và kỹ năng sống thực tế cho giới trẻ.

Du học không chỉ để đi xa – mà để trở về vững vàng hơn

Du học không phải là con đường bắt buộc để thành công. Nhưng nếu đã lựa chọn, bạn cần chuẩn bị nhiều hơn một chiếc vali. Đó là sự trưởng thành trong tư duy, khả năng tự lập, và một tâm thế khiêm nhường, linh hoạt để thích nghi. Giấc mơ được bước ra thế giới có thể bắt đầu từ một câu hỏi rất giản đơn: “Tại sao không?” Nhưng để sống tốt ở một thế giới khác, bạn sẽ cần trả lời rõ ràng hơn: “Mình đã sẵn sàng đến đâu rồi?”

Thiện Nhân