Khơi dòng vốn tín dụng Dự án cao tốc đoạn Nam Định - Thái Bình

Thi công Dự án Đầu tư xây dựng tuyến đường cao tốc Ninh Bình - Hải Phòng, đoạn qua tỉnh Nam Định (cũ) và Thái Bình (cũ).

Gỡ thế bế tắc

Đúng 20 ngày kể từ khi nhận được chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, vào cuối tuần trước, Bộ Xây dựng đã có Công văn số 8104/BXD-CĐBVN gửi Thường trực Chính phủ về việc tháo gỡ khó khăn về cơ chế tài chính thực hiện Dự án Đầu tư xây dựng tuyến đường cao tốc Ninh Bình - Hải Phòng, đoạn qua tỉnh Nam Định (cũ) và Thái Bình (cũ).

Trước đó, tại Công văn số 6715/VPCP-KTTH, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã giao Bộ Xây dựng khẩn trương nghiên cứu các kiến nghị của Tập đoàn GELEXIMCO về nguồn vốn tín dụng cho Dự án, báo cáo Thường trực Chính phủ trước ngày 20/7/2025.

Theo Bộ Xây dựng, Dự án Đầu tư xây dựng tuyến đường cao tốc Ninh Bình - Hải Phòng đoạn qua Nam Định và Thái Bình là dự án trọng điểm quốc gia, việc đẩy nhanh tiến độ triển khai Dự án có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8-8,5% năm 2025 và tăng trưởng 2 con số những năm tiếp theo.

Việc tháo gỡ khó khăn về tiếp cận nguồn vốn tín dụng cho Dự án cần sự phối hợp của các bộ, ngành, cơ quan liên quan, đặc biệt là UBND tỉnh Hưng Yên với vai trò là cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Tại Công văn số 8104, Bộ Xây dựng đề nghị Thường trực Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh Hưng Yên tiếp tục phát huy tinh thần trách nhiệm đối với Dự án, phối hợp, đồng hành với nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án trong công tác đàm phán với các ngân hàng để cung cấp tín dụng thực hiện Dự án.

Bộ Xây dựng cho rằng, Tập đoàn GELEXIMCO với vai trò là nhà đầu tư đứng đầu liên danh, căn cứ phương án tài chính tại Hợp đồng dự án, cần chủ động xây dựng phương án trả nợ phù hợp, làm cơ sở để tổ chức đàm phán với các ngân hàng về khoản vay tín dụng thực hiện Dự án.

“Nhà đầu tư cần nghiên cứu phương án ưu tiên dòng doanh thu của Dự án (sau khi chi trả chi phí quản lý, vận hành khai thác, bảo trì) và huy động nguồn vốn hợp pháp khác của doanh nghiệp để thanh toán lãi vay, gốc vay ngân hàng. Vốn chủ sở hữu, lợi nhuận vốn chủ sở hữu sẽ thu hồi sau khi hoàn trả đủ gốc vay, lãi vay ngân hàng”, ông Lê Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ Xây dựng khuyến nghị.

Cũng trong văn bản gửi Thường trực Chính phủ, Bộ Xây dựng kiến nghị giao Ngân hàng Nhà nước chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành và địa phương, khẩn trương xây dựng danh mục các dự án sử dụng nguồn tín dụng từ Chương trình tín dụng cho vay đầu tư hạ tầng, công nghệ số, đặc biệt là các công trình, dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia (trong đó có Dự án Đầu tư xây dựng cao tốc Ninh Bình - Hải Phòng, đoạn qua Nam Định và Thái Bình).

“Đề nghị các ngân hàng gồm: Ngân hàng Phát triển Việt Nam - VDB, Vietcombank, BIDV, VietinBank, Agribank nâng cao tinh thần trách nhiệm trong cung cấp tín dụng cho công trình, dự án trọng điểm quốc gia, phối hợp với UBND tỉnh Hưng Yên, Tập đoàn GELEXIMCO, đẩy nhanh thủ tục thẩm định để xem xét, cung cấp tín dụng đầu tư Dự án”, Công văn số 8104 của Bộ Xây dựng nêu rõ.

Được biết, GELEXIMCO là doanh nghiệp đứng đầu liên danh, được UBND tỉnh Thái Bình (nay là UBND tỉnh Hưng Yên) chọn là nhà đầu tư Dự án Đầu tư xây dựng tuyến cao tốc Ninh Bình - Hải Phòng, đoạn qua Nam Định và Thái Bình theo hình thức PPP, với tổng mức đầu tư lên tới 19.784,54 tỷ đồng.

Dự án này đã tiến hành khởi công vào ngày 12/5/2025 và được người đứng đầu Chính phủ đề nghị rút ngắn thời gian, phấn đấu vượt tiến độ ít nhất 6 tháng, để có thể hoàn thành trong năm 2026.

Tại Văn bản số 1060/CV-GELE gửi Thủ tướng Chính phủ ngày 11/7/2025, Tập đoàn GELEXIMCO cho biết, nhà đầu tư và doanh nghiệp dự án đang rất quyết liệt chỉ đạo thi công; các nhà thầu cũng thể hiện quyết tâm bằng việc huy động máy móc, thiết bị, nhân lực, vật lực, tổ chức thi công ngay sau khi nhận được mặt bằng bàn giao từ địa phương, nhưng mọi nỗ lực nói trên đều chưa được cơ quan có thẩm quyền ghi nhận khi nhà đầu tư chưa được cấp bảo lãnh thực hiện Hợp đồng.

Trong khi đó, tại Điều 5 “Hiệu lực hợp đồng” của Hợp đồng BOT số 01/2025/HĐ.BOT-CT08 được ký giữa UBND tỉnh Thái Bình (cũ) và liên danh nhà đầu tư quy định: “Hợp đồng có hiệu lực kể từ ngày liền sau ngày chứng thư bảo lãnh thực hiện hợp đồng đã có hiệu lực được nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án nộp hợp lệ cho cơ quan có thẩm quyền”.

Điều này có nghĩa là đến thời điểm này, sau hơn 2 tháng kể từ ngày khởi công, hiệu lực của Hợp đồng BOT số 01/2025/HĐ.BOT-CT08 vẫn chưa được kích hoạt, gây khó khăn cho cả nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án và cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc triển khai các bước tiếp theo của Dự án PPP cao tốc Ninh Bình - Hải Phòng, đoạn qua Nam Định và Thái Bình.

GELEXIMCO cho rằng, Báo cáo thẩm định số 8786/BC-HĐTĐLN ngày 23/10/2025 đánh giá Dự án có nguồn vốn vay lớn cùng thời gian hoàn vốn dài (25 năm 5 tháng), cũng như trong 15 năm đầu khai thác công trình không có khả năng trả nợ gốc… đã gây khó khăn cho nhà đầu tư trong quá trình làm việc với các tổ chức tín dụng để đề nghị cung cấp bảo lãnh và thu xếp vốn vay.

Chính vì vậy, tại Văn bản số 1060/CV-GELE, Tập đoàn GELEXIMCO đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét, chỉ đạo các cấp có thẩm quyền có giải pháp tháo gỡ khó khăn, có cơ chế đặc thù cho dự án trọng điểm quốc gia để nhà đầu tư có thể vay nguồn vốn tín dụng tại các tổ chức tín dụng có phần vốn sở hữu nhà nước (Ngân hàng Phát triển Việt Nam - VDB, Vietcombank, BIDV, VietinBank, Agribank), trước hết là bảo lãnh thực hiện Hợp đồng, tiếp theo là các thủ tục liên quan đến giải ngân nguồn vốn tín dụng cho công trình.

GELEXIMCO cam kết sử dụng các nguồn tài chính hợp pháp khác của Tập đoàn để bổ sung nguồn trả nợ cho các khoản vay (đặc biệt trong 15 năm đầu khai thác) nhằm đảm bảo tính khả thi tài chính cho Dự án PPP cao tốc Ninh Bình - Hải Phòng, đoạn qua Nam Định và Thái Bình.

“Việc tháo gỡ kịp thời vướng mắc nói trên còn tạo tiền đề để các dự án PPP đường cao tốc khác tiếp cận được nguồn vốn tín dụng nhanh chóng, thuận lợi, làm cơ sở để tổ chức thi công đảm bảo chất lượng, tiến độ”, ông Vũ Văn Tiền, Tổng giám đốc GELEXIMCO cho biết.

Kỳ vọng từ Chương trình 500.000 tỷ đồng

Theo lãnh đạo Bộ Xây dựng, ngày 1/8, Bộ đã tổ chức cuộc họp với đại diện các bộ, ngành, UBND tỉnh Hưng Yên, ngân hàng tín dụng và nhà đầu tư về giải pháp tháo gỡ khó khăn huy động tín dụng cho Dự án.

Đồng thời, Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước đã có văn bản trả lời kiến nghị của Tập đoàn GELEXIMCO. Theo đánh giá của các cơ quan, phương án tài chính của Dự án bảo đảm khả thi, UBND tỉnh Hưng Yên phê duyệt dự án, ký kết hợp đồng với nhà đầu tư.

Bộ Xây dựng đánh giá, Dự án có vốn nhà nước tham gia lên tới 47,19% tổng mức đầu tư và được áp dụng cơ chế chia sẻ doanh thu theo Luật PPP; công tác giải phóng mặt bằng đạt 82%; các vướng mắc về nguồn cung cấp vật liệu đã được tháo gỡ… là những điều kiện thuận lợi để bảo đảm dự án hoàn thành đúng tiến độ, phát huy hiệu quả đầu tư.

Về việc cung cấp tín dụng, Bộ Xây dựng cho biết, pháp luật hiện hành đã trao quyền tự chủ cho tổ chức tín dụng trong việc xem xét, cấp tín dụng đối với khách hàng trên cơ sở thẩm định tính khả thi, hiệu quả của dự án, khả năng trả nợ của khách hàng, khả năng cân đối nguồn vốn từng thời kỳ.

Trên cơ sở phương án tài chính tại hợp đồng dự án đã ký kết, các nhà đầu tư đã chủ động xây dựng phương án trả nợ, tổ chức đàm phán với các ngân hàng để huy động khoản vay tín dụng theo quy định hiện hành mà không cần ban hành cơ chế đặc thù.

Cụ thể, có 3 dự án trên cao tốc Bắc - Nam phía Đông (đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm, Cam Lâm - Vĩnh Hảo) và Dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh có quy mô, phương án tài chính tương tự đã huy động vốn tín dụng thành công.

Bên cạnh đó, theo báo cáo của Tập đoàn GELEXIMCO, qua đàm phán, BIDV đã cam kết huy động khoảng 2.600/8.880 tỷ đồng để thực hiện Dự án.

Trong Công văn số 6705/NHNN-TD gửi Tập đoàn GELEXIMCO, Ngân hàng Nhà nước cho biết, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về triển khai Chương trình tín dụng cho vay đầu tư hạ tầng, công nghệ số (trong đó có các công trình giao thông trọng điểm quốc gia), đến nay phía ngân hàng đã chuẩn bị đủ nguồn vốn (500.000 tỷ đồng) để triển khai.

“Ngân hàng Nhà nước đã có văn bản đề nghị Bộ Xây dựng xác định đối tượng, điều kiện, tiêu chí, danh mục các dự án tham gia Chương trình. Trường hợp dự án thuộc danh mục do Bộ Xây dựng công bố, các ngân hàng sẽ xem xét cho vay theo chủ trương của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ”, ông Nguyễn Ngọc Cảnh, Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết.

Anh Minh