Khoản nợ thuế 'khủng' của nhiều chủ rừng tại Lâm Đồng

Cuối năm 2008, Công ty Lâm nghiệp Đắk Mol làm thủ tục thuê quyền sử dụng đất và thuê rừng với diện tích hơn 13.100 ha tại xã Đắk Song và xã Đức An. Mục đích sử dụng đất là quản lý, bảo vệ và phát triển vốn rừng, trồng và chăm sóc rừng, xây dựng trụ sở làm việc. Doanh nghiệp được thuê đất theo hình thức trả tiền hàng năm, thời hạn sử dụng đến cuối năm 2043. Theo hợp đồng được ký kết, phía doanh nghiệp sẽ nộp tiền thuê mỗi năm 2 kỳ. Đơn giá thuê đất do Sở Tài chính quyết định, đơn vị thuế tính tiền và nơi nộp thuế là Kho bạc Nhà nước địa phương.

BQLRPH Đắk Glong - Gia Nghĩa cũng là đơn vị nợ tiền thuê đất sau quá trình sắp xếp

Nhưng trong quá trình hoạt động, Công ty Lâm nghiệp Đắk Mol sản xuất, kinh doanh không hiệu quả, lâm vào cảnh nợ thuế. Đây là thực trạng chung của các công ty nông, lâm nghiệp Nhà nước. Do đó, Trung ương đã ban hành Nghị quyết Sắp xếp, đổi mới công ty nông, lâm nghiệp vào năm 2014. Năm 2016, Công ty Lâm nghiệp Đắk Mol được sắp xếp lại với tên gọi Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Đức Hòa. Diện tích doanh nghiệp quản lý giảm xuống, còn hơn 10.300 ha. Các nội dung trong hợp đồng thuê đất và số nợ cũ tiếp tục được tính cho đơn vị mới sau sắp xếp.

Theo ông Nguyễn Bá Giáp - Giám đốc Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Đức Hòa, khi Nhà nước đóng cửa rừng (năm 2016), doanh nghiệp chỉ làm nhiệm vụ là quản lý, bảo vệ rừng. Nguồn thu hàng năm của đơn vị khoảng 4 tỷ đồng, bao gồm kinh phí hợp đồng bảo vệ rừng với Nhà nước và một phần từ nguồn chi trả dịch vụ môi trường rừng. “Nguồn thu rất hạn chế, chỉ đủ phục vụ công tác bảo vệ rừng. Trong khi đó, đơn vị thuế tính tiền thuê đất hàng năm cho công ty khoảng hơn 6,7 tỷ đồng. Không có khả năng chi trả, số tiền thuế nợ tăng dần lên qua hàng năm và tổng nợ hiện tại đã hơn 80 tỷ đồng”, ông Giáp cho hay.

Ban Quản lý rừng phòng hộ (BQLRPH) Đắk Glong - Gia Nghĩa cũng là một trong những chủ rừng đang nợ thuế tại Lâm Đồng. Theo Giám đốc đơn vị là ông Võ Duy Long, tổng số tiền nợ thuế của đơn vị là khoảng 17 tỷ đồng. Số tiền thuế nợ là tiền thuê đất của Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Đắk R’măng. Đơn vị này được sắp xếp thành BQLRPH Đắk R’măng vào năm 2016. Đầu năm 2025, BQLRPH Đắk R’măng đã hợp nhất với BQLRPH Gia Nghĩa để thành lập BQLRPH Đắk Glong - Gia Nghĩa.

Ông Võ Duy Long cho hay: Qua nhiều lần sắp xếp, khoản nợ tiền thuê được chuyển giao từ đơn vị cũ sang đơn vị mới. Bên thuế đã khoanh nợ từ năm 2022 và từ đó tới nay, đơn vị không phát sinh thêm nợ thuế. Tuy nhiên, chúng tôi là đơn vị có chức năng chính là quản lý, bảo vệ và phát triển rừng nên không có doanh thu và không có khả năng trả nợ.

Tại tỉnh Lâm Đồng, nhiều chủ rừng đã giải thể nhưng vẫn còn nợ thuế. Theo thông báo mới nhất của đơn vị thuế khu vực, một số đơn vị đã giải thể nhưng vẫn còn nợ thuế như: Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Thuận Tân (nợ 25,7 tỷ đồng), Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Trường Xuân (nợ 14,8 tỷ đồng)…

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Lâm Đồng, sau sắp xếp, đổi mới, các công ty nông, lâm nghiệp trên địa bàn đề nghị giữ lại nhiều diện tích đất không có rừng, đất có rừng hoặc bị người dân lấn chiếm. Mục tiêu của việc giữ lại là để trồng, khôi phục lại rừng và thực hiện nông, lâm kết hợp. Mặc dù không có nguồn thu từ diện tích này nhưng theo Nghị định số 118/2014 của Chính phủ, các đơn vị phải thực hiện thuê đất. Trong khi đó, tình hình tài chính yếu kém, thua lỗ kéo dài khiến họ không thể thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước. Đây là nguyên nhân dẫn đến tình trạng nợ đọng thuế kéo dài, khó xử lý dứt điểm.

Lê Phước