Khoa học – công nghệ trở thành không gian chiến lược để Gia Lai 'nhảy vọt'

Khoa học – công nghệ là động lực phát triển mới

“Trong kỷ nguyên số, nếu không nhanh chóng đổi mới, chúng ta sẽ bị bỏ lại phía sau. Khoa học – công nghệ và chuyển đổi số không chỉ là công cụ, mà phải trở thành động lực phát triển mới của tỉnh”, trích tham luận của Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Tuấn Thanh tại Đại hội Đảng bộ tỉnh Gia Lai lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Tuấn Thanh tại Đại hội Đảng bộ tỉnh Gia Lai lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030.

Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Gia Lai mới đã chọn một định vị mới mẻ: không chấp nhận bị xếp vào “hạng cũ” của một tỉnh thuần nông - tỉnh sẽ trở thành nơi khoa học, công nghệ và chuyển đổi số làm mạch sống cho mọi chiến lược phát triển. Đây không phải là khẩu hiệu; đó là lộ trình được hoạch định rõ trong báo cáo chính trị và tham luận của lãnh đạo tỉnh, nơi mà việc kết nối trí tuệ, hạ tầng số và năng lượng 4.0 được coi là con đường ngắn nhất để biến tiềm năng thành sức mạnh.

Sự lựa chọn này càng có ý nghĩa khi xét đến diện mạo mới của Gia Lai sau hợp nhất: từ ngày 1/7/2025, sau sáp nhập với tỉnh Bình Định, Gia Lai trở thành một động lực khu vực với quy mô rộng lớn hơn, đa dạng lợi thế hơn. Về hành chính, tỉnh mới đã được tinh gọn mạnh mẽ: còn lại 110 xã và 25 phường, đã cắt giảm hàng trăm đơn vị hành chính, giảm 36 đầu mối cấp tỉnh và tinh giản hơn 3.100 cán bộ, công chức, viên chức. Sự tinh gọn ấy không chỉ là tiết kiệm chi phí mà là bước chuẩn hóa để chính quyền hoạt động hiệu năng hơn, linh hoạt hơn - điều kiện cần để một nền hành chính số hoạt động hiệu quả.

Điểm mấu chốt là khi khoa học - công nghệ được đặt ở vị trí tiên phong, mọi cửa sổ cơ hội mở ra. Gia Lai mới không chỉ sở hữu cao nguyên bazan màu mỡ; tỉnh còn có cảng biển, cảng hàng không, cảng cạn, tuyến đường nối cửa khẩu Lệ Thanh đến cảng Quy Nhơn, mạng lưới giao thông kết nối Bắc - Nam, Đông - Tây. Sự cộng hưởng giữa tiềm năng tự nhiên và hạ tầng, cùng với quyết tâm thực thi chính sách, sẽ là nền tảng để công nghệ thật sự trở thành động lực biến đổi.

Toàn cảnh Trung tâm Khám phá khoa học và đổi mới sáng tạo tại Gia Lai.

Kế hoạch xây dựng trung tâm công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) không phải là ý tưởng viển vông, mà dựa trên những bước đi đã được chuẩn bị: đầu tư hạ tầng, kết nối với Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành (ICISE) tại Quy Hòa, thu hút nhân tài, và hình thành hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo. Gia Lai muốn trở thành mảnh đất nơi các nhà khoa học, các doanh nghiệp công nghệ trong và ngoài nước tìm thấy môi trường thử nghiệm, sáng tạo, và phát triển sản phẩm mới.

Khoa học - công nghệ không chỉ nằm trong phòng thí nghiệm hay khu công nghệ cao, mà phải thấm sâu vào đời sống xã hội. Vì vậy, Gia Lai xác định chuyển đổi số là yêu cầu bắt buộc, là “sợi chỉ đỏ” xuyên suốt trong mọi lĩnh vực. Trong quản lý, chính quyền số thông minh sẽ thay đổi cách thức điều hành, từ hành chính kiểm soát sang hành chính phục vụ. Người dân và doanh nghiệp không còn mất hàng giờ xếp hàng làm thủ tục, mà có thể giải quyết trực tuyến, minh bạch và nhanh chóng.

Trong sản xuất, công nghệ số sẽ được áp dụng vào nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ. Người nông dân có thể dùng cảm biến, dữ liệu lớn để quản lý mùa vụ; doanh nghiệp chế biến ứng dụng AI để tối ưu dây chuyền; ngành du lịch khai thác thực tế ảo (VR), thực tế tăng cường (AR) để quảng bá hình ảnh Gia Lai ra thế giới.

Trong đời sống thường nhật, người dân sẽ hưởng lợi từ hệ thống y tế số, giáo dục số, giao thông thông minh. Những thay đổi này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí, mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống, tạo sự bình đẳng trong tiếp cận dịch vụ công.

Gia Lai đặt ra mục tiêu Khoa học – công nghệ phải thấm sâu vào đời sống xã hội.

Dĩ nhiên, khoa học - công nghệ và chuyển đổi số chỉ phát huy khi có nền móng vững chắc. Tham luận đặt ra yêu cầu xây dựng hạ tầng hiện đại, cả vật chất lẫn số. Cao tốc, cảng biển, sân bay, khu công nghiệp, trung tâm logistics sẽ mở ra không gian phát triển rộng lớn, kết nối Tây Nguyên với duyên hải miền Trung và quốc tế. Song song, hạ tầng số – từ cáp quang, trung tâm dữ liệu đến các khu công viên phần mềm - phải được đầu tư bài bản, để Gia Lai sẵn sàng trở thành điểm đến của nền kinh tế số.

Kinh tế ba trụ đỡ trong bức tranh công nghệ

Tham luận của lãnh đạo tỉnh Gia Lai chỉ rõ, công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ – ba trụ cột kinh tế truyền thống của Gia Lai - cũng sẽ được tái định hình dưới ánh sáng công nghệ. Công nghiệp tập trung vào chế biến - chế tạo, năng lượng tái tạo, nhưng khác biệt ở chỗ ứng dụng công nghệ cao, quản trị thông minh, thân thiện với môi trường.

Công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ – ba trụ cột kinh tế truyền thống của Gia Lai

Nông nghiệp không còn chỉ dựa vào kinh nghiệm truyền thống, mà hướng tới nông nghiệp số, với sản phẩm hữu cơ, chế biến sâu, có thương hiệu toàn cầu. Dịch vụ, đặc biệt là du lịch, sẽ được nâng tầm nhờ công nghệ quảng bá, đặt dịch vụ trực tuyến, trải nghiệm thông minh.

Đổi mới thể chế, cải cách hành chính

Lãnh đạo tỉnh Gia Lai cam kết cải cách hành chính quyết liệt, tạo môi trường minh bạch, thuận lợi, cạnh tranh. Chính quyền sẽ chuyển từ “xin - cho” sang “phục vụ - đồng hành”, từ “bàn giấy” sang “chính quyền số thông minh”. Khi đó, khoa học - công nghệ mới có đất sống, doanh nghiệp mới dám đầu tư, người dân mới thực sự hưởng lợi.

Tỉnh cũng chủ trương giao KPI chỉ tiêu, kế hoạch tăng trưởng cho từng ngành, địa phương; phân quyền đi đôi với kiểm soát để vừa thúc đẩy sáng tạo, vừa bảo đảm hiệu quả. Việc áp dụng cơ chế “địa phương quyết - địa phương làm - địa phương chịu trách nhiệm” trong khuôn khổ kiểm soát sẽ thúc đẩy phong trào thi đua, gắn trách nhiệm người đứng đầu với kết quả. Đây là cơ chế cần thiết để biến mục tiêu thành kết quả cụ thể.

Toàn cảnh Đại hội Đảng bộ tỉnh Gia Lai lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030.

Tham luận của lãnh đạo tỉnh không quên khẳng định: mục tiêu cuối cùng của phát triển vẫn là con người. Y tế, giáo dục, an sinh xã hội, chính sách dân tộc đều được đặt trọng tâm. Trong thời gian tới, tỉnh cũng sẽ tiếp tục chú trọng đầu tư y tế, xây dựng cơ sở khám chữa bệnh ngang tầm khu vực, hệ y tế số, nâng chất lượng giáo dục, mở rộng giáo dục STEM từ trường phổ thông đến bậc cao đẳng, đại học.

Mục tiêu không để ai bị bỏ lại phía sau, bảo đảm chính sách cho đồng bào dân tộc thiểu số, giảm nghèo bền vững, và phát triển văn hóa làm nền móng cho du lịch và bản sắc địa phương.

Lãnh đạo Gia Lai cũng khẳng định không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng. Nhiệm vụ bảo vệ rừng, quản lý tài nguyên, chống khai thác trái phép phải được công nghệ hóa: ứng dụng viễn thám, hệ thống camera giám sát, dữ liệu lớn để phát hiện sớm và quản lý tài nguyên hiệu quả. Các dự án năng lượng tái tạo cần đi kèm quy hoạch sử dụng đất, đánh giá môi trường nghiêm túc để tránh xung đột và phát triển bền vững.

An Yên - Nguyễn Gia