Khi văn học chạm đến trái tim khán giả

Tiểu thuyết "Mưa đỏ" đang gây sốt trong cộng đồng yêu sách. Ảnh: NXB QĐND

Từ cơn sốt phòng vé đến kệ sách “cháy hàng”

Tính đến sáng 10/9 (theo dữ liệu từ Box Office Vietnam), phim điện ảnh “Mưa đỏ” do đạo diễn Đặng Thái Huyền thực hiện đạt doanh thu hơn 586 tỷ đồng, thu hút hơn 7 triệu khán giả. Không ít người xem đến lần thứ hai, thứ ba không chỉ để thưởng thức, mà là để sống lại một phần lịch sử, để tri ân những người lính đã ngã xuống trong 81 ngày đêm khốc liệt ở Thành cổ Quảng Trị.

Hiệu ứng phòng vé nhanh chóng lan sang thị trường xuất bản. Nhà xuất bản Quân đội Nhân dân đã phối hợp với Vietnambook gấp rút tái bản 50.000 cuốn tiểu thuyết để đáp ứng nhu cầu. Một số nhà sách “chạy nước rút” với nhà in nhưng vẫn không kịp giao đủ đơn hàng vì sức mua quá lớn. Theo hệ thống Fahasa, đến ngày 4/9, tổng số bản bán ra trên toàn quốc và qua các sàn thương mại điện tử đã vượt 13.000 bản. Dự kiến, con số phát hành của tiểu thuyết “Mưa đỏ” sẽ cán mốc 100.000 bản, trở thành một trong những tựa sách nổi bật nhất trong nhiều năm qua.

Một độc giả chia sẻ: “Tôi vừa xem phim, vừa khóc. Về nhà, tôi đặt mua sách để hiểu sâu hơn những điều bộ phim chưa kể hết”. Đối với nhiều độc giả từng đọc tiểu thuyết “Mưa đỏ” và khi xem bản điện ảnh cùng tên đều có chung cảm nhận, bộ phim đã nâng tầm tác phẩm văn học. Ngôn ngữ điện ảnh cùng cách kể chuyện tinh tế đã mở ra một chiều sâu mới, mang đến trải nghiệm xúc động và trọn vẹn hơn cho khán giả.

Trong buổi giới thiệu phim “Mưa đỏ”, nhà văn Chu Lai đã tiết lộ rằng “Mưa đỏ” không phải là tiểu thuyết chuyển thể thành phim mà là một hành trình ngược. Cách đây 15 năm, nguồn cảm hứng cho tác phẩm đến từ câu chuyện có thật được kể lại bởi một người em thân thiết của nhà văn. Người em này đã chia sẻ về người anh ruột - liệt sĩ Đặng Huy Cường, hy sinh tại Thành cổ Quảng Trị trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Mang theo nỗi day dứt của gia đình, người em đã bày tỏ mong muốn nhà văn Chu Lai viết lên một kịch bản phim về trận chiến khốc liệt này, để hoàn thành tâm nguyện của người mẹ già “gặp lại con trai” trên màn ảnh.

Trước một đề tài quá xúc động, nhà văn Chu Lai - nguyên là lính đặc công chiến trường miền Đông Nam Bộ đã bắt tay vào thực hiện kịch bản. Ông hoàn thành kịch bản “Mưa đỏ” với góc nhìn điện ảnh sắc sảo. Kịch bản phim ra đời, nhưng suốt nhiều năm bị “đóng băng” vì không đơn vị nào có đủ kinh phí sản xuất. Không muốn để câu chuyện bị lãng quên, nhà văn Chu Lai đã chuyển thể kịch bản thành tiểu thuyết và phát hành năm 2016.

Ngay từ khi ra mắt, tiểu thuyết “Mưa đỏ” đã được đánh giá cao về chất lượng nghệ thuật, tư tưởng và cảm xúc. Tác phẩm liên tiếp giành nhiều giải thưởng uy tín như: Giải A cuộc thi tiểu thuyết của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2016; giải A - Giải thưởng của Bộ Quốc phòng; giải A của hạng mục “Kịch bản - sách nghiên cứu lý luận, phê bình” do Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam tổ chức năm 2021. Năm 2022, được Nhà hát Kịch nói Quân đội dựng thành vở kịch “Mưa đỏ” hay có tên gọi khác “Bản giao hưởng máu” do NSND Lê Hùng đạo diễn. Thành công vang dội khi tiểu thuyết được chuyển thể thành phim điện ảnh cùng tên do Hãng phim Điện ảnh Quân đội Nhân dân sản xuất, khởi chiếu tại các rạp toàn quốc từ ngày 22/8/2025.

Nhà văn Chu Lai - tác giả tiểu thuyết "Mưa đỏ" tại buổi giới thiệu phim điện ảnh cùng tên. Ảnh: Đoàn làm phim

Văn học trở thành “kho báu” của điện ảnh

Gần đây, nhiều tác phẩm văn học Việt Nam đã được chuyển thể thành phim điện ảnh và tạo dấu ấn sâu đậm trong lòng công chúng. Nổi bật là loạt phim chuyển thể từ truyện Nguyễn Nhật Ánh như “Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh” (2015) với doanh thu hơn 78 tỷ đồng, hay “Mắt biếc” (2019) với doanh thu hơn 127 tỷ đồng đều do đạo diễn Victor Vũ thực hiện.

“Tro tàn rực rỡ” tác phẩm đoạt giải sách hay của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư, được chuyển thể thành phim “Glorious Ashes” (đạo diễn Bùi Thạc Chuyên) trở thành phim Việt đầu tiên tranh giải chính thức tại Liên hoan phim Quốc tế Tokyo năm 2022 và giành nhiều giải thưởng quốc tế danh giá.

Có thể thấy, văn học đang trở thành “kho báu” không cạn và quý giá cho điện ảnh, không chỉ bởi chất lượng nội dung, mà còn bởi giá trị tinh thần, chiều sâu văn hóa và cảm xúc chân thật từ đời sống Việt.

Từ thành công ấn tượng của “Mưa đỏ” đang mở ra kỳ vọng mới cho dòng phim chuyển thể tại Việt Nam, đặc biệt là với những tác phẩm có chiều sâu lịch sử, nhân văn và đậm chất Việt. Và khi người trẻ rơi nước mắt trong rạp, rồi về nhà lật giở từng trang sách để hiểu thêm về một thế hệ đã ngã xuống vì hòa bình hôm nay, đó là lúc văn học đã thực sự chạm đến trái tim. Và cũng là lúc, điện ảnh trở thành chiếc cầu nối vững chắc đưa tinh hoa văn học Việt lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng.

Mộc Miên