'Khí thế xóa nhà tạm lên cao, bước vào giai đoạn nước rút tới vạch đích'

Chiều nay, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức tọa đàm "Mái ấm cho đồng bào: Những nỗ lực phi thường".

Sáng tạo, thần tốc xóa nhà tạm

Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Nông Thị Hà cho biết, Chính phủ luôn nỗ lực, quyết liệt triển khai các biện pháp để thúc đẩy giảm nghèo nhanh và bền vững. Tuy nhiên, tại thời điểm tháng 3/2024, trên cả nước còn trên 300.000 hộ sống trong những ngôi nhà tạm, nhà dột nát, nhiều hộ gia đình không có nơi ở.

Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Nông Thị Hà. Ảnh: VGP

Với quyết tâm sớm hiện thực hóa mong muốn mang lại mái ấm tình thương cho người nghèo, người yếu thế và hiện thực hóa chủ trương tại Nghị quyết 42 của Đảng, Thủ tướng đã quyết liệt chỉ đạo, phát động phong trào thi đua chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước trong năm 2025.

Từ khi phát động chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát đến nay, cả nước đã hỗ trợ hơn 125.000 căn nhà cho hộ nghèo, hộ cận nghèo; hơn 26.300 căn nhà đối với hộ người có công và hơn 51.400 căn nhà từ các chương trình mục tiêu quốc gia. 20 địa phương hiện không còn nhà tạm, nhà dột nát.

Rất nhiều tổ chức và địa phương đã có sự hỗ trợ rất thiết thực, hiệu quả. Điển hình như ngành ngân hàng, ngay sau khi Thủ tướng phát động phong trào, đã cam kết hỗ trợ 1.300 tỷ đồng và phân công cụ thể cho từng ngân hàng.

Đến nay, ngành ngân hàng đã chuyển khoảng 1.200 tỷ đồng cho các địa phương. Ngoài ra, ngành ngân hàng cũng phát động phong trào mỗi cán bộ, nhân viên, người lao động của ngành đóng góp ít nhất một ngày lương để thực hiện xóa 1.000 căn nhà tạm, nhà dột nát.

Ngoài ra, lực lượng quân đội đã đóng góp trên 600 tỷ đồng, huy động hơn 21.000 lượt cán bộ, chiến sĩ với hơn 76.500 ngày công hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát.

Về địa phương, điển hình cho cách làm sáng tạo, thần tốc là tỉnh Bình Định, trong 3 tháng đã xóa toàn bộ 4.411 căn. Một số “gương sáng” khác có thể kể tới Nghệ An, Hà Tĩnh, Bình Phước, Sơn La…

Không để lợi dụng, trục lợi chính sách

Cũng theo bà Nông Thị Hà, việc xây dựng, bàn giao nhà cho các hộ khó khăn mới chỉ là bước đầu, cần có thêm sự hỗ trợ, sẻ chia, đặc biệt là bảo đảm sinh kế cho họ thực sự thoát nghèo bền vững.

Về phía Nhà nước, cần có những chính sách đầu tư, cải thiện hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông, viễn thông và đường điện để người dân tiếp cận các dịch vụ xã hội một cách tốt nhất; nâng cao trình độ nhận thức, khả năng tự ứng phó với những thảm họa thiên tai cho người dân; tạo việc làm ổn định...

Về phía các địa phương phải có kế hoạch để hỗ trợ đào tạo người lao động ở các vùng khó khăn, có thể đưa họ đi lao động ở các khu công nghiệp, xuất khẩu lao động. Địa phương cũng phải xây dựng nguồn quỹ để có khoản hỗ trợ cho các hộ nghèo.

“Trong quá trình tham mưu để thực hiện chương trình này, chúng tôi thấy có nguy cơ lợi dụng, trục lợi chính sách bằng cách mua lại những căn nhà đã được hỗ trợ rồi mua đất. Như vậy, các hộ này lại tiếp tục quay trở lại là không có nhà ở, rồi tái nghèo do bị ảnh hưởng bởi thiên tai. Cũng sẽ có những vấn đề phát sinh mới, các địa phương phải tiếp tục chung tay giải quyết. Nhưng vấn đề ở đây là nguồn quỹ phải ổn định hơn chứ không thể phát động mãi các phong trào”, Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo lưu ý.

Gỡ 2 “nút thắt”, bước vào giai đoạn nước rút

Trong quá trình triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát, hai “nút thắt” lớn nhất là kinh phí và đất đai. Tới nay, cả 2 "nút thắt" đều đã có thể tháo gỡ.

Về kinh phí, Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt, trích 5% từ phần kinh phí tiết kiệm của Trung ương và các địa phương để hỗ trợ việc xóa nhà tạm, nhà dột nát. Bên cạnh đó, nguồn lực xã hội hóa từ các tổ chức, cá nhân cũng được huy động hiệu quả. Trên 90% kinh phí đã được chuyển theo đúng cam kết.

Về đất đai, ngay tại phiên họp đầu tiên của Ban Chỉ đạo Trung ương, Thủ tướng đã chỉ đạo quyết liệt, thống nhất chủ trương giải quyết linh hoạt tại các vị trí không có tranh chấp. Qua kinh nghiệm thực tiễn từ các địa phương khó khăn về đất ở, đã có nhiều bài học quý có thể vận dụng, triển khai.

Thứ trưởng Nông Thị Hà bày tỏ sự tin tưởng vào khả năng hoàn thành chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát, nhất là khi các địa phương đều đã thể hiện quyết tâm rõ ràng và triển khai những bước đi rất bài bản.

“Khí thế đang lên cao và chúng ta thực sự đang bước vào giai đoạn nước rút hướng tới vạch đích”, bà Hà nhận định.

Tuy nhiên, nữ Thứ trưởng cũng thẳng thắn nhìn nhận, để hoàn thành đúng tiến độ từ nay đến 31/10 xóa xong nhà tạm trên phạm vi cả nước thì vẫn còn rất nhiều việc phải làm.

Các địa phương chưa hoàn thành nhiệm vụ cần chỉ đạo quyết liệt hơn, triển khai ngay các biện pháp tổ chức khởi công xây dựng nhà, chậm nhất trong tháng 6 này. Như vậy đến 31/10 mới có khả năng hoàn thành hoặc cơ bản hoàn thành; trong đó cần dành ưu tiên cho các hộ gia đình người có công.

Trước một số vướng mắc về kinh phí xóa nhà tạm cho hộ người có công, Thủ tướng đã chỉ đạo, đề nghị các địa phương trong khả năng có thể tạm ứng nguồn vốn địa phương để chi trả và Trung ương sẽ sớm chuyển phần kinh phí hỗ trợ theo quy định.

Bình Minh