Khi phóng viên 'nằm vùng' làm phóng sự điều tra

Nhóm phóng viên tác nghiệp trong nhiều tháng liền, kiên trì đeo bám địa bàn bất kể ngày đêm

Không nản lòng

Giữa tháng 7-2024, nhóm phóng viên Báo Bình Dương nhận được lệnh của Ban Biên tập thực hiện phóng sự điều tra một đường dây, điểm tập kết nghi vấn tổ chức sang chiết gas trái phép tại Bình Dương. Một tổ phóng viên nhanh chóng được triệu tập và thành lập với cam kết phải bảo mật thông tin tuyệt đối vì đây là đề tài nhạy cảm, khả năng “bứt dây động rừng” rất cao. Sau một thời gian thăm dò địa bàn, tiếp cận các nguồn tin, nhóm phóng viên nhận định nghi vấn trên là đúng sự thật. Ngày 30-7, sau khi đã lên phương án tác nghiệp bài bản, nhóm chính thức bắt tay vào thực hiện nhiệm vụ, mỗi phóng viên đảm nhận vai trò, trách nhiệm khác nhau.

Một lực lượng cộng tác viên đông đảo, phương tiện, máy móc, thiết bị được trang bị, tập kết. Hơn 15 năm làm báo, bản thân tôi đã tham gia thực hiện rất nhiều phóng sự, phóng sự điều tra, phối hợp cùng đồng nghiệp tác nghiệp trong những điều kiện không gian, thời gian khác nhau. Tuy nhiên, chưa một phóng sự điều tra nào có độ “tiếp cận mục tiêu” khó đến như vậy. Đối tượng phạm pháp tinh ranh, cảnh giới nghiêm ngặt từ nhiều vòng. Đối tượng hoạt động theo một đường dây khép kín, các thành viên trong đường dây từ chủ bãi tập kết container, lực lượng thuê mặt bằng tổ chức sang chiết gas, lực lượng tài xế xe bồn liên tỉnh, đối tượng kinh doanh gas “giả” nhãn mác, thương hiệu, tài xế xe tải mua gas… đều là những “mắt xích” cảnh giác rất cao, chính vì thế nhóm phóng viên không thể nào tiếp cận dù ở vai trò nào.

Từ cuối tháng 7 đến đầu tháng 9-2024, nhóm phóng viên kiên trì đeo bám địa bàn, lúc thì ở những căn nhà trọ tối tăm, lúc thì các quán cóc ven đường, khi lại rong ruổi cả ngày dưới cái nắng chói chang hay mưa lạnh lúc đêm về. Thậm chí, có những ngày vì mải mê theo dõi, đeo bám những “xe hàng” chở gas “giả”, gas “lậu” đến điểm tập kết, phóng viên đã chạy xe máy bám đuôi từ phường An Phú (TP.Thuận An) đến phường Bình An (TP.Dĩ An). Quá trình bám đuôi vì sợ bị phát hiện, bị “cắt đuôi” nên nhóm phóng viên di chuyển lúc nhanh, lúc chậm. Có lúc vì bám đuôi xe tải chở hàng vô tình chiếc xe máy của nhóm phóng viên đã “chạm” vào đầu xe container đang cắt ngang đường. Vừa thoát khỏi “lưỡi hái tử thần” trong gang tấc, nhóm phóng viên lại tiếp tục đuổi theo xe hàng để không bị mất dấu.

Không chỉ có tình huống trên, trong thời gian thực hiện nhiệm vụ đeo bám địa bàn để thu thập thông tin, dữ liệu, nhóm phóng viên đã không ít lần đối mặt với hiểm nguy vì đối tượng cảnh giới rất nghiêm. Dù phải gặp nhiều khó khăn khi tác nghiệp nhưng cả nhóm phóng viên vẫn quyết tâm cao, không nản lòng.

Phóng sự điều tra “Vạch trần đường dây sang chiết gas trái phép tại Bình Dương” đăng, phát từ ngày 17, 18, 19, 20-9-2024 đến ngày 4-10-2024 với 4 kỳ chính, 6 kỳ phụ cùng 4 tập phim trên Báo Bình Dương điện tử. Tác phẩm“Vạch trần đường dây sang chiết gas trái phép tại Bình Dương” đạt giải C Giải báo chí Quốc gia lần thứ XIX năm 2024.

Đối mặt với hiểm nguy

Các phương án tác nghiệp liên tục được nhóm phóng viên thay đổi dựa trên tình hình thực tế. Lực lượng cộng tác viên, nguồn tin đặc biệt được bố trí tham gia nhóm bí mật với hơn 10 người. Phương tiện được trang bị bài bản với 3 xe tải, xe máy, xe ô tô Grab, xe ôm công nghệ, flycam, thiết bị ghi hình ẩn mình trên các xe tải, hàng rào, mái tôn… Ngoài ra, lực lượng trực chiến cũng có mặt tại các căn phòng trọ giáp ranh điểm sang chiết gas để kịp thời ghi nhận diễn biến bên ngoài.

Phóng viên tiếp cận hiện trường sang chiết, vận chuyển gas lậu

Trong khi đó, một số thành viên trong êkíp được bố trí tác nghiệp ở những vị trí khác, người đóng vai bán vé số dạo, người là tài xế xe ôm công nghệ, người lại điều khiển xe tải, nhóm khác lai vãng vòng ngoài để theo dõi các đối tượng cảnh giới cũng như tình hình vô ra của các phương tiện. Trong khi camera khi nhận ở góc quay bên trong, bên ngoài, từ những bụi cây, từ phòng trọ giáp ranh cho đến tiếp cận trực tiếp ở cự ly gần thì ở một góc nào đó, nhóm điều khiển flycam vẫn đang tiếp cận mục tiêu từ trên cao.

Chính vì vậy, những hình ảnh, thước phim ghi được không chỉ là sản phẩm từ flycam mà từ rất nhiều góc quay để bảo đảm hình ảnh, biển số xe, chi tiết quan trọng về đơn vị vận tải… sẽ trở thành bằng chứng quan trọng để “vạch trần đường dây sang chiết gas trái phép tại Bình Dương”.

Khi phóng sự điều tra “Vạch trần đường dây sang chiết gas trái phép tại Bình Dương” được đăng, phát đã nhận được hiệu ứng tích cực từ các nền tảng mạng xã hội, sự phản hồi tích cực của bạn đọc. Có những tập phim sau khi phát đã đạt lượt xem gần 400.000 view cùng hàng trăm lượt bình luận, chia sẻ. Sau khi phóng sự điều tra đăng, phát, ngành chức năng tỉnh Bình Dương đã nhanh chóng vào cuộc, xử lý các cơ sở vi phạm cũng như siết chặt hoạt động kinh doanh gas tại Bình Dương. Hiện, điểm sang chiết gas trái phép tại phường An Phú (TP.Thuận An) đã không còn hoạt động, các xe bồn chở gas cũng không ghé “bãi đáp” này để sang chiết gas nữa. Cung đường Mỹ Phước - Tân Vạn từ đó cũng dần vắng bóng các xe bồn chở gas từ các tỉnh lân cận đi ngang qua địa phận Bình Dương.

Đặc biệt, sau khi đăng phóng sự, các doanh nghiệp vận tải thuộc các tỉnh, thành đã chủ động liên hệ và đến tòa soạn Báo Bình Dương để giải trình và thông tin về hình thức xử lý đối với các trường hợp tài xế vi phạm. Lãnh đạo các doanh nghiệp, tập đoàn khí hóa lỏng (gas) uy tín tại Việt Nam đã viết thư cảm ơn gửi đến tòa soạn Báo Bình Dương.

Sau loạt bài điều tra “Vạch trần đường dây sang chiết gas trái phép tại Bình Dương”, nhiều doanh nghiệp kinh doanh gas tiếp tục gửi thư cảm ơn đến Báo Bình Dương vì đã vào cuộc phản ánh hành vi sang chiết gas trái phép, tiềm ẩn nguy cơ cháy, nổ trong khu dân cư; bên cạnh đó là nạn chiếm dụng vỏ chai gas gây thiệt hại về kinh tế và ảnh hưởng rất lớn đến thương hiệu, uy tín của DN, nhất là khi xảy ra các sự cố liên quan đến vỏ chai bị chiếm dụng. Các doanh nghiệp, Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tỉnh kiến nghị cần xử lý nghiêm các hành vi kinh doanh, sang chiết gas trái phép.

TÂM TRANG