Khi những video năng suất vô tình khiến người trẻ kiệt sức

Từ lan tỏa năng lượng sống tích cực

Những video với tiêu đề một ngày của tôi (day in my life) hay ngày năng suất (productive day) dần trở nên phổ biến trên các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Instagram. Nội dung chủ yếu tập trung vào các chuỗi hoạt động trong ngày như thức dậy sớm, không động vào điện thoại, uống nước, tập yoga, làm việc, học tập năng suất, ăn uống lành mạnh và kết thúc ngày bằng những phút giây thư giãn.

Từ “productive” trong các video được hiểu rộng hơn ý nghĩa cụm từ năng suất thông thường. Từ khóa này đại diện cho một lối sống kỷ luật, gọn gàng và biết kiểm soát thời gian. Mỗi hoạt động trong ngày đều có chủ đích, mang lại cảm giác hiệu quả và bình yên.

Mục đích của những video thường ghi lại nhịp sống hàng ngày của người sáng tạo nội dung, đồng thời lan tỏa cảm hứng sống tích cực. Nhiều video được dàn dựng kèm hướng dẫn chi tiết như cách bắt đầu một buổi sáng năng suất hay bí quyết duy trì thói quen tốt. Qua đó, người xem, đặc biệt là giới trẻ đang mệt mỏi và thiếu động lực, có thể tìm lại năng lượng và dần hình thành nếp sống có tổ chức hơn.

Dậy sớm, học bài, làm việc trong không gian gọn gàng và ánh sáng dễ chịu là những hình ảnh quen thuộc ở những dạng video này.

Theo thống kê của trang Best Hashtag, các từ khóa liên quan như #productiveday (ngày năng suất), #dayinmylife (một ngày của tôi) đang phủ sóng mạnh trên các mạng xã hội. Riêng trên Instagram, hashtag #productiveday đã có hơn 410.000 bài đăng, trong khi đó, trên TikTok, video mang nội dung tương tự thu hút hơn 433 triệu lượt xem. Những con số này cho thấy mức độ lan tỏa mạnh mẽ của video sống năng suất trong giới trẻ hiện nay.

Từ những video ngắn chỉ 15 giây cho tới vlog dài 20 phút, lối sống “productive aesthetic” (thẩm mỹ năng suất) đã mang lại cảm hứng cho cách sống có trật tự, tối ưu thời gian và làm được nhiều việc hơn trong cùng một ngày. Dù chưa hình thành một trào lưu rõ rệt, kiểu nội dung này vẫn đang được xem như hình mẫu cuộc sống lý tưởng mà nhiều bạn trẻ hướng đến.

Nhiều bạn trẻ sau khi theo dõi cũng đã bày tỏ cảm xúc cũng như mong muốn xây dựng cuộc sống tương tự.

Bạn Nguyễn Thùy Chi (17 tuổi, Phường Sài Đồng, Hà Nội) cho biết cô đã muốn thử sống giống như trên các video, có một ngày trôi qua chậm rãi, ngăn nắp và không bị cuốn vào mạng. “Mình bắt đầu áp dụng nghe nhạc nhẹ khi học và giữ bàn học luôn gọn gàng, cảm giác dễ chịu và tập trung hơn”, Chi chia sẻ.

Tương tự, bạn Võ Linh (20 tuổi, Phường Ngọc Lâm, Hà Nội) cũng bị cuốn hút bởi những video này. “Các nội dung đó đem lại cho mình cảm giác tích cực và truyền cảm hứng”, cô nói. Không dừng lại ở việc tạo động lực, Linh còn dần rèn được những thói quen lành mạnh và chỉn chu hơn mỗi ngày.

Nhưng cũng... ghét bản thân

Dù truyền đi năng lượng tích cực, nhưng không ít người trẻ thừa nhận họ dần cảm thấy áp lực và rơi vào vòng xoáy so sánh bản thân khi so sánh bản thân với hình mẫu hoàn hảo trên mạng.

Bạn Khánh Ly (20 tuổi, Phường Việt Hưng, Hà Nội), sinh viên ngành Ngôn ngữ chia sẻ trải nghiệm vừa yêu vừa ghét đối với những video lý tưởng. “Có thời gian mình cố gắng sống productive như trong video: dậy sớm, tập thể dục, học tiếng Hàn, đọc sách, viết nhật ký...”, Ly cho biết.

Tích cực là vậy nhưng thay vì phấn khích, cô dần rơi vào trạng thái mệt mỏi. “Dù làm được nhiều việc, nhưng đầu óc lúc nào cũng căng thẳng và nếu nghỉ ngơi, mình lại cảm thấy mình hơi lười và thất bại”, Ly kể.

Tương tự, bạn Hải Yến (25 tuổi, phường Long Biên, Hà Nội) dù là nhân viên văn phòng nhưng cũng không tránh khỏi cảm giác “ngộ độc” khi các nội dung về một ngày năng suất xuất hiện dày đặc trên mạng xã hội và trong các cuộc trò chuyện cùng bạn bè, đồng nghiệp.

“Càng xem nhiều video về năng suất, mình càng dễ rơi vào tâm lý so sánh. Mình biết mỗi người có cách sống khác nhau, nhưng trong đầu vẫn cứ xuất hiện suy nghĩ ‘người ta làm được, sao mình lại không’. Cảm giác đó lặp lại khiến mình mất tự tin, lúc nào cũng thấy bản thân chưa đủ giỏi, chưa đủ cố gắng”, Yến bộc lộ tâm trạng của mình.

Hải Yến trong một buổi làm việc tại quán cà phê, nơi cô thường dành thời gian sau giờ làm để học thêm và phát triển bản thân.

Từ đó, Yến cố gắng ép bản thân phải làm nhiều hơn, tham gia đủ loại khóa học, làm thêm giờ, tối về vẫn phải tự phát triển bản thân. “Nhưng càng cố lại càng kiệt sức. Bề ngoài thì trông mình năng suất, nhưng thực ra chỉ đang chạy theo hình ảnh của người khác, chứ không thực sự sống thoải mái hay hạnh phúc”, Hải Yến chia sẻ.

Những trường hợp như của Hải Yến không phải là cá biệt. Khi nội dung một ngày năng suất càng trở nên phổ biến, nhiều người trẻ vô tình rơi vào trạng thái kiệt sức tâm lý (burnout) vì họ cố duy trì một lối sống hoàn hảo mà mình hay thấy trên mạng xã hội.

Theo Thạc sĩ tâm lý học Nguyễn Ngọc Mai - chuyên viên tham vấn trị liệu (Trung tâm tư vấn tâm lý Mindcare), nguyên nhân khiến nhiều người trẻ rơi vào trạng thái kiệt sức tâm lý xuất phát từ việc họ lý tưởng hóa những video productive day (một ngày năng suất) mà quên mất rằng đó chỉ là những lát cắt được chọn lọc kỹ sau một ngày dài.

“Một video vài phút không thể phản ánh toàn bộ quá trình, nhưng vì tính truyền cảm hứng, người sáng tạo nội dung thường chỉ chia sẻ những khoảnh khắc tích cực, đầy năng lượng. Khi tiếp xúc với hình ảnh ấy mỗi ngày, người xem dễ bị ám ảnh bởi hình mẫu hoàn hảo và nghĩ rằng mình cũng phải đạt được như vậy mới xứng đáng”, ThS. Mai phân tích.

Bà cho rằng, một phần nguyên nhân còn đến từ việc nhiều bạn trẻ chưa xác định rõ giá trị và mục tiêu cá nhân, nên dễ đánh đồng năng suất với giá trị con người. Khi cố gắng sống theo tiêu chuẩn của người khác mà không hiểu rõ điều mình thực sự cần, họ vô tình lấy “chuẩn mạng” làm thước đo cho chính mình.

“Mỗi người có nhịp sống, hoàn cảnh và giới hạn riêng. Việc áp đặt khuôn mẫu chung khiến kế hoạch cá nhân thiếu tính phù hợp, từ đó dễ dẫn đến cảm giác tự trách, mệt mỏi và hoài nghi năng lực bản thân”, bà nói thêm.

Giải pháp giữ cân bằng tâm lý

Để giữ được cân bằng tâm lý, ThS. Nguyễn Ngọc Mai khuyên người trẻ nên học cách xác định giá trị cá nhân và tập trung vào hành trình của chính mình thay vì chạy theo hình ảnh năng suất lý tưởng.

Bà cũng nhấn mạnh, việc lắng nghe cơ thể và cảm xúc của chính mình là yếu tố then chốt để duy trì sức khỏe tinh thần. Có những ngày không hiệu quả cũng là điều bình thường. Đôi khi, việc cho phép bản thân nghỉ ngơi, buông chậm lại hay tạm rời khỏi mạng xã hội cũng là một dạng năng suất - năng suất trong việc chăm sóc chính mình.

Theo chuyên gia, điều quan trọng nhất là xây dựng niềm tin vào bản thân rằng mỗi người là một cá thể độc lập, có hành trình, điểm mạnh và giới hạn khác nhau. “Khi hiểu rõ điều đó, người trẻ sẽ không còn phải "chạy đua" để chứng minh năng suất, mà học được cách tận hưởng và phát triển trên con đường riêng của chính mình”, ThS. Mai nhấn mạnh.

Thảo Linh