Khi khai giảng không còn hoa

Ngày 3/9/2025, Sở Giáo dục và Đào tạo TP HCM ban hành Công văn số 1966/SGDĐT-VP, yêu cầu các trường học trong thành phố không nhận hoa chúc mừng trong lễ khai giảng năm học mới. Thay vào đó, khuyến khích chuyển thành đóng góp cho quỹ khuyến học hoặc hỗ trợ đồng bào vùng bão lũ.

Một quyết định nhanh chóng, mang ý nghĩa tiết kiệm và nhân văn, nhưng cũng để lại một vài suy nghĩ.

Giáo viên và học sinh Trường Tiểu học Phạm Văn Chính (phường Phước Long, TP HCM) quyên góp ủng hộ đồng bào bị ảnh hưởng bởi bão lũ trong lễ khai giảng năm học 2025-2026.

Trong lễ khai giảng, hàng chục, thậm chí hàng trăm lẵng hoa thường được gửi tới. Sau buổi lễ, tất cả héo úa, rồi bị bỏ đi. Sự lãng phí ấy càng trở nên rõ ràng khi đặt cạnh hình ảnh những học sinh còn thiếu đồng phục, sách vở hay suất học bổng để tiếp tục đến trường.

Chuyển hoa thành học bổng chính là một cách tiết kiệm có ý nghĩa. Một bó hoa đổi thành cơ hội học tập, đó là vẻ đẹp bền lâu hơn những cánh hoa rực rỡ trên sân trường.

Cá nhân tôi hoàn toàn ủng hộ chủ trương không tặng hoa trong lễ khai giảng. Những lẵng hoa rực rỡ, sau vài giờ lại trở thành lãng phí, không mang thêm giá trị nào ngoài hình thức. Ngược lại, việc giản dị hóa buổi lễ lại mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc: học sinh sẽ được chứng kiến một bài học sống động về tiết kiệm, về tinh thần sẻ chia, thay vì chạy theo vẻ hào nhoáng. Đó cũng chính là cách gieo mầm cho một thế hệ biết trân trọng giá trị sống, biết gạt bỏ điều phô trương.

Nhưng chính sách nào cũng có hai mặt. Nhiều nông dân, tiểu thương ngành hoa cho biết họ bị động, vì công văn ban hành chỉ trước ngày khai giảng ít hôm. Đơn hàng bị hủy, nhiều cửa hàng thiệt hại hàng chục đến cả trăm triệu đồng.

Với họ, hoa không chỉ là cái đẹp, mà là kế sinh nhai. Một thay đổi đột ngột, dù vì mục tiêu tốt đẹp, cũng dễ đẩy người lao động vào khó khăn. Hiệp hội Hoa Đà Lạt đã kiến nghị cần có lộ trình rõ ràng hơn, thay vì áp dụng ngay tức khắc.

Tặng hoa ngày khai giảng vốn là nét đẹp văn hóa, lời tri ân với thầy cô, niềm vui của học trò. Xóa bỏ hoàn toàn có thể khiến buổi lễ thiếu đi phần trang trọng. Một vài chậu hoa đặt ở vị trí phù hợp, vừa giữ được không khí khai giảng, vừa tránh lãng phí, có lẽ sẽ dung hòa được hai mục tiêu.

Trong xã hội hiện đại, những cách làm mới có thể thay thế: dùng hoa chậu thay vì hoa cắt cành, tặng hoa kết hợp đóng góp quỹ khuyến học, hay phong trào “một bó hoa - một suất học bổng”. Cách làm ấy vừa giữ được biểu tượng đẹp, vừa lan tỏa tinh thần sẻ chia, gieo thêm năng lượng tích cực cho ngày khai giảng.

Thay đổi thói quen xã hội luôn cần thời gian. Nếu muốn giảm dần việc tặng hoa, ngành giáo dục nên công bố sớm, để người trồng hoa và doanh nghiệp chuẩn bị. Một chính sách nhân văn sẽ trọn vẹn hơn khi được triển khai có lộ trình, có sự đồng hành của những người liên quan.

Ngày khai giảng không chỉ để nhớ về hoa, còn để nhắc nhở rằng tri thức và tình người mới là món quà quý nhất dành cho thầy trò. Hoa có thể ít đi, nhưng sự sẻ chia cần nhiều hơn.

Khi mỗi chính sách đều cân nhắc đủ các phía, sự thay đổi sẽ trở nên nhẹ nhàng và bền vững, như chính giá trị giáo dục mà chúng ta muốn gửi gắm cho thế hệ mai sau!

Thiên Tường