Khát vọng vươn ra biển lớn

Hành trình "tìm vàng trong cát" của người dân Lý Sơn bước sang một trang mới, khi ngày 3/11/2022, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 26-NQ/TW về phát triển kinh tế-xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, trong đó xác định phát triển Lý Sơn trở thành trung tâm du lịch biển, đảo. Trong buổi làm việc tại đảo gần đây, ông Nguyễn Hoàng Giang, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi một lần nữa nhấn mạnh, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Lý Sơn quyết tâm “Đổi mới trong cách nghĩ - Sáng tạo trong cách làm”... thực hiện đột phá về xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ. Khẩn trương triển khai quy hoạch huyện, thực hiện hiệu quả về đề án Trung tâm du lịch biển - đảo theo tinh thần Nghị quyết số 26 của Bộ Chính trị.

Tinh thần ấy càng được khắc họa rõ nét trong những ngày Lý Sơn đang chuyển mình từ “huyện đảo” trở thành “đặc khu Lý Sơn”, với bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1/7 và vẫn tiếp tục phát triển đảo Lý Sơn theo định hướng trở thành trung tâm du lịch biển, đảo quốc gia. Ông Nguyễn Minh Trí, Bí thư Đảng ủy đặc khu Lý Sơn cho biết, định hướng phát triển du lịch Lý Sơn là phát triển kinh tế lấy du lịch làm trung tâm. Quan trọng nhất, chính quyền đặc khu sẽ sâu sát hơn để chuyển đổi nhận thức của người dân, đặc biệt tư duy về phát triển du lịch trong cộng đồng. Không còn là tuyên truyền, mà phải đi vào các hoạt động, mô hình cụ thể như làm homestay, du lịch trải nghiệm trồng hành, tỏi, quảng bá đặc sản liên quan đến Lý Sơn".

Theo đó, người dân Lý Sơn vẫn tiếp tục tận dụng thế mạnh của đảo như “vương quốc tỏi”, quê hương Hải đội Hoàng Sa, thiên đường biển xanh... để làm du lịch cộng đồng. Người dân tự tổ chức tour du lịch trên đảo, có các đội thuyền thúng, tổ vận tải xe điện chở khách đi tham quan các Bãi Hang, Bãi Sau, Bãi Tây… Không chỉ phát huy lợi thế di sản thiên nhiên, văn hóa, Lý Sơn đã tạo dấu ấn bằng việc tổ chức các chuỗi sự kiện văn hóa, thể thao kích cầu du lịch. Vào tháng 4-2025, Lý Sơn tổ chức Giải bơi vượt biển Lý Sơn Cross Island 2025 với quy mô cấp quốc gia. Bên cạnh đó, còn có các hoạt động Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa, đua thuyền truyền thống Tứ linh, Giải dù lượn hạ cánh chính xác Việt Nam mở rộng, Giải Việt dã “Lý Sơn – Theo dấu chân tiền tiêu.... Không chỉ vậy, địa phương còn tổ chức các hoạt động trải nghiệm độc đáo gắn với đời sống người dân đảo như: một ngày làm nông dân trồng tỏi trên đất núi lửa, làm ngư dân thu hoạch hải sản ven bờ, câu cá, chế biến các món ăn từ cá, lặn ngắm san hô... giúp du khách khám phá vẻ đẹp của biển đảo và văn hóa bản địa.

Nhờ vậy, chỉ sau một thời gian ngắn, từ một vùng đảo có ngư nghiệp làm nguồn thu chính, người dân phát triển dịch vụ, buôn bán, tiêu thụ sản phẩm, phát triển du lịch... giúp đời sống kinh tế người dân nâng cao. Trong 6 tháng đầu năm 2025, Đặc khu Lý Sơn đón gần 82 nghìn lượt khách tham quan du lịch, tăng 12,3% so với cùng kỳ năm 2024; trong đó, có 1.171 lượt khách quốc tế. Số lượt khách du lịch tăng cao cùng sự phát triển mạnh mẽ của ngành du lịch kéo theo nhu cầu phát triển các cơ sở lưu trú, homestay nhằm đáp ứng nhu cầu của du khách.

Từ một người nông dân phải "trông trời, trông đất, trông mây" để lo cho gia đình, bà Võ Thị Sơn, khu 4, thôn Đông An Vĩnh đã chuyển sang làm homestay để phục vụ khách du lịch. Với sự hỗ trợ từ nguồn vốn vay của Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) từ năm 2013, bà đã đầu tư cải tạo, sửa sang thành căn homestay khang trang với 4 phòng tiện nghi và cả dịch vụ cho thuê xe máy. Làm du lịch cứ làm miết được cả năm, khác hẳn với công việc nông nghiệp phải chờ mùa vụ. Nguồn thu từ việc đón khách không chỉ ổn định mà còn rất tốt, bởi khách đến Lý Sơn không chỉ một lần mà còn thường xuyên quay lại, thậm chí những dịp lễ, cuối tuần homestay luôn trong tình trạng hết phòng.

Nụ cười rạng rỡ trên gương mặt bà con giống như những cánh hoa giấy, hoa sứ rực hồng khoe sắc cả một khoảng trời, tô điểm thêm cho vẻ đẹp của Lý Sơn. Đây không chỉ là niềm vui từ những vụ mùa bội thu hay khách du lịch tấp nập, mà còn là sự an tâm khi biết rằng, dù bà con Lý Sơn lựa chọn hướng phát triển kinh tế nào, với nhu cầu vốn ra sao, dòng vốn từ ngân hàng luôn sẵn sàng đồng hành, trở thành điểm tựa vững chắc để mỗi ước mơ làm giàu, mỗi sáng kiến vươn lên đều có thể trở thành hiện thực.

Niềm vui đó càng được nhân lên khi chính những người nghèo, đối tượng yếu thế nơi đảo xa cũng được thụ hưởng niềm vui từ chính sách. Ông Trần Văn Nam, Giám đốc NHCSXH Lý Sơn chia sẻ, đời sống bà con đang ngày càng nâng cao từ nguồn vốn mà hàng ngày NHCSXH thực hiện. Các hộ vay vốn dù chưa giàu có, nhưng nhiều hộ đã viết đơn xin thoát ra hộ nghèo trong thời gian qua. Trải qua 22 năm đồng hành cùng người nghèo và các đối tượng chính sách, đơn vị đã tập trung huy động mọi nguồn lực tài chính từ nhiều kênh, nhiều đối tượng, với nhiều hình thức tổ chức chuyển tải đầy đủ, kịp thời nguồn vốn tín dụng ưu đãi về tận bản làng, đến đúng đối tượng thụ hưởng. Hiện nay, NHCSXH đang triển khai cho vay 11 chương trình tín dụng, với dư nợ 163 tỷ đồng, giải quyết cho hơn 2.200 khách hàng vay vốn. Nhờ nguồn vốn tín dụng chính sách đã giải quyết cho hơn 1.000 lao động động nông thôn vay vay tạo việc làm, cải thiện đời sống đã góp phần thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới.

Tuy nhiên, kiến thức và kỹ năng quản lý tài chính, xây dựng phương án kinh doanh hiệu quả là một khó khăn khi các tổ chức tín dụng xem xét cấp tín dụng tại khu vực này, đặc biệt là nhận thức của một bộ phận người dân về các quy định của pháp luật, các chủ trương, chính sách khi tham gia quan hệ tín dụng vẫn còn hạn chế.

Từ những khó khăn, thách thức trên, bản thân hệ thống ngân hàng trên địa bàn cũng đã có nhiều giải pháp khắc phục khó khăn, vượt qua thách thức để đồng hành với các địa phương để phát triển kinh tế biển. Theo đó, hệ thống ngân hàng đã đẩy mạnh các chính sách tín dụng đặc thù cho kinh tế biển như xây dựng các gói tín dụng với lãi suất ưu đãi, thời hạn vay linh hoạt, phù hợp với đặc thù của từng ngành nghề; tập trung ưu tiên cấp tín dụng cho các dự án phát triển kinh tế biển bền vững, thân thiện với môi trường; thực hiện cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giãn nợ cho các trường hợp gặp khó khăn do thiên tai, dịch bệnh hoặc các yếu tố khách quan khác. Có các giải pháp xử lý nợ xấu phù hợp, tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp phục hồi sản xuất kinh doanh.

Bên cạnh đó, NHNN khu vực 9 cùng với các tổ chức tín dụng đã phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương tăng cường công tác truyền thông, nâng cao hiểu biết về tài chính, sử dụng vốn vay hiệu quả cho người dân và doanh nghiệp. Đẩy mạnh triển khai tài chính toàn diện, phát triển tài chính vi mô nhằm đáp ứng nhu cầu vốn nhỏ lẻ của người dân; Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong hoạt động ngân hàng, chú trọng phát triển các kênh giao dịch trực tuyến, giúp người dân và doanh nghiệp trên đảo dễ dàng tiếp cận dịch vụ ngân hàng.

Đồng thời, tiếp tục triển khai và mở rộng các chương trình tín dụng ưu đãi theo các chủ trương, chính sách của Chính phủ, NHNN đối với đối tượng là bà con ngư dân, hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn, các đối tượng chính sách trên địa bàn. Chỉ đạo các tổ chức tín dụng rà soát, cắt giảm các thủ tục hành chính không cần thiết, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân tiếp cận vốn vay. Tiếp tục triển khai thực hiện Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia, trong đó các tổ chức tín dụng mở rộng chi nhánh, phòng giao dịch, đặc biệt là các điểm giao dịch lưu động, các kênh giao dịch điện tử, ứng dụng chuyển đổi số để tăng khả năng tiếp cận dịch vụ ngân hàng cho người dân trên các đảo. Hệ thống các tổ chức tín dụng trên địa bàn sẽ tiếp tục chung tay tích cực tham gia vào các chương trình xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, hỗ trợ giáo dục, y tế và các hoạt động an sinh xã hội.

Tuy nhiên, để khai thác hiệu quả hơn nữa tiềm năng kinh tế biển tại các địa phương như Lý Sơn, ông Lê Anh Xuân, cho rằng cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa các ngân hàng, chính quyền địa phương và các doanh nghiệp trong việc xây dựng hệ sinh thái tài chính – kinh tế biển bền vững, thúc đẩy tín dụng xanh, tín dụng cho các dự án hạ tầng và logistics biển. Các cơ quan quản lí nhà nước cũng cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện cơ chế, chính sách nói chung và cơ chế, chính sách tài chính nói riêng nhằm đa dạng hóa các nguồn lực, đặc biệt là nguồn lực từ khu vực tư nhân đầu tư vào cơ sở hạ tầng giao thông ven biển.

Cũng trong nỗ lực hoàn thiện khung khổ pháp lý nhằm thúc đẩy phát triển, mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định 156/2025/NĐ-CP ngày 16/6/2025 (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025) sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 55/2015/NĐ-CP ngày 9/6/2015 của Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Nghị định 116/2018/NĐ-CP ngày 7/9/2018 của Chính phủ. Bên cạnh nâng hạn mức cho vay, Nghị định 156 cũng quy định tổ chức tín dụng cơ cấu lại thời hạn trả nợ đối với khách hàng gặp khó khăn do nguyên nhân khách quan, bất khả kháng; đồng thời căn cứ vào tính khả thi của dự án, phương án sản xuất, kinh doanh, khả năng trả nợ của khách hàng để xem xét cho vay mới.

Sau khi Chính phủ ban hành Nghị định 156 với những ưu đãi tín dụng hấp dẫn, nhiều doanh nghiệp, chủ trang trại, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, hộ cá nhân...ở Đặc khu Lý Sơn nói riêng và tỉnh Quảng Ngãi nói chung rất phấn khởi và kỳ vọng chính sách này sớm đi vào thực tế. Theo Agribank Quảng Ngãi, hiện có nhiều khách hàng, nhất là các doanh nghiệp, chủ trang trại, HTX hoạt động sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn đặt vấn đề vay vốn theo Nghị định 156. Để đáp ứng nhu cầu của khách hàng, Agribank Quảng Ngãi bố trí nguồn vốn khoảng 1.000 tỷ đồng; đồng thời tích cực tư vấn, hướng dẫn, hỗ trợ khách hàng trong việc thực hiện hồ sơ, thẩm định phương án sản xuất, kinh doanh, đảm bảo nguồn vốn vay đúng đối tượng, mục đích.

"Chúng tôi tin rằng với những giải pháp nêu trên sẽ góp phần đưa kinh tế biển trong khu vực ngày càng phát triển, hiện thực hóa khát vọng “mạnh về biển, giàu từ biển”, không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân và bảo đảm an ninh, chủ quyền biển đảo của Tổ quốc", ông Lê Anh Xuân khẳng định.

Hương Giang