Khát vọng 'giữ hồn' văn hóa Ma Coong

Người “giữ lửa” văn hóa giữa Trường Sơn

Bản Cà Roòng hiện có gần 100 hộ dân, 100% là đồng bào Ma Coong. Cuộc sống còn nhiều vất vả, gắn bó với nương rẫy, nhưng đồng bào vẫn kiên trì gìn giữ phong tục tập quán, nhất là lễ hội đập trống – nghi lễ cầu mùa, cầu an, gắn kết cộng đồng.

Trong đời sống của đồng bào Ma Coong, lễ hội Đập trống là lễ hội linh thiêng nhất. Hiện nay, lễ hội này đã được công nhận là Di sản phi vật thể quốc gia nên việc giữ gìn bản sắc của lễ hội đặt ra nhiều thách thức đối với chính quyền địa phương và bà con dân bản. Họ mong muốn làm sao giữ được nét truyền thống của lễ hội đồng thời cũng mong muốn thu hút sự quan tâm của được du khách thập phương.

Dưới sự lãnh đạo của chi bộ bản, bà con ngày càng nhận thức rõ tầm quan trọng của việc bảo tồn văn hóa. Bí thư Y Nương thường nhắc nhở: “Đảng viên đi trước, làng nước theo sau. Người Ma Coong yêu văn hóa, nhưng nếu không có định hướng, sợ rằng lớp trẻ sẽ dần xa rời truyền thống.”

“Đồng chí Y Nương là điển hình trong việc "giữ hồn" văn hóa của đồng bào Ma Coong. Từ việc vận động bà con xóa bỏ hủ tục, giữ gìn bản sắc, mà còn tích cực đưa văn hóa vào phát triển du lịch cộng đồng.”

Ông Nguyễn Quốc Hạnh, Bí thư Đảng ủy xã Thượng Trạch

Chính sự gắn bó, gần gũi ấy đã khiến bà con tin tưởng. Chị Y Hương, một phụ nữ trong bản chia sẻ: “Miềng thích lắm, mỗi lần có lễ hội là cả nhà được vui, được gặp khách dưới xuôi, khách Tây. Vui hơn là bán được gà, măng rừng, có tiền mua thêm bánh trái, lương thực.”

Với Y Nương, việc giữ gìn văn hóa không chỉ là trách nhiệm, mà còn là khát vọng. Chị tâm sự: “Tôi không muốn bà con đánh mất nét văn hóa đặc trưng, càng không muốn lễ hội mai một. Văn hóa là hồn cốt, là sức mạnh để chúng ta vươn lên. Lễ hội đẹp thì du khách sẽ tìm đến, giúp bà con phát triển kinh tế du lịch, dịch vụ.”

Đồng bào Ma Coong với những nhạc cụ truyền thống

Nhờ sự đồng lòng, lễ hội đập trống nay đã trở thành sự kiện văn hóa tiêu biểu, thu hút đông đảo du khách. Người dân kết hợp phát triển homestay, giới thiệu ẩm thực truyền thống, bán sản phẩm thủ công, nâng cao thu nhập. Trong thành công ấy, vai trò của Bí thư chi bộ càng nổi bật: Y Nương khởi xướng lập đội văn nghệ, khôi phục làn điệu dân ca Ma Coong, khích lệ lớp trẻ tự hào về bản sắc dân tộc.

Khẳng định bản lĩnh đảng viên cơ sở

Thách thức không nhỏ đang đặt ra: sự du nhập của văn hóa hiện đại, đời sống còn khó khăn, nguy cơ phong tục mai một. Nhưng Y Nương kiên định: “Là đảng viên, tôi không cho phép mình nản lòng. Giữ được văn hóa là giữ được bản làng.”

Y Nương - Bí thư chi bộ bản Cà Roòng I là một trong những cán bộ mẫu mực, có vai trò quan trọng trong việc vận động bà con xóa bỏ những hũ tục, giữ vững và phát triển nét văn hóa đặc sắc của đồng bào mình.

Không chỉ làm Bí thư, chị còn là tấm gương phụ nữ Ma Coong tiêu biểu: chăm lo gia đình, vận động xóa đói giảm nghèo, khuyến khích thanh niên đến trường, không để trẻ em bỏ học.

Ông Nguyễn Quốc Hạnh, Bí thư Đảng ủy xã Thượng Trạch nhận định: “Đảng viên người đồng bào có vai trò đặc biệt quan trọng. Họ hiểu phong tục, ngôn ngữ, có uy tín, nên vận động hiệu quả. Đồng chí Y Nương là minh chứng rõ ràng: nơi nào Bí thư gương mẫu, nơi đó đoàn kết, văn hóa khởi sắc.”

Ngày nay, bản Cà Roòng I đổi thay từng ngày: đường làng khang trang, điện sáng đến từng hộ, trẻ em được đến trường, lễ hội trở thành điểm nhấn du lịch Quảng Trị. Sự thay đổi ấy gắn liền với chủ trương của Đảng, chính sách Nhà nước, nhưng quan trọng hơn là niềm tin từ cơ sở – những đảng viên như Y Nương.

Ngoài việc vận động bà con trong bản xóa bỏ những hũ tục, Y Nương luôn quan tâm, trò chuyện với những đứa trẻ về văn hóa, truyền thống và những nét độc đáo của đồng bào Ma Coong

Chia tay chúng tôi, Y Nương mỉm cười và nói: “Em chỉ mong con cháu mai sau còn nghe tiếng trống, tiếng chiêng, còn thấy lễ hội như hôm nay. Khổ mấy cũng được, khó mấy đồng lòng cũng xong. Cán bộ năm sau lên bản sẽ thấy thay đổi rõ rệt.”

Có thể khẳng định, vai trò của Bí thư chi bộ bản Cà Roòng I như Y Nương chính là sợi dây nối truyền thống với hiện đại, Đảng với nhân dân. Câu chuyện từ Cà Roòng I không chỉ khẳng định bản lĩnh đảng viên cơ sở, mà còn truyền đi thông điệp: “Giữ gìn văn hóa chính là giữ hồn dân tộc, là sức mạnh nội sinh để phát triển bền vững.”

VĨNH QUÝ