Khát vọng độc lập dân tộc - từ Cách mạng tháng Tám đến kỷ nguyên vươn mình

Chủ tịch Hội Khoa học - Lịch sử tỉnh Đồng Nai Trần Quang Toại. Ảnh: NVCC

(ĐN) - Thế giới năm 2025 đang bước vào một thời kỳ mới, khi sự cạnh tranh chiến lược giữa các quốc gia không chỉ trong quân sự mà cả kinh tế, vị thế và ảnh hưởng quốc tế. Trong bối cảnh đó, chúng ta đang từng bước vững vàng bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc với sự quyết tâm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân. Từ Cách mạng tháng Tám đến kỷ nguyên vươn mình là hai thời kỳ khác biệt, nhưng giá trị cốt lõi của đoàn kết dân tộc và khát vọng độc lập dân tộc sẽ mãi là ánh mặt trời soi đường cho dân tộc Việt Nam đạt được những thành tựu vĩ đại tiếp theo.

Nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công, Chủ tịch Hội Khoa học - Lịch sử tỉnh Đồng Nai Trần Quang Toại đã có những chia sẻ với Báo và Phát thanh, Truyền hình Đồng Nai về tinh thần và giá trị cốt lõi của sự kiện lịch sử này.

Cách mạng tháng Tám - Dấu ấn của đoàn kết và khát vọng độc lập dân tộc

* Thưa ông, 80 năm đã trôi qua nhưng tinh thần Cách mạng tháng Tám vẫn còn vang vọng. Theo ông, giá trị cốt lõi nhất của sự kiện này đối với hiện tại là gì?

- Giá trị trước hết, Cách mạng tháng Tám là một bước ngoặt, một biểu trưng cho khát vọng độc lập dân tộc. Nếu chúng ta không có một khát vọng độc lập dân tộc thì chúng ta không thể nào có tư duy để giành độc lập dân tộc. Không có khát vọng thì chúng ta không thể nào tìm ra được một phương pháp cách mạng, không thể xây dựng được những lực lượng cách mạng nòng cốt cho khởi nghĩa.

Khát vọng đó còn nguyên giá trị trong thời đại 4.0. Việt Nam đang hội nhập với quốc tế, phải duy trì khát vọng đó và biến thành khát vọng cống hiến, khát vọng phát huy tài năng trí tuệ để quốc gia hùng mạnh, phát triển kinh tế sánh vai cùng năm châu.

Thế giới và khu vực ngày nay có nhiều diễn biến, xung đột mới phức tạp, phi truyền thống, rất nhiều những tác động từ bên ngoài lẫn bên trong ảnh hưởng đến vấn đề quốc phòng - an ninh trong nước. Do vậy, ngoài khát khao phát triển kinh tế, nâng cao đời sống nhân dân, đất nước ta luôn luôn khát khao giữ vững độc lập dân tộc, góp sức bảo vệ hòa bình trong khu vực. Việt Nam sẵn sàng làm bạn với các nước trên thế giới trên nguyên tắc đôi bên cùng có lợi nhưng luôn giữ vững độc lập.

* Từ khát vọng giành độc lập của dân tộc năm 1945 đến khát vọng phát triển hùng cường ngày nay, ông nhìn nhận đâu là sợi dây kết nối xuyên thời gian giữa hai thời đại?

- Thành công của Cách mạng tháng Tám cho chúng ta nhiều bài học, trước hết là bài học phát huy truyền thống yêu nước, truyền thống đoàn kết của dân tộc. Đoàn kết đó trước hết phải gắn với mục tiêu độc lập dân tộc, dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng và văn minh. Truyền thống yêu nước chính là sợi dây kết nối xuyên suốt cả trong thời kỳ kháng chiến và ngày nay.

Ngày 19-8-1945, Tổng khởi nghĩa ở Hà Nội, các lực lượng quần chúng cách mạng đánh chiếm Bắc Bộ Phủ. Ảnh: Tư liệu

Đồng Nai - từ Cách mạng tháng Tám đến kỷ nguyên mới

* Ông có thể chia sẻ một vài dấu mốc, sự kiện tiêu biểu tại Đồng Nai trong Cách mạng tháng Tám 1945?

- Đồng Nai trong thời kỳ lịch sử tháng Tám 1945 là tỉnh Biên Hòa (thành lập năm 1832), một bộ phận của Nam Bộ cũng như của cả nước. Đảng bộ Biên Hòa là một tổ chức của Đảng Cộng sản do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập. Dưới sự lãnh đạo chung của Trung ương và Xứ ủy Nam Bộ, Đảng bộ Biên Hòa cũng trải qua nhiều thời kỳ đấu tranh gian khổ. Nhiều lần các chi bộ tan rã phải lập lại, nhiều đồng chí lãnh đạo bị tù đày ở Bà Rá, Tà Lài, nhưng với lòng yêu nước, khát vọng độc lập, các đảng viên Biên Hòa đã tập hợp và liên tục đấu tranh để giành được chính quyền vào ngày 26-8-1945, trong điều kiện chỉ có 40 đảng viên.

Di tích Công trường Sông Phố chính là nơi diễn ra cuộc mít-tinh ngày 27-8-1945 và lễ ra mắt chính quyền cách mạng của tỉnh Biên Hòa. Nhà hội Bình Trước là địa điểm diễn ra hội nghị đảng viên toàn tỉnh vào đêm 23-9-1945 thành lập Tỉnh ủy Biên Hòa, trong bối cảnh thực dân Pháp nổ súng tái xâm lược Việt Nam ở Sài Gòn - Gia Định.

Tỉnh ủy Biên Hòa quyết định xây dựng lực lượng vũ trang, xây dựng hệ thống Mặt trận Việt Minh, tập hợp lực lượng chính trị, xây dựng chính quyền trong toàn tỉnh Biên Hòa. Trại huấn luyện Du kích Vĩnh Cửu được xây dựng và mở lớp đào tạo cán bộ quân chính cho tỉnh và miền Đông từ ngày 26-9-1945, là trường quân chính đầu tiên ở miền Đông bấy giờ.

Di tích lịch sử cấp quốc gia Nhà hội Bình Trước. Ảnh: Bích Tuyền

* Theo ông, làm thế nào để giữ vững tinh thần Cách mạng tháng Tám trong quá trình phát triển của Đồng Nai hôm nay?

- Điều quan trọng nhất là làm thế nào chúng ta khơi gợi ngọn lửa yêu nước, khát khao độc lập và khát khao làm giàu một cách chính đáng trong việc xây dựng đất nước giàu mạnh, dân chủ và văn minh. Từ Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng (tháng 12-1986) đến nay, sau gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới, đường lối của Đảng có điều chỉnh nhưng mục tiêu khẳng định độc lập dân tộc, đưa Việt Nam trở thành một đất nước dân chủ, giàu mạnh, văn minh, hội nhập với thế giới là không thay đổi.

Với tỉnh Đồng Nai, từ ngày 1-7-2025, địa giới hành chính mở rộng, tạo điều kiện để địa phương phát huy tiềm lực kinh tế, kết hợp sức mạnh kinh tế nội sinh với kinh tế đối ngoại, thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Đó là những điều kiện để Đồng Nai vươn mình hoàn thành các mục tiêu xây dựng tỉnh giàu mạnh, xứng đáng là một cực tăng trưởng quan trọng ở miền Đông Nam Bộ.

Điều quan trọng thứ hai là chúng ta đảm bảo được an sinh xã hội, phát triển được các nguồn lực, đặc biệt là nhân lực có hàm lượng trí tuệ cao thì hoàn toàn có thể kết nối được truyền thống khát khao độc lập dân tộc với khát khao phát triển kinh tế - xã hội trong điều kiện hiện nay.

Tuổi trẻ Đồng Nai - tiếp bước khát vọng cha ông

* Nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công, ông gửi gắm điều gì đến thế hệ trẻ?

- Tôi xin nhắc lại lời của Bác Hồ trong thư gửi thanh niên và nhi đồng toàn quốc vào tháng 1-1946: “Một năm khởi đầu từ mùa Xuân. Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa Xuân của xã hội”.

Không chỉ là mùa Xuân, mà các em còn có nhiệm vụ xây dựng mùa Xuân tươi đẹp cho đất nước. Cho nên các em phải phấn đấu học. Học không chỉ là tiếp thu kiến thức mà phải học làm người, tức là có tư duy độc lập và có khát khao vươn lên không chỉ cho bản thân của mình, cho sự thành công của mình mà hãy nghĩ rằng thành công của mình chắc chắn sẽ là đóng góp lớn cho gia đình, cho xã hội thì đất nước này mới trở thành một đất nước mạnh giàu được.

* Xin cảm ơn những chia sẻ của ông!

Bích Tuyền (thực hiện)