Khẳng định vị thế tiên phong trong chuyển đổi số nông nghiệp

Phòng nhân giống hoa lan cấy mô tại Khu Nông nghiệp công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh.

Với sự năng động của các hợp tác xã, doanh nghiệp, cùng với sự hỗ trợ của ngành nông nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh, những mô hình sản xuất ứng dụng công nghệ cao đang mang lại những kết quả ấn tượng, góp phần nâng cao giá trị và sức cạnh tranh cho nông sản địa phương.

“Hình mẫu” chuyển đổi số nông nghiệp

Trong nhiều năm qua, hợp tác xã nông nghiệp Tuấn Ngọc, phường Long Trường, Thành phố Hồ Chí Minh đã chủ động tiên phong trong việc áp dụng công nghệ số vào các quy trình sản xuất rau theo phương pháp thủy canh. Hợp tác xã này không chỉ tập trung vào đổi mới công nghệ quản lý, mà còn kết hợp nguyên lý nông nghiệp tuần hoàn để phát triển bền vững.

Nhờ việc tái sử dụng tài nguyên như giá thể xơ dừa từ sản xuất thủy canh, hợp tác xã Tuấn Ngọc đã góp phần tăng cường hiệu quả sinh thái và giảm thiểu lượng rác thải trong sản xuất nông nghiệp.

Đồng thời, bằng sự kết hợp giữa chuyển đổi số và nông nghiệp tuần hoàn, Tuấn Ngọc đang tạo ra mô hình điển hình cho sản xuất nông nghiệp bền vững tại Thành phố Hồ Chí Minh, góp phần quan trọng vào việc phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.

Ông Lâm Ngọc Tuấn, Giám đốc hợp tác xã nông nghiệp Tuấn Ngọc cho biết: Trong thời gian gần đây, hợp tác xã nông nghiệp Tuấn Ngọc đã đẩy mạnh các hoạt động chuyển đổi số nhằm tối ưu hóa quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.

Cụ thể, hợp tác xã đã tích hợp các hệ thống cảm biến IoT (Internet of Things) vào mô hình trồng rau thủy canh. Các cảm biến này theo dõi và ghi nhận liên tục các thông số quan trọng như độ ẩm, nhiệt độ, ánh sáng và nồng độ dinh dưỡng trong nước. Dữ liệu được thu thập và phân tích tự động, từ đó hỗ trợ điều chỉnh kịp thời để bảo đảm môi trường canh tác tối ưu.

Hợp tác xã nông nghiệp Tuấn Ngọc ứng dụng chuyển đổi số trong sản xuất nông nghiệp.

Ngoài ra, đơn vị còn sử dụng phần mềm quản lý để theo dõi toàn bộ quá trình sản xuất, từ khâu gieo trồng đến thu hoạch và phân phối. Điều này giúp tối ưu hóa nguồn lực, giảm lãng phí, nâng cao năng suất.

Sản phẩm được dán mã QR cho phép người tiêu dùng truy xuất nguồn gốc một cách nhanh chóng và minh bạch. Hợp tác xã cũng tổ chức các chương trình đào tạo kỹ năng sử dụng công nghệ số cho đội ngũ nhân viên và thành viên. Điều này không chỉ nâng cao hiệu quả vận hành mà còn tạo điều kiện cho mọi người tham gia vào quá trình chuyển đổi số một cách toàn diện.

Cũng theo ông Lâm Ngọc Tuấn, hợp tác xã nông nghiệp Tuấn Ngọc xây dựng hệ thống dữ liệu về cây trồng, môi trường, hiệu quả sản xuất để phân tích đưa ra các dự báo, cải thiện quy trình trồng trọt trong tương lai.

Qua đó, giúp hợp tác xã hướng tới sản xuất nông nghiệp chính xác và bền vững hơn, nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo dựng được niềm tin của khách hàng thông qua các sản phẩm an toàn, minh bạch về nguồn gốc.

Hướng đến nền nông nghiệp hiện đại

Chủ trương của ngành nông nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh sau hợp nhất (Thành phố Hồ Chí Minh hợp nhất với tỉnh Bình Dương, Bà Rịa-Vũng Tàu) là đẩy mạnh chuyển đổi số trong nông nghiệp theo hướng cơ cấu lại và đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp.

Nông dân Thành phố Hồ Chí Minh thu hoạch dưa lưới.

Đây được xem là một trong những giải pháp góp phần thực hiện chương trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, chuyển đổi mô hình cây trồng vật nuôi hướng đến xây dựng một nền nông nghiệp công nghệ cao. Trong đó, tập trung chuyển đổi số trong nông nghiệp ở các nhóm cây con chủ lực: rau, hoa-cây kiểng, heo, tôm nước lợ, cá cảnh, cây ăn quả…

Các chuyên gia cho rằng, Thành phố Hồ Chí Minh xem chuyển đổi số là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, đặt mục tiêu phát triển dựa trên nền tảng công nghệ. Địa phương này cũng tăng cường phát triển nông nghiệp công nghệ cao, tự động hóa nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, tăng cường hiệu quả sản xuất và giảm tác động đến môi trường.

Cùng với đó, chú trọng thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp để tạo tiền đề thúc đẩy nông nghiệp công nghệ cao và chuyển đổi số trong nông nghiệp.

Ngoài ra, ngành nông nghiệp thành phố cũng đang đẩy mạnh chuyển đổi từ nền sản xuất nông nghiệp truyền thống sang hiện đại khi ứng dụng Internet để thu thập các dữ liệu, sử dụng phần mềm quản trị vườn trồng hoặc tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên. Một số doanh nghiệp lớn đã áp dụng công nghệ cao, công nghệ thông tin vào điều hành sản xuất, phân phối cũng như tiêu thụ sản phẩm…

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện chuyển đổi số, ngành nông nghiệp thành phố cũng gặp một số khó khăn như hoạt động sản xuất nông nghiệp đa số còn mang tính nhỏ lẻ, không đủ điều kiện để ứng dụng công nghệ, khoa học kỹ thuật cao vào sản xuất; nông dân chưa nắm bắt được kỹ năng về công nghệ thông tin và chuyển đổi số.

Ngoài ra, chi phí đầu tư ban đầu cho chuyển đổi số, truy xuất nguồn gốc sản phẩm khá cao, là thách thức đối với nhiều nông dân, nhất là ở các khu vực nông nghiệp nhỏ và cơ sở hạ tầng kém phát triển.

Để thực hiện chuyển đổi số trong nông nghiệp thành công, theo các chuyên gia, ngành nông nghiệp thành phố cần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; khuyến khích nông dân, các hợp tác xã tập trung quỹ đất để sản xuất nông nghiệp theo vùng sản phẩm; xây dựng nền tảng cơ sở dữ liệu, cũng như hỗ trợ nông dân vay vốn đầu tư về công nghệ.

Trồng dưa lưới bằng công nghệ cao mang lại thu nhập cao cho nông dân Thành phố Hồ Chí Minh.

Tiến sĩ Phạm Đình Dũng, Trưởng Ban Quản lý Khu Nông nghiệp công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: Từ những thành tựu ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp trên thế giới và thực tiễn tại Việt Nam cho thấy, phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao là xu hướng chủ đạo và tất yếu của ngành nông nghiệp để nâng cao giá trị gia tăng của nông sản.

Thành phố Hồ Chí Minh đã xác định được tầm nhìn chiến lược về ngành nông nghiệp công nghệ cao trên cơ sở ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất nông nghiệp để vừa sản xuất nông sản hàng hóa chất lượng, vừa kết hợp phát triển du lịch sinh thái. Các giá trị nông nghiệp công nghệ cao tạo ra mang lại nhiều lợi ích cho nông dân, cũng như cho kinh tế-xã hội của địa phương.

CAO TÂN