Khẳng định chiến lược công nghệ quốc gia qua Mạng lưới Đổi mới sáng tạo Việt Nam

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng tại buổi làm việc. (Ảnh: HNV)

Trong xu thế mới, việc tiếp tục mở rộng mạng lưới, nâng cao chất lượng đóng góp của đội ngũ chuyên gia sẽ đóng vai trò then chốt trong quá trình triển khai 11 ngành chiến lược, tạo động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế.

Sáng 26/11, tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) cơ sở Hòa Lạc, Hà Nội, Phó Thủ tướng Chính phủ Chính phủ Nguyễn Chí Dũng đã chủ trì chương trình làm việc với Mạng lưới Đổi mới sáng tạo và chuyên gia Việt Nam (VIN) về phát triển các ngành công nghệ chiến lược.

Chương trình có sự tham dự của Thứ trưởng Tài chính Trần Quốc Phương, lãnh đạo Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia, đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ, đại diện các Viện nghiên cứu, trường đại học và gần 70 chuyên gia từ 22 quốc gia tham dự trực tiếp và trực tuyến để trao đổi về chiến lược phát triển các ngành công nghệ chiến lược của Việt Nam.

Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng làm việc với các thành viên Mạng lưới Đổi mới sáng tạo và chuyên gia các ngành công nghệ chiến lược.

Cần xác định nhiệm vụ cụ thể, giải pháp rõ ràng và tổng công trình sư dẫn dắt

Định hướng thảo luận, Phó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các chuyên gia tập trung trả lời câu hỏi trọng tâm: Việt Nam cần làm gì để phát triển nhanh các ngành công nghệ chiến lược trong 2026-2027? Theo đó, Phó Thủ tướng chia sẻ, hiện tại Việt Nam vẫn còn lúng túng trong lựa chọn bài toán lớn và thiết kế chương trình đủ mạnh để dẫn dắt ngành, buổi làm việc hôm nay là dịp để các chuyên gia đề xuất những giải pháp thực tiễn, khả thi, có tính đột phá, thay vì phân tích chung chung.

Đáng chú ý, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh cơ chế thu hút “Tổng công trình sư” và “Kiến trúc sư trưởng” cho các dự án công nghệ quốc gia, coi đây là hai vị trí then chốt để dẫn dắt các chương trình mang tính nền tảng.

Tại buổi làm việc, hơn 20 chuyên gia từ 11 lĩnh vực công nghệ chiến lược đã thảo luận và đề xuất loạt giải pháp, kiến nghị với Chính phủ về việc thúc đẩy phát triển các ngành công nghệ chiến lược.

Đông đảo các chuyên gia, đại biểu trao đổi tích cực, thắng thắn tại buổi làm việc.

Lĩnh vực bán dẫn, đại diện Mạng lưới Đổi mới sáng tạo tại Đài Loan, ông Võ Đức Thắng, đồng chủ nhiệm Chương trình Intense tại Việt Nam chia sẻ về tiềm năng hợp tác lớn giữa hai bên.

Hơn 40.000 sinh viên Việt Nam đang học tập tại Đài Loan, với một nửa theo các ngành kỹ thuật công nghệ cao. Các mô hình đào tạo gắn doanh nghiệp cùng những hoạt động kết nối và văn phòng hợp tác tại nhiều địa phương đang tạo nền tảng quan trọng để Việt Nam xây dựng đội ngũ kỹ sư bán dẫn chất lượng cao.

Lĩnh vực an ninh mạng, ông Ngô Minh Hiếu, nhà sáng lập/Giám đốc Dự án Chống lừa đảo nhấn mạnh rằng, Việt Nam muốn phát triển AI, tài chính số hay govtech thì trước hết phải xây dựng một môi trường số an toàn và đáng tin cậy.

Dịp này, chuyên gia đã đề xuất thành lập Trung tâm Phòng chống lừa đảo và tội phạm mạng quốc gia theo mô hình Singapore, kết nối dữ liệu ngân hàng, viễn thông, mạng xã hội, cơ quan điều tra nhằm cảnh báo rủi ro theo thời gian thực. Đồng thời, cần triển khai mô hình thử nghiệm cô lập (sandbox) dữ liệu cho phép doanh nghiệp và viện nghiên cứu khai thác dữ liệu phi cá nhân để phát triển các mô hình AI và hệ thống cảnh báo sớm.

Các chuyên gia tham dự với hai hình thức trực tiếp và trực tuyến.

Lĩnh vực y sinh, ông Cao Anh Tuấn, Nhà sáng lập/Giám đốc điều hành (CEO) Genetica nhấn mạnh, sự kết hợp giữa công nghệ y sinh và AI đang mở ra cơ hội lớn để Việt Nam bứt phá.

AI giúp rút ngắn tới 70% thời gian phát triển thuốc và nâng cao độ chính xác của các liệu pháp gen, trong khi Việt Nam vẫn phải nhập khẩu các liệu trình trị giá hàng triệu đô. Do đó, nhiều chuyên gia trong lĩnh vực này cũng đề xuất xây dựng sandbox thử nghiệm y sinh, từ thử nghiệm lâm sàng đến chỉnh sửa gen để đẩy nhanh đổi mới công nghệ.

Lĩnh vực công nghệ hàng không, vũ trụ, thiết bị bay không người lái, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Mừng, Giáo sư Đại học Sejong (Hàn Quốc), thành viên Mạng lưới Đổi mới sáng tạo tại Hàn Quốc chia sẻ kinh nghiệm phát triển “nền kinh tế tầm thấp” của Hàn Quốc với một số thành tố chính đang tăng trưởng mạnh cùng sự đầu tư lớn từ các tập đoàn như Hyundai, Korean Air hay Kakao Mobility.

Ông cho rằng, Việt Nam có thể tận dụng bối cảnh các nước hạn chế UAV xuất khẩu từ Trung Quốc để tham gia mạnh vào phân khúc UAV cỡ nhỏ, đồng thời cần đầu tư phát triển hệ sinh thái UAV quốc gia, hạ tầng quản lý không gian bay tầm thấp và khung chính sách thử nghiệm phù hợp.

Lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), bản sao số (Virtual Twin), ông Lô Văn Ba, Giám đốc Quốc gia Dassault Systèmes Việt Nam cho rằng, Việt Nam đang sở hữu những điều kiện thuận lợi để đi thẳng vào mô hình công nghiệp số thế hệ mới, từ hạ tầng số, nguồn nhân lực trẻ đến nhu cầu hiện đại hóa các ngành chiến lược.

Do đó, Dassault Systèmes đề xuất hợp tác với NIC xây dựng Trung tâm R&D Digital Twin và AI tại Việt Nam, phát triển các mô hình thử nghiệm trong hàng không vũ trụ, bán dẫn, giao thông thông minh, robotics và đô thị thông minh, đồng thời huy động nguồn lực quốc tế nhằm hình thành đội ngũ kỹ sư Digital Twin - AI “Make in Vietnam” và thúc đẩy năng lực đổi mới sáng tạo quốc gia.

Buổi làm việc quy tụ các chuyên gia hàng đầu khoa học-công nghệ cả trong nước và quốc tế.

Cũng bàn về AI, Tiến sĩ Christopher Nguyễn, Nhà sáng lập Aitomatic cho rằng, Việt Nam đang đứng trước cơ hội “hàng nghìn năm có một” để thu hút đầu tư về AI, bán dẫn nhờ nguồn nhân lực chất lượng cao, dân số hơn 100 triệu người và có thể dẫn đầu trong một số lĩnh vực như AI xử lý tại biên.

“Những quốc gia đang phát triển như Việt Nam có xu hướng lạc quan về AI, do kỳ vọng công nghệ sẽ tác động tích cực đến cuộc sống. Nếu Việt Nam chớp thời cơ, Việt Nam có thể nắm bắt nhanh vị thế dẫn dắt AI trong đó đột phá để ứng dụng quy mô lớn, tạo chuyển đổi. Vì thế, chúng ta phải xây dựng nền tảng, phục vụ người dân và giữ vững quyết tâm theo đuổi vị thế dẫn đầu công nghệ toàn cầu”, Tiến sĩ Christopher Nguyễn chia sẻ.

Trong khi đó, Tiến sĩ Bùi Hải Hưng, cựu chuyên gia Google, thành viên Mạng lưới Đổi mới sáng tạo Việt Nam nhấn mạnh về việc phải định vị Việt Nam trong kỷ nguyên AI, bảo đảm an toàn, hiệu quả và lành mạnh.

Các chuyên gia khác cũng đưa ra một số đề xuất về công nghệ lượng tử, công nghệ vật liệu mới trong lĩnh vực xây dựng, “đi tắt đón đầu” trong công nghệ blockchain, tính tiên phong của công nghệ và sự đồng bộ hạ tầng…

Đưa chủ trương vào hành động, hiện thực hóa bằng thực tiễn

Sau khi lắng nghe những ý kiến của các chuyên gia, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng khẳng định quyết tâm của Chính phủ đưa khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trở thành động lực phát triển đất nước, nhấn mạnh rằng phát triển các ngành công nghệ chiến lược là nhiệm vụ trọng tâm và lâu dài, cũng là con đường nhanh nhất để Việt Nam bắt kịp, tiến cùng và từng bước vượt lên, hướng tới một quốc gia phát triển, thịnh vượng và tự cường.

Dịp này, Phó Thủ tướng nhấn mạnh tới việc hình thành các hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trong đó thể hiện rõ nét vai trò dẫn dắt của Nhà nước. Đề nghị tập trung đào tạo nhân lực chất lượng cao, hoàn thiện hạ tầng, đồng bộ chính sách và nhất quán trong phát triển công nghệ chiến lược; tập hợp và phát huy được nguồn lực chuyên gia cả trong nước và quốc tế...

Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng giao: Bộ Tài chính nghiên cứu cơ chế đột phá để huy động và phân bổ nguồn lực, đồng thời phát triển Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia trở thành hạt nhân của hệ sinh thái công nghệ chiến lược; Bộ Khoa học và Công nghệ đặt hàng các nhiệm vụ khoa học trọng điểm, hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn và sở hữu trí tuệ cho công nghệ mới, thúc đẩy mạnh mẽ quá trình thương mại hóa sản phẩm chiến lược; Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia phát huy sứ mệnh thúc đẩy và kết nối, lan tỏa tinh thần khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; Mạng lưới Đổi mới sáng tạo hình thành các nhóm nghiên cứu mạnh, phát triển sản phẩm mẫu và chủ động đề xuất các nhiệm vụ ưu tiên, phối hợp chặt chẽ triển khai các chương trình công nghệ trọng điểm.

Trước các nguy cơ biến đổi khí hậu và những thảm họa thiên tai với sức tàn phá khủng khiếp của nước ta gần đây, Phó Thủ tướng khuyến nghị về việc tăng cường ứng dụng khoa học-công nghệ trong hệ thống cảnh báo sạt lở, ngập ứng, thảm họa... góp phần hạn chế tối đa thiệt hại, bảo đảm phát triển kinh tế-xã hội bền vững.

LÊ NGUYỄN