Khẩn trương hoàn thành các cơ sở dữ liệu phục vụ chính quyền hai cấp

Sau hơn hai tháng triển khai, hệ thống chính quyền hai cấp đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận, từ việc nâng cao hiệu quả quản lý đến cải thiện trải nghiệm của người dân. Tuy nhiên, để duy trì và phát triển những thành tựu này, dữ liệu nổi lên như một nhân tố cốt lõi, đóng vai trò là cầu nối đảm bảo sự đồng bộ, minh bạch và hiệu quả trong vận hành.

Dữ liệu - "mạch máu" của chính quyền điện tử

Trong kỷ nguyên số, dữ liệu không chỉ là một nguồn tài nguyên mà còn được ví như "mạch máu" nuôi dưỡng nền kinh tế số và chính quyền điện tử. Như Tổng Bí thư Tô Lâm từng nhấn mạnh, dữ liệu là trung tâm của chuyển đổi số, là "hệ thần kinh Trung ương" kết nối các cấp chính quyền từ Trung ương đến địa phương một cách thông suốt. Đối với chính quyền hai cấp, dữ liệu không chỉ là nền tảng mà còn là công cụ sống động, hỗ trợ phân cấp, phân quyền rõ ràng, giảm thiểu các thủ tục hành chính rườm rà và nâng cao chất lượng dịch vụ công, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân và doanh nghiệp.

Nhờ dữ liệu, các thủ tục hành chính tại cấp xã, việc số hóa hồ sơ và chia sẻ dữ liệu điện tử giúp người dân không còn phải di chuyển xa xôi hay đối mặt với những yêu cầu giấy tờ phức tạp. Thiếu tướng Tô Anh Dũng, Giám đốc Công an tỉnh Thanh Hóa đánh giá: Ví dụ, một người dân tại xã vùng sâu, vùng xa giờ đây có thể đăng ký khai sinh, khai tử hoặc các dịch vụ công khác chỉ với vài thao tác trên nền tảng số, nhờ dữ liệu được đồng bộ từ cấp xã lên cấp tỉnh. Trong khi đó, cấp tỉnh có thể giám sát, hỗ trợ kịp thời, tránh tình trạng chồng chéo hay chậm trễ trong xử lý công việc. Chính dữ liệu đã trở thành "cầu nối số" giữa các cấp chính quyền, giúp người dân cảm nhận được sự tiện lợi, minh bạch và hiệu quả ngay tại địa phương của mình.

Hơn thế nữa, dữ liệu còn đóng vai trò như một thước đo hiệu quả hoạt động của chính quyền hai cấp. Đại tá Nguyễn Thành Vĩnh, Phó Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia, Bộ Công an đánh giá: Với các cơ sở dữ liệu (CSDL) được xây dựng và kết nối liên thông, cấp tỉnh có thể nắm bắt chính xác tình hình tại các xã, từ đó đưa ra các quyết định quản lý kịp thời, chính xác. Đồng thời, người dân được hưởng lợi từ việc giảm thiểu thời gian và chi phí khi thực hiện các thủ tục hành chính, góp phần xây dựng lòng tin vào chính quyền. Chẳng hạn, việc tích hợp dữ liệu vào ứng dụng VNeID đã giúp hàng triệu người dân tại các xã tiếp cận dịch vụ công trực tuyến một cách dễ dàng, từ đăng ký doanh nghiệp đến xác minh danh tính, tạo nên một bước tiến lớn trong việc xây dựng chính quyền điện tử gần dân, vì dân.

Tại cuộc họp ngày 11/9 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, dưới sự chủ trì của đồng chí Nguyễn Duy Ngọc, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo và đồng chí Nguyễn Chí Dũng, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ, Ủy viên Ban Chỉ đạo, lãnh đạo các cấp đã thảo luận sâu sắc về những giải pháp thiết thực để khai thác tối đa giá trị của dữ liệu.

Báo cáo từ đồng chí Ngô Hải Phan, Cục trưởng Cục Chuyển đổi số - Cơ yếu, Văn phòng Trung ương Đảng cho thấy, tiến độ xây dựng dữ liệu đã ghi nhận những bước tiến đáng kể, với 8/22 nhiệm vụ được hoàn thành theo Kế hoạch số 02-KH/BCĐTW. Tuy nhiên, vẫn còn những thách thức cần khắc phục để dữ liệu thực sự "sống" và phục vụ hiệu quả cho chính quyền hai cấp.

Hiện nay, 12 CSDL trọng yếu đã được xác định cần hoàn thiện trong năm 2025, bao gồm các lĩnh vực thiết yếu như hộ tịch điện tử, đất đai, tài chính và hóa chất. Dù chỉ mới có 4 CSDL bắt đầu được xây dựng, nhưng đây chính là cơ hội để dữ liệu trở thành cầu nối giữa cấp tỉnh và cấp xã, giúp xử lý nhanh chóng các thủ tục hành chính địa phương.

Theo Nghị quyết 71/NQ-CP, tổng cộng 116 CSDL cần triển khai, trong đó 105 CSDL phải hoàn thành trong năm nay để hỗ trợ 1.053 thủ tục hành chính chuyển đổi sang dữ liệu điện tử, thay thế 52 loại giấy tờ truyền thống. Các lĩnh vực ưu tiên như đăng ký doanh nghiệp, dân cư và kết cấu hạ tầng giao thông sẽ mang lại lợi ích trực tiếp cho người dân và doanh nghiệp tại cấp xã - nơi gần gũi nhất với cộng đồng.

Tuy nhiên, những thách thức như dữ liệu phân tán, thiếu sự phối hợp nhịp nhàng giữa các đơn vị, an toàn thông tin chưa được đảm bảo, cùng với việc phân bổ kinh phí còn chậm, đang là những rào cản cần sớm tháo gỡ. Để giải quyết, Thường trực Tổ Giúp việc đề xuất các giải pháp linh hoạt, như ban hành thông tư quy định trách nhiệm tạo lập và chia sẻ dữ liệu, hoàn thiện khung pháp lý, và xây dựng hệ thống kết nối tuân thủ Khung Kiến trúc quốc gia số. Những nỗ lực này không chỉ giúp dữ liệu đạt các tiêu chí "đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, dùng chung" mà còn tạo điều kiện để chính quyền hai cấp vận hành hiệu quả, đáp ứng nhu cầu thực tiễn của người dân.

Với cơ sở dữ liệu được tạo lập đã giúp công tác đảm bảo hiệu quả ANTT phục vụ lễ diễu binh, diễu hành dịp 80 năm Quốc khánh vừa qua.

Khẳng định vai trò ngọn cờ đầu trong hành trình xây dựng, kết nối dữ liệu

Trong hành trình xây dựng và khai thác dữ liệu, Bộ Công an đã được giao vai trò tiên phong, dẫn dắt các bộ, ngành trong việc tạo lập và kết nối các cơ sở dữ liệu phục vụ chính quyền hai cấp. Với vai trò "người mở đường", Bộ Công an không chỉ phối hợp chặt chẽ với Bộ Khoa học và Công nghệ cùng các tập đoàn công nghệ mà còn đóng vai trò trung tâm trong việc hoàn thiện Khung kiến trúc dữ liệu ngành, triển khai dữ liệu dùng chung và đảm bảo kết nối an toàn, thông suốt trong toàn hệ thống chính trị. Sự chỉ đạo quyết liệt và bài bản của Bộ Công an đã giúp các bộ, ngành khác vượt qua những điểm nghẽn, từ việc xây dựng CSDL đến tích hợp dữ liệu vào các nền tảng số như VNeID, qua đó mang lại lợi ích thiết thực cho cả cấp tỉnh và cấp xã.

Một trong những đóng góp nổi bật của Bộ Công an là việc thúc đẩy kết nối 59 CSDL mới vào Trung tâm Dữ liệu quốc gia, nâng tổng số lên 175, với mục tiêu hoàn thành ít nhất 43 CSDL trong năm nay. Những CSDL này không chỉ hỗ trợ các thủ tục hành chính mà còn tạo nền tảng cho việc quản lý dân cư, an ninh và các dịch vụ công tại cấp xã, giúp người dân tiếp cận nhanh chóng và thuận tiện hơn. Bên cạnh đó, Bộ Công an còn đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn thông tin, phối hợp với Ban Cơ yếu Chính phủ để ban hành các quy chuẩn kỹ thuật, tổ chức đánh giá định kỳ các CSDL quốc gia và chuyên ngành, từ đó giảm thiểu nguy cơ rò rỉ dữ liệu và bảo vệ hệ thống chính quyền điện tử.

Hơn nữa, Bộ Công an đã tích cực hỗ trợ các địa phương trong việc triển khai các thiết bị công nghệ hiện đại như OCR và trợ lý ảo, góp phần đẩy nhanh tiến độ số hóa 30% hồ sơ trước ngày 31/12. Những nỗ lực này không chỉ giúp cấp xã nâng cao năng lực xử lý thủ tục hành chính mà còn tạo điều kiện để cấp tỉnh giám sát và quản lý hiệu quả hơn. Đặc biệt, sự phối hợp của Bộ Công an với Bộ Nội vụ trong việc xây dựng chương trình đào tạo kỹ năng số thống nhất đã mở ra cơ hội nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ tại các xã, đồng thời phát huy vai trò của các Tổ công nghệ số cộng đồng trong việc hỗ trợ người dân tiếp cận dịch vụ công trực tuyến.

Đồng chí Nguyễn Duy Ngọc nhấn mạnh rằng, dữ liệu và dịch vụ công phải song hành như hai trụ cột không thể tách rời. Nếu dịch vụ công không được số hóa, dữ liệu sẽ khó hình thành và không thể phát huy giá trị thực tiễn. Trong bối cảnh chuẩn bị cho Đại hội 40 Đảng bộ trực thuộc Trung ương, việc ưu tiên hoàn thiện 11 CSDL quốc gia then chốt trở nên đặc biệt cấp thiết. "Dữ liệu là nền tảng, là tài nguyên mới của thời đại số. Nhưng nếu không được tạo lập, kết nối và chia sẻ, giá trị của nó sẽ không thể phát huy", đồng chí khẳng định.

Chính quyền hai cấp, với sự hỗ trợ của dữ liệu, không chỉ là sự tinh gọn về cơ cấu mà còn là một bước tiến lớn trong việc xây dựng một chính quyền điện tử gần dân, vì dân. Nhờ dữ liệu, cấp xã có thể xử lý nhanh chóng các thủ tục hành chính, từ đăng ký hộ tịch đến cấp giấy phép kinh doanh, trong khi cấp tỉnh có thể đưa ra các quyết định quản lý dựa trên dữ liệu chính xác, kịp thời. Kết quả này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý mà còn góp phần xây dựng lòng tin của người dân vào chính quyền, tạo động lực cho sự phát triển bền vững.

Với sự dẫn dắt của Bộ Công an, cùng sự đồng lòng của các bộ, ngành và địa phương, Việt Nam đang vững bước trên hành trình chuyển đổi số, nơi dữ liệu trở thành "bộ não" cho một hệ thống hành chính hiện đại, minh bạch và bền vững. Những nỗ lực này không chỉ mang lại lợi ích thiết thực cho người dân mà còn góp phần khẳng định vị thế của Việt Nam trong kỷ nguyên số hóa toàn cầu. Hành trình xây dựng dữ liệu cho chính quyền hai cấp, dù còn nhiều thách thức, nhưng với sự quyết tâm và vai trò tiên phong của Bộ Công an, hứa hẹn sẽ mở ra một tương lai số hóa tươi sáng, nơi mọi người dân đều được hưởng lợi từ một chính quyền hai cấp, chính quyền điện tử hiệu quả, văn minh và gần gũi.

Hoàng Phong