Khám phá hang động hàng triệu năm tuổi, từng nằm sâu dưới biển ở An Giang
Mo So có hình vành khăn, giữa là một thung lũng nhỏ hơn 1.000m2 phủ xanh cây cối. Các nhà nghiên cứu cho rằng hệ thống hang động nơi đây hình thành hàng triệu năm trước, khi khu vực này vẫn còn nằm sâu dưới mực nước biển.
Được công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia năm 1995, khu di tích Hang Mo So (xã Kiên Lương, tỉnh An Giang) là một dải núi đá vôi hùng vĩ, sở hữu nhiều hang động kỳ thú và địa hình hiểm trở.
Nơi đây không chỉ lưu dấu một thời kháng chiến hào hùng của quân dân Kiên Lương, mà còn là điểm đến hấp dẫn du khách yêu thích thiên nhiên và lịch sử.

Toàn cảnh khu di tích Hang Mo So nhìn từ trên cao. Ảnh: N.H
“Mo So” trong tiếng Khmer nghĩa là “đá trắng”. Dãy núi nổi bật giữa vùng đồng bằng trũng thấp bởi phong cảnh núi rừng hoang sơ, hệ thống hang động kỳ bí, vừa là thắng cảnh thiên nhiên, vừa là chứng nhân của hai cuộc kháng chiến vĩ đại.
Theo thông tin từ Trung tâm Văn hóa - Thể thao Kiên Lương, trong kháng chiến chống Pháp, Mo So là nơi đóng quân của Công binh xưởng 18 (Quân khu 9) và quân tình nguyện Campuchia. Tại đây, lực lượng cách mạng chế tạo, cải tiến vũ khí thu được từ địch, tiếp tế cho chiến trường Tây Nam Bộ.

Mo So có hơn 20 hang động lớn nhỏ nối liền nhau. Ảnh: T.T
Đến thời kháng chiến chống Mỹ, Mo So tiếp tục là căn cứ chiến lược quan trọng, giữ vai trò điểm chốt trên tuyến đường 1C – tuyến vận chuyển vũ khí, đạn dược từ Bắc vào Nam.
Dù quân Mỹ - Ngụy nhiều lần mở các cuộc càn quét với ý định xóa sổ căn cứ này, nhưng nhờ địa hình hiểm trở, tinh thần mưu trí, dũng cảm của quân dân ta, Mo So vẫn kiên cường trụ vững, góp phần quan trọng vào thắng lợi của cách mạng địa phương.
Mỗi bước chân trong hang là một hành trình ngược dòng về quá khứ hào hùng và khám phá vẻ đẹp nguyên sơ hiếm có ở miền Tây. Ảnh: T.T
Về địa chất, Mo So có hình vành khăn, giữa là một thung lũng nhỏ hơn 1.000m2 phủ xanh cây cối. Các nhà nghiên cứu cho rằng, hệ thống hang động nơi đây hình thành hàng triệu năm trước, khi khu vực này vẫn còn nằm sâu dưới mực nước biển. Những dấu vết ăn mòn của nước biển xưa đã tạo nên hàng loạt hang, hố, vách đá kỳ dị với nhiều hình thù độc đáo.
Toàn núi hiện có hơn 20 hang động lớn nhỏ nối liền nhau, có hang chỉ đủ một người lách qua, lại có hang rộng như căn nhà lớn, có thể chứa hàng trăm người.
Trong lòng núi còn có suối ngầm uốn lượn, thạch nhũ đa dạng và lung linh dưới ánh sáng le lói từ các “giếng trời” – tạo nên một “thạch đạo” tuyệt tác mà thiên nhiên ban tặng.

Dòng suối ngầm mát lạnh uốn lượn trong hang Cơ yếu. Ảnh: T.T
Trong hành trình khám phá Mo So, du khách không thể bỏ qua cụm hang Quân y - Cơ yếu - Kinh tài, cụm hang lớn và đặc sắc nhất, nằm phía Tây núi.
Hang sâu hơn 20m, rộng dần về phía trong, có dòng suối mát lạnh chảy quanh năm. Vào mùa mưa, nước dâng trong vắt, từng đàn cá nhỏ bơi tung tăng như dẫn đường cho khách tham quan.
Dưới ánh sáng mờ ảo hắt xuống từ các khe đá, những cụm thạch nhũ óng ánh tạo nên cảnh tượng huyền ảo, khiến người ta có cảm giác như lạc vào một thế giới cổ tích.

Bia trước cửa hang Quân y để tưởng niệm những cán bộ, chiến sĩ cách mạng đã chiến đấu hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Ảnh: T.T
Trong kháng chiến chống Mỹ, hang Quân y từng là bệnh viện dã chiến của lực lượng ta, nơi cứu chữa thương bệnh binh.
Nhiệt độ trong hang luôn ôn hòa - mùa nắng thì mát mẻ, mùa lạnh thì ấm áp. Càng đi sâu, du khách càng bị mê hoặc bởi những phiến đá hình đĩa bay, đá tai mèo, tượng cóc đá, hay những đường gân nổi trên vách như chữ Hán cổ.

Các trường học trên địa bàn tổ chức hoạt động “về nguồn”, nhằm giáo dục cho thế hệ trẻ những giá trị về truyền thống hào hùng của cha ông. Ảnh: N.H
Hang Mo So không chỉ là địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng mà còn là điểm du lịch sinh thái - lịch sử nổi tiếng của An Giang. Mỗi năm, nơi đây đón hàng ngàn lượt du khách đến khám phá hệ thống hang động kỳ vĩ, tìm hiểu lịch sử oai hùng và tận hưởng bầu không khí trong lành giữa núi rừng.
Nhiều đoàn viên, thanh niên địa phương thường xuyên tổ chức các hoạt động “về nguồn” tại đây, tưởng nhớ công lao của thế hệ cha anh, hun đúc lòng yêu nước và tự hào dân tộc.































