Khai thác hiệu quả, bền vững giá trị di sản ruộng bậc thang

Đưa ruộng bậc thang trở thành không gian văn hóa sống động

Đồng chí Nguyễn Trung Ngọc Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tuyên Quang

Ruộng bậc thang ở Tuyên Quang không chỉ là công trình sản xuất vĩ đại của đồng bào các dân tộc, mà còn là di sản văn hóa độc đáo đã được công nhận là di tích cấp quốc gia. Đây là tài sản quý cần được bảo tồn và phát huy giá trị gắn với phát triển du lịch bền vững. Những năm qua, tỉnh đã triển khai nhiều chương trình, đề án nhằm tôn vinh giá trị ruộng bậc thang, đồng thời phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng, trong đó du lịch cộng đồng và trải nghiệm mùa vàng trở thành điểm nhấn hấp dẫn.

Thời gian tới, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tiếp tục tham mưu cho tỉnh xây dựng sản phẩm mới, đẩy mạnh quảng bá hình ảnh, đào tạo nhân lực và nâng cao chất lượng dịch vụ. Song song với đó là gìn giữ bản sắc văn hóa cộng đồng, bảo vệ cảnh quan, môi trường, nâng cao nhận thức của người dân trong bảo tồn di sản. Mục tiêu là đưa ruộng bậc thang trở thành không gian văn hóa sống động, vừa mang lại trải nghiệm độc đáo cho du khách, vừa góp phần cải thiện đời sống Nhân dân và khẳng định thương hiệu du lịch bền vững của địa phương.

Tri thức canh tác độc đáo

Ông Lại Quốc Tĩnh Chủ tịch Hiệp hội Du lịch tỉnh Tuyên Quang

Ruộng bậc thang mang nhiều tầng ý nghĩa văn hóa sâu sắc trong đời sống của đồng bào vùng cao. Đó không chỉ là tri thức canh tác độc đáo, minh chứng sinh động cho trí tuệ và sự thích ứng bền bỉ của cộng đồng các dân tộc với thiên nhiên mà còn phản ánh sinh động đời sống sinh hoạt, tâm linh của đồng bào. Những mùa gặt lúa gắn liền với các phong tục, lễ hội của địa phương, đặc biệt như lễ cầu mùa, lễ mừng cơm mới. Mỗi bậc ruộng là một lớp ký ức, là sợi dây nối kết con người với tổ tiên, với bản làng.

Giá trị văn hóa nội sinh bản địa lâu bền ấy chính là sức mạnh cần được bảo tồn, lan tỏa thông qua khai thác du lịch bền vững, du lịch có trách nhiệm. Trong đó cả hệ thống chính trị và người dân cùng vào cuộc, tập trung đầu tư nâng cấp hạ tầng, dịch vụ, quy hoạch các vùng phát triển du lịch theo lợi thế địa bàn, xây dựng những sản phẩm du lịch trải nghiệm độc đáo, hấp dẫn để thu hút du khách.

Sản phẩm du lịch chủ đạo

Đồng chí Ma Quý Đôn, Bí thư Đảng ủy xã Hồng Thái

Xã Hồng Thái hiện có 27 ha ruộng bậc thang, tập trung tại thôn Khâu Tràng. Để khai thác du lịch gắn với phát triển kinh tế tại địa phương, chính quyền xã đã chủ động liên kết du lịch, hằng năm tổ chức các lễ hội mùa vàng dự kiến vào đầu tuần tháng 10 gồm các nội dung: thưởng trà, gặt lúa, nhảy dù lượn, tổ chức chợ phiên, Tour trải nghiệm “sống cùng người Dao”, thêu, vẽ sáp ong trên trang phục truyền thống…

Nhờ hướng đi đúng và trúng, tại xã Hồng Thái, sản phẩm du lịch từ ruộng bậc thang ngày càng trở thành sản phẩm chủ đạo, có thế mạnh, đa dạng, kết hợp khai thác nhiều loại hình sản phẩm. Có thể kể đến du lịch cộng đồng, nghỉ dưỡng, du lịch sinh thái, thể thao mạo hiểm, thu hút đông đảo lượng khách du lịch và nhiều dự án đầu tư đến với các địa phương.

Hỗ trợ quảng bá hình ảnh

Ông Triệu Mềnh Kinh Giám đốc HTX du lịch cộng đồng Nậm Hồng, xã Thông Nguyên

Thôn Nậm Hồng, xã Thông Nguyên nổi tiếng với những thửa ruộng bậc thang đẹp như tranh vẽ. Nhận thấy đây là tiềm năng có thể phát triển du lịch, hơn 10 năm trước, tôi đã bắt tay vào xây dựng homestay để đón khách ngắm lúa ruộng bậc thang; tự học tiếng Anh, tìm hiểu cách quảng bá trên các nền tảng số, kể những câu chuyện văn hóa của người Dao tới du khách. Hiện HTX có 17 bungalow, một nhà nghỉ cộng đồng, tạo việc làm ổn định cho hơn 20 hướng dẫn viên du lịch là người địa phương, đón hàng nghìn lượt du khách mỗi năm.

Hiện nay, HTX đang mở rộng kết nối với các tour du lịch sinh thái vùng Đông Bắc, phối hợp xây dựng các sản phẩm du lịch mới. Chúng tôi mong muốn tiếp tục nhận được sự hỗ trợ từ các cấp, ngành, chính quyền địa phương, đặc biệt trong quảng bá hình ảnh và nâng cao chất lượng dịch vụ, để đưa Nậm Hồng trở thành điểm đến nổi bật hơn nữa.

“Của để dành” cho muôn đời sau

Ông Triệu Chòi Hín, thôn Tân Phong, xã Hồ Thầu

Gia đình tôi có 0,7 ha ruộng bậc thang, đã trải qua ba đời gắn bó, canh tác. Điều tôi mong mỏi nhất là con cháu biết tiếp nối, gìn giữ và phát huy di sản cha ông để lại. Bởi, mỗi thửa ruộng không chỉ chứa đựng công sức, trí tuệ, làm ra hạt thóc nuôi sống gia đình mà còn là di sản văn hóa vô giá của cả cộng đồng, mở ra cơ hội làm giàu ngay trên chính mảnh đất quê hương.

Tôi tin rằng, khi gắn giá trị canh tác với du lịch, khi biến vẻ đẹp thiên nhiên thành sản phẩm văn hóa đặc trưng thì ruộng bậc thang sẽ trở thành “của để dành” cho muôn đời sau, giúp con cháu không chỉ đủ ăn, đủ mặc mà còn ngẩng cao đầu tự hào với bạn bè bốn phương.